مجلس ‌روضه سیاست‌زده نشود/ نباید مستمع‌ را در مرحله شور نگه‌داریم

کسانی که اهل مجالس روضه و سینه زنی هستند و پای منبر وعظ می نشینند، با نام حاج علی قربانی، مداحی که خواندن در دستگاه اهل بیت (ع) را از ابتدای انقلاب شروع کرده، آشنا هستند.یکی از ویژگی های مجالس علی قربانی، توجه این مداح به ابعاد معنوی روضه و سینه زنی و آشنا کردن مستمعین با اصل قیام امام حسین (ع) و ابعاد پنهان ماجرا عاشورا است. گزیده گفتگوی وی را با هم مرور می کنیم:


♦ اولین استادم حاج محسن تهرانی دبیر پرورشی مدرسه ما بود. حاج محسن تهرانی نوه میرزا ابوالقاسم عطار تهرانی بود. میرزا از اولیای خدا و استاد اخلاق بود و شخصیت ویژه عرفانی داشت. مرحوم شهید دستغیب در کتاب (داستان های شگفت) خود چند ماجرا از میرزا ابوالقاسم نقل کرده است.در هیات این عارف گرانقدر سخنرانان بزرگی همچون ملا آقاجان زنجانی  و آیت الله میلانی بودند. مرحوم علامه طباطبایی(ره) شبی در خواب دیده بود که فردی ناشناس را تشییع می کنند و در مراسم تشییع امام حسین(ع) نیز حضور دارند.صبح فردا به آن مکان می رود و می بیند آنجا مزار میرزا ابوالقاسم عطار است.اینها همه از کرامات ایشان است.

 

♦ قبل از انقلاب جلسه هفتگی داشتیم که پدرم بانی آن بود.هم اکنون مکان آن جلسه به حسینیه ای تبدیل شده است. مرحوم میرزا اسماعیل دولابی از سخنرانان هیات های هفتگی آن مجلس بود.

♦ از مداحی های شهید غلامعلی رجبی استفاده می کردم. یکی از ویژگی های این شهید این بود که وقتی روضه قتلگاه را می خواند،انگار آن فضا را درک می کرد و بعد روضه می خواند و مستمع متوجه می شد که شهید رجبی با حال و هوایی خاص روضه می خواند .

 

♦ علم مداحی: می شود مداحی را علمی (شناختن دستگاه های موسیقی و دانستن زبان عربی و مقتل) بررسی کرد. مواردی را که ذکر کردم شرط لازم برای مداحی است اما شرط کافی نیست.همانطور که از اسم مداحی بر می آید، مداح کسی است که مدح اهل بیت(ع) را می کند و فردی می تواند مدح اهل بیت(ع) کند که با آنها در ارتباط باشد. هرچقدر این ارتباط قوی تر باشد،مداحی رنگ و بوی بهتری پیدا خواهد کرد.در اینجا باید نسبت به این موضوع تفکیک قائل شد.بعضی ها مداحی را هنر می دانند.البته اگر از این منظر به آن نگاه شود،بله مداحی یک علم است.اما این موضوع وجه دیگری هم دارد. مابعضی ها را سراغ داریم که سواد چندانی ندارند؛ اما مورد عنایت اهل بیت(ع) بوده و مجلس گرمی داشتند حاج آقا جاودان به بنده می گفت: پدر بزرگ من شیخ مرتضی زاهد در برخی از مجالس سبکی را به عمد اشتباه می خواند. وقتی از شیخ دلیل را می پرسیدند می گفت: میخواهم بر هوای نفس غلبه کنم. منظور من از طرح این موضوعات این است که باید این دو مقوله را از هم تفکیک کرد. یعنی یک وجه مداحی شناخت نغمات و آشنایی با زبان عربی و امثال آنها است و وجه دیگر آن بحث معنویت مداحی است که بسیار مهم است.

