يك كلاس درس در كنار هر هيأت بگذاريد

هيأت محبان الحسين(ع) را در تهران سال 54 با همكاري دوستان تاسيس كرديم، كارهاي ديني و علمي ادامه دادم تا الآن كه مدرس دانشگاه علامه طباطبايي هستم، در سازمان تبليغات اسلامي فعاليت مي كنم، رئيس گروه مراكز فرهنگي كشور هستم و... اينها بخشي از سوابق استاد ابراهيم غلامرضايي است كه با ما به گفت‌وگو نشسته است:

* جایگاه هیأت ها در طول دوران نهضت قبل از انقلاب چگونه جایگاه و نقشی بود؟
غلامرضایی: در مبحث جايگاه و نقش هيأت ها به قول حضرت امام كه مي فرمودند عزاداري كنيد به صورت سنتي، اصلاً هيأت ها بودند كه به صورت دسته هاي حسيني در ايام ها و مناسبت هايي همچون تاسوعا، عاشورا و ايام ماه رمضان دور هم گرد مي آمدند و تبديل به تظاهرات مي شد.

زمان قبل از انقلاب و حتي در طول تاريخ تشيع اين هيأت ها بودند و هستند كه شيعه را نگه داشته اند، راجع به هيأتها مي توان اين حديث پيامبر كه فرمودند: پيامبر اسلام را آورد و بقايش به واسطه ي حسين است را به كار برد. آن چه كه نام امام حسين(ع) و عاشورا را زنده نگه داشته است چيزي جز همين هيأت ها نيست پس هيأت ها يك جايگاه ويژه در كارهاي اسلامي دارد هر چند كه در طول تاريخ دشمن هميشه به صورت‌هاي مختلف با اين هيأت ها و گروهها مخالفت كرده است.

مثلاً در زمان رضا شاه و در همين صد ساله اخير، انگليسي ها آمدند سه شكل براي كشور عربستان، تركيه، ايران از نظر فرقه درست كردند در عربستان وهابيت را درست كردند و به وسيله ي استعمار از آن حمايت كردند و موفق شدند در تركيه تشكيلات لائيك درست كنند هر چند كه اكنون اسلام گراها دارند با آن مخالفت مي كنند و در آستانه ي پيروزي هستند و در ايران نيز فرق مختلف را از جمله بهائيت آوردند و با عزاداري ها مخالفت كردند گرچه هميشه هم به صورت مستقيم در مقابل اينگونه مجالس وارد نمي شدند و نمي شوند.

مثلاً در روزهاي اول رضا شاه طبق تاريخ با پاي برهنه با سر گل زده و با لباس سيه پوش به مجالس عزاداري مي آمد ولي بعد از مدتي حسينيه ها و هيأت ها را تعطيل كرد ولي پدران ما در همين تهران و ديگر نقاط كشور به صورت مخفي براي امام حسين(ع) عزاداري مي كردند و همان عزاداري هاي مخفي باعث شد كه اين هيأت ها و اين عزاداري ها براي ما باقي بماند و اين عزاداري ها نقش بسزايي در فرهنگ انقلاب دارند. 




* با اين وصف چرا هيأت هاي مذهبي در رأس توجهات فرهنگي مسئولين قرار نگرفته اند؟
غلامرضایی: متوليان فرهنگي كشور بايد ارائه ي طريق كنند و آسيب را شناسايي كنند، خود حضرت امام، حضرت آقا و حتي

رئيس جمهور به هيات هاي مذهبي به طور ويژه نگاه كرده اند اما اين خوبي فرهنگ هيات هاست كه به صورت ملموس و مثل يك سازمان اداري نيستند، هيأت ها بايد مردمي باشند اصلاً نبايد دولتي شوند.

اتفاقاً توجه مسئولان را جلب كرده اند، حتي در مسائل سياسي مثل انتخابات خود هيأت ها چون مجموعه توده مردم ميليوني هياتي اند و ما هيچ NGO بالاتر از هيأت ها در سطح ايران نداريم، هيأت در انتخابات نمايندگان، رياست جمهوري و در دهها عرصه نقش تعيين كننده دارند ولي نبايد ابزار سياسي براي افراد سياسي بشوند كه سوء استفاده از هيأت ها بشود كه در دراز مدت بر ضرر حيات هيأت هاو فرهنگ كشور تمام خواهد شد.


