کد مطلب : ۲۰۷۲۰
«پنجره ملکوت»؛ مزین به نقش و نگاره‌های هنر ناب ایرانی
ضریح پنجم رضوی که سال ۷۹ جایگزین ضریح قبلی آستان قدس رضوی شد، نگارستانی از بدیع‌ترین نمادها و سمبل‌های هنر و معماری ناب ایرانی است.
ضریح چهارم رضوی، معروف به «شیر و شکر»، به اهتمام و نظارت مرحوم سیدابوالحسن حافظیان و توسط مرحوم حاج محمد‌تقی ذوالفن و تعدادی از هنرمندان و استادکاران قلمزن اصفهانی، طراحی و ساخته شده بود.
این ضریح سال ۱۳۳۸ و پس از برداشتن ضریح سوم و انتقال آن به موزه نصب شد و پس از سالها که پذیرای خیل مشتاقان آن حضرت بود، به تشخیص تولیت آستان قدس رضوی به دلیل فرسوده شدن و ساییدگی شبکه‌های اطراف و روکش نقره و طلای آن و این احتمال که ممکن است به دلیل سست شدن ارکانش، حادثه‌ای را موجب شود، باید تعویض می‌شد.
با اتخاذ چنین تصمیمی، اقدام برای ساخت و نصب پنجمین ضریح رضوی ضروری به نظر می‌رسید؛ از این رو آستان قدس رضوی، طراحی و ساخت و نصب ضریح جدید را در دستور کار خود قرار داد؛ اقدامی که از جمله کارهای هنری بسیار چشمگیر نظام جمهوری اسلامی ایران تا آن زمان بود، هر چند که تولیت آستان قدس رضوی فعالیت‌‌های وسیع و گسترده‌ای در زمینه توسعه و بازسازی اطراف حرم مطهر را از مدتها قبل آغاز کرده بود.
آغاز به طراحی و ساخت ضریح از سال ۷۲
با همکاری هنرمندان و طراحان نامی کشور، کار ساخت ضریح، تحت نظارت هیئت اجرایی سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا(ع) آغاز شد و نظارت مستقیم استاد فرشچیان آغاز شد.
مشخصات فیزیکی ضریح
اسکلت ضریح پنجم رضوی با کیفیتی مرکب از ساختاری تشکیل شده از آهن، فولاد، چوب گردو برای نصب روکش‌‌ها و پوشش طلا و نقره ساخته شد.
کارهای قلمزنی و هنری متناسب با مبانی و ابعاد هنری موجود در طرح اجرا شد و به شکل نگارستانی بدیع از نمادها و سمبول‌‌های معماری هنری، هماهنگ با بناهای کهن آستان قدس رضوی درآمد.
این ضریح پس از هفت سال کار مداوم با کیفیتی بسیار عالی و در نهایت استحکام به وزن ۱۲ تن و ابعاد ۷۸/۴ در ۷۳/۳ و ارتفاع ۹۶/۳ ساخته و آماده نصب شد.
عبارات قرآنی به کار رفته در بدنه ضریح
- در چهار سوی این ضریح، چهارده دهانه به نشانه چهارده معصوم(ع) و طراحی گل‌‌های پنج و هشت پر، نمادی از خمسه طیبه و هشتمین حجت خدا وجود دارد.
- طرح گل‌‌های آفتابگردان ضریح، نمادی است از لقب شمس‌الشموس
سقف و دیوارهای درون ضریح با خطوط اسماء‌الله و هنر خاتم‌کاری بسیار بدیع و زیبا با طراحی‌‌استاد فرشچیان و توسط استاد هنرمند کشتی‌آرای شیرازی و همکاران وی تزئین شده است.
رونمایی ضریح پنجم رضوی توسط رهبر انقلاب
سرانجام نصب ضریح پنجم رضوی ۲۱ دی سال ۱۳۷۹ آغاز و پس از ۵۰ روز کار شبانه‌روزی به پایان رسید و ۱۶ اسفند همان سال مصادف با عید سعید قربان به دستان مقام معظم رهبری پنجره ملکوت به روی مشتاقان امام هشتم گشوده شد.