 

♦ نقش تهذیب نفس در رشد مداح:  کسی که می تواند افراد را وارد فضای مصیبت اهل بیت(ع) کند ذاکر است و این موضوع بسیار مهم است.در فضای زیارت و روضه، مداح دست افراد را می گیرد و آنها را به فضای غم و مصیبت می برد.این امر از عهده هر کسی بر نمی آید.در همین ارتباط علامه طباطبایی(ره) می گوید: برخی مقامات وجود دارند که شخص سالک نمی تواند به آن دسترسی داشته باشد به جز در دو زمان؛ اول فضای تلاوت قرآن کریم و دوم فضای روضه امام حسین(ع). کلام علامه نشان می دهد که تا چه میزان رفتار مداح در رسیدن به تعالی افراد حائز اهمیت است. همچنین در روایات نیز وجود دارد که انبیا و اولیای الهی برای ورود به مجلس امام حسین(ع) اذن می گیرند و حتی برخی ملائک،فقط یک بار توفیق زیارت امام حسین(ع) را پیدا می کنند. اینها نشان دهنده ی این مطلب است که یک مداح باید بری از زشتی و گناه باشد. در اینجا باید برگردیم به قسمت قبلی که اگر قرار باشد مداح فقط علم مداحی را فراگیرد و به دنبال شعر و شاعری و صدای خوب باشد،به این مقام نمی رسد. پس باید نگاهمان به مداحی تغییر کند. 

♦ به همان میزان که یک جلسه به امام حسین(ع) و مصائب ایشان می پردازد، باید به قرآن کریم و مباحث آن نیز اهمیت دهد.

♦ نقش استاد در رشد مداح: استاد کامل کسی است که هم نغمات و علم مداحی را بداند و هم مراتب سیر وسلوک را طی کرده باشد. 

 

♦ مباحث سیاسی در هیات: این موضوع کاملا روشن است که مداح باید سیاسی باشد؛ اما بدان معنا نیست که مجلس روضه سیاست زده شود. دلیلش هم این است که مداح نباید با سیاسی بازی، مردم را از مجلس امام حسین(ع) دور کند.باید به این مطلب نیز اشاره کرد که سیاست فوت و فن خاص خود  را دارد و ممکن است برخی مداحان سیاست بلد نباشند و در این صورت نباید وارد مسائل سیاسی شوند. با هر ادبیاتی نمی شود جملات سیاسی را بکار برد و فرد مداح نباید فریب بازی های سیاسی را بخورد. اما آن چیزی که برای شخص مداح مهم است و می تواند شاخص سیاسی بودن مجلس امام حسین(ع) باشد،نظرات سیاسی مقام معظم رهبری است.اینکه همه ی مواضع سیاسی ما باید منطبق بر نگاه آقا باشد و با گفتار و عمل خود، مردم را به سمت ایشان سوق دهیم.

 

♦ ریشه عاشورا به فاطمیه بر میگردد و فاطمیه نیز ریشه در غدیر دارد. اگر کسی می خواهد به عاشورا بپردازد، ریشه آن موضوع سقیفه و غصب ولایت امام علی(ع) است.در حقیقت ارتباط با فاطمیه، ارتباط با سیدالشهدا است.

♦ آسیب مداحی و هیات ها: مهم ترین بحث در هیات ها این است که در آن کمتر بحث معرفتی می شود و بچه هیاتی ها از این معارف پر نمی شوند. برای رشد و تعالی انسان ها در هیات ها باید به امور معنوی بیشتر بها داده شود. شاید برخی هیات ها هنوز در مرحله مهد کودک دانشگاه معارف اهل بیت(ع) باشند. باید به این موضوع توجه بسی ار کرد این آفت مداحی است که ما مستمع را در مرحله ی سینه زنی و شور نگه داریم و در مورد معارف اهل بیت(ره) با آنها سخن نگوییم.یک مستمع باید در مجلس امام حسین(ع) پر از شعور شود.در این راه مسلما مداحان می توانند بسیار موثر باشند.

انتهای پیام/