* هيأت در حال حاضر چگونه مي توانند نقش مؤثري در جامعه ايفا كنند؟
غلامرضایی: اين موضوع بحث مهمي است،‌ جهان امروز، جهان تبليغات و نبرد انديشه ها است و ما بايد الگو سازي كنيم هيأت ها شرط لازم هستند ولي شرط كافي نيستند اين موجوديت هيأت ها به عنوان اينكه فقط يك عزاداري محض داشته باشيم و يا به صورت يك جلسه هفته اي يا ماهانه به دور هم جمع بشويم و يك نفر به عنوان روحاني تذكراتي را بدهد و بعد در ايام عزاداري،‌عزاداري كنيم و در ايام شادي جشن بگيريم و به همين بسنده شود كافي نيست و مفيد نخواهد بود؛ درست است كه اين ها شروع كار است ولي شرط كافي براي تحقق اهداف نيستند.

ما بايد مخاطب‌شناسي كنيم، ما بايد براي جوانان الگو بسازيم البته ابتدا خودسازي سپس الگو سازي براي ديگران. هيچ جايي درست نمي شود مگر به صورت كلاسيك مثل دانشگاهها يا حوزه هاي علميه. بايد اعتقادات را به صورت كلاسيك و صحيح به جوان ها ياد بدهيم البته با برنامه ريزي، كانون هاي ما اصلاً به خاطر همين كار تشكيل شده اند، ديديم كه هيأت پاسخگوي احساسات جوان ها هست ولي پاسخگوي علمي، اعتقادي و احكامي جوان ها نيست.

يك دفعه مي بيني كه فرد بيست ساله كه در هيأت ها حضور دارد ولي احكام خود را نمي داند چرا؟ بايد ذكر كرد كه ما جوان های خود را به صورت تك تك جذب مي كنيم در حالي كه دشمن جوان هاي ما را به صورت گروه گروه از ما مي ربايد پس بايد كاري كرد.

ما بايد با اين حمله اي كه وهابيت از نظر اعتقادي در سراسر ايران و دنيا شروع كرده و اعتقادات خود را كه در سطح ابتدايي ترين اعتقادات انساني تبليغ مي كند مبارزه كنيم و جلوي آن را بگيريم.

مشكلات ما فراوان است؛ يكي از مشكل هاي ما اين است كه هنوز جوان دانشگاهي و دبيرستاني ما دو تا مسئله علت و معلومي راجع به معرفت توحيدي و برهان نظم كه بايد بدان عمل كند بلد نيست بايد جوان ها بحث هاي نبوت، امامت و عصمت را ياد بگيرند در حاليكه حداقل يك آيه در مورد اين مسائل هنوز نمي دانند اگر از 80 درصد جوان ها بخواهي كه يك آيه در مورد اهل بيت بياورند، نمي توانند چرا كه بلد نيستند، مگر آنهايي كه كار كردند.

هيأت ها بايد كاربردي شوند و يادگيري را سطح بندي كنند و براي جوان ها و نوجوان ها كلاس تشكيل بدهيم و اگر در كلاس ها حاضر نمي شوند به آن‌ها جزوه بدهيم و آن‌ها را براي خواندن آن جزوه با جوايز شرطي كنيم.

به نظر من هيأت ها ظرفيت خوبي براي اين كار دارند اگر وضعي كه اكنون در جامعه برقرار است ادامه پيدا كند جوان هاي ما را مي ربايند نمونه ي بارز آن آهنگ هاي غربي است كه در سال هاي اخير در عزاداري ها و سبك ها وارد شده است.

ما در چنين شرايطي لازم است كه؛ 1- مخاطب شناسي كنيم 2- جايگزين الگويی داشته باشيم.

دشمن يك حمله فرهنگي شروع كرده و و ظيفه  ما حمله به دشمن از طريق فرهنگ سازي درست است اما اين خود عاري از مشكل نيست يكي از مشكلات اساسي در اين عرصه مبحث بودجه است؛ مثلاً اگر ما با A مبلغ يك كلاس درس تشكيل دهيم خوب اگر به جاي a مبلغ x مبلغ در اختيار داشته باشيم مي توانيم به جاي يك كلاس، 20 كلاس تشكيل دهيم.

براي مثال انتشارات پنگوئن براي تأليف كتاب آيات شيطاني حدود 850 هزار دلار هزينه كرد حال براي فرهنگ و فرهنگ سازي در اين مملكت چقدر بودجه هزينه مي شود.شما ورزش را نگاه كنيد، بودجه ي كار ورزشي را با كار فرهنگي با هم مقايسه كنيد.

ما بايد جوان هايمان را ابتدا در مقابل تهاجمات فرهنگي از سوي دشمن واكسينه كنيم و بار علمي و فرهنگي خود را بالا ببريم كه اگر فردا وهابيت يك شايعه انداخت بتوانيم جوابگو باشيم و خود را حفظ كنيم.