ضریح چهارم رضوی، معروف به «شیر و شکر»، به اهتمام و نظارت مرحوم سیدابوالحسن حافظیان و توسط مرحوم حاج محمد‌تقی ذوالفن و تعدادی از هنرمندان و استادکاران قلمزن اصفهانی، طراحی و ساخته شده بود.
این ضریح سال ۱۳۳۸ و پس از برداشتن ضریح سوم و انتقال آن به موزه نصب شد و پس از سالها که پذیرای خیل مشتاقان آن حضرت بود، به تشخیص تولیت آستان قدس رضوی به دلیل فرسوده شدن و ساییدگی شبکه‌های اطراف و روکش نقره و طلای آن و این احتمال که ممکن است به دلیل سست شدن ارکانش، حادثه‌ای را موجب شود، باید تعویض می‌شد.
با اتخاذ چنین تصمیمی، اقدام برای ساخت و نصب پنجمین ضریح رضوی ضروری به نظر می‌رسید؛ از این رو آستان قدس رضوی، طراحی و ساخت و نصب ضریح جدید را در دستور کار خود قرار داد؛ اقدامی که از جمله کارهای هنری بسیار چشمگیر نظام جمهوری اسلامی ایران تا آن زمان بود، هر چند که تولیت آستان قدس رضوی فعالیت‌‌های وسیع و گسترده‌ای در زمینه توسعه و بازسازی اطراف حرم مطهر را از مدتها قبل آغاز کرده بود.
آغاز به طراحی و ساخت ضریح از سال ۷۲
با همکاری هنرمندان و طراحان نامی کشور، کار ساخت ضریح، تحت نظارت هیئت اجرایی سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا(ع) آغاز شد و نظارت مستقیم استاد فرشچیان آغاز شد.
مشخصات فیزیکی ضریح
اسکلت ضریح پنجم رضوی با کیفیتی مرکب از ساختاری تشکیل شده از آهن، فولاد، چوب گردو برای نصب روکش‌‌ها و پوشش طلا و نقره ساخته شد.
کارهای قلمزنی و هنری متناسب با مبانی و ابعاد هنری موجود در طرح اجرا شد و به شکل نگارستانی بدیع از نمادها و سمبول‌‌های معماری هنری، هماهنگ با بناهای کهن آستان قدس رضوی درآمد.
این ضریح پس از هفت سال کار مداوم با کیفیتی بسیار عالی و در نهایت استحکام به وزن ۱۲ تن و ابعاد ۷۸/۴ در ۷۳/۳ و ارتفاع ۹۶/۳ ساخته و آماده نصب شد.
عبارات قرآنی به کار رفته در بدنه ضریح
- در چهار سوی این ضریح، چهارده دهانه به نشانه چهارده معصوم(ع) و طراحی گل‌‌های پنج و هشت پر، نمادی از خمسه طیبه و هشتمین حجت خدا وجود دارد.
- طرح گل‌‌های آفتابگردان ضریح، نمادی است از لقب شمس‌الشموس
سقف و دیوارهای درون ضریح با خطوط اسماء‌الله و هنر خاتم‌کاری بسیار بدیع و زیبا با طراحی‌‌استاد فرشچیان و توسط استاد هنرمند کشتی‌آرای شیرازی و همکاران وی تزئین شده است.
رونمایی ضریح پنجم رضوی توسط رهبر انقلاب
سرانجام نصب ضریح پنجم رضوی ۲۱ دی سال ۱۳۷۹ آغاز و پس از ۵۰ روز کار شبانه‌روزی به پایان رسید و ۱۶ اسفند همان سال مصادف با عید سعید قربان به دستان مقام معظم رهبری پنجره ملکوت به روی مشتاقان امام هشتم گشوده شد.
مرجع : ایکنا