درست است كه كارهایي انجام گرفته ولي كافي نيست و نبايد به اين ها بسنده كرد. ما يك پيش فرض داريم و آن به كارگيري روش هاي نوين در امر هيأت داري است مثل نياز سنجي كه يكي از آيتم هاي ما در اين خصوص است. سياست هاي ما در برنامه هاي هيأت داري استفاده از شيوه هاي نو است چرا كه انسان ذاتاً نوگرا است.

يكي از كارهاي مناسب در اين زمينه اين است كه در كنار هر هيأتي كه داريد يك كلاس درس بگذاريد و ابتدا به آنان مباني قرآن را آموزش بدهيد، سپس آسيب شناسي هيأت.

اگر هيأت ها فقط در همين حالت احساسي باقي بمانند و در عرصه كلاسيك سازي و فرهنگ سازي ريشه اي وارد نشوند در دراز مدت دچار مشكل خواهند شد چرا كه امروز ديگر نبرد، نبرد نرم افزار و رقابت انديشه هاست ما بايد كارهاي فرهنگي غني شده را برنامه ريزي كنيم زيرا ممكن است يك جوان نتواند يك كتاب را بخواند ولي مي توان خلاصه ي كتاب را به صورت جزوه در اختيار او بگذاريم كه واو به واو بخواند .

در بحث سازماندهي هيأت ها بايد گفت اگر از حالت مردمي و خود جوش خارج نشود ايرادي ندارد؛ نبايد كلمه مردمي را از هيأت ها جدا كنيم در غير اينصورت بايد منتظر افول هيأت باشيم تفاوتي كه هيأت ها با NGO دارد يك تفاوت اساسي است يك تفاوت مهم دروني، هیأت عشق و معنويت دارد، بعضي NGO ها به دنبال كارهاي سياسي هستند و بعضي ها دنبال كارهاي علمي و خواسته هاي خود هستند ولي هيأت ها فقط به دنبال رضايت خداوند و به خاطر محبت اهل بيت (ع) فعاليت مي كنند.

اينكه آيا هيأت ها مي توانند در تصميم گيري ها در مقايسه با NGO ها تاثير بيشتري داشته باشند بايد گفت بله، بلكه بيشتر چرا كه مبناي استارت هيأت ها محبت و عشق به امام حسين علیه السلام است اگر تشيع تا به امروز باقي مانده به واسطه ي همين هيأت ها و محبت دروني آن ها است ولي كلمه عشق نبايد تنها افصلي باشد بلكه بايد دنبال محتوا نيز بود اگر اين كلاس هايي كه گفتم از جمله كلاس هاي قرآن، احكام و ديگر كلاس ها چاشني اين ها محبت اهل بيت باشد كولاك مي كنند.

چرا جوانان عشق دارند چون كه اين يك غريزه دروني است كه خداوند در دورن هر انساني قرار داده ولي ما بايد اين غريزه را در جهت درست آن هدايت كنيم كه اگر چنين بشود جوانان به حقيقت خواهند رسيد و اين كار وظيفه ي هيأت هاست.

هيأت ها بايد غبار زدايي كنند و بحث هاي سياسي وارد هيأت نكنند بايد با برنامه ريزي دقيق نقصان ها را شناسايي كنند و در جهت رفع اين مشكلات حركت كنند و هدف هر هيأتي بايد نهادينه كردن اعتقادات درست در جوان باشد.

ما بايد بر روي كارهاي فرهنگي سرمايه گذاري بيشتري داشته باشيم و از ارزش هاي جذبي مناسب استفاده كنيم؛ در بحث تاثير گذاری و هدايت جوان آيتم هاي زيادي وجود دارد كه يكي از آن ها داشتن اخلاص هدايت كننده است.

براي اين كار هيأت ها بايد يك تحول اساسي در بينشش خود به وجود آورند و تنها مد نظر هيأت ها و دست اندر كاران هيأت از جمله مداح، مبلغ و ... بايد تنها اخلاص خداوند باشد.

گويندگان بايد اخلاص داشته باشند ما نبايد مثل دلاك حمام باشيم كه از صبح تا غروب چرك هاي مردم را مي زدائيم، ولي آخر شب چرك هاي مردم و خودمان بر دست هايمان باقي مانده باشد پس اخلاص شرط اول است؛ خيلي مواقع شده من در بعضي هيأت ها كفش جفت كرده‌ام و اين براي من يك افتخار است.