نقش هیئت های مذهبی شهر تهران در فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی

دانش سیاسی، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ - شماره ۱۶ علمی-پژوهشی (۲۰ صفحه - از ۶۳ تا ۸۲)


سازمان به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مدل مطالعه چگونگی مبارزه سیاسی چارلز تیلی است. سازمان در فرآیند بسیج انقلابی نقش‌های گوناگونی ایفاء می‌کند. هیئت‌های مذهبی از جمله سازمان‌های قدیم هستند که در فرهنگ عاشورایی تشیع رشد کرده با فراز و نشیب‌هایی فراوان گسترش و تکامل یافته‌اند. مقاله حاضر به بررسی نقش هیئآت مذهبی شهر تهران در فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی در شهر تهران می‌پردازد. روش مورد استفاده در این پژوهش کیفی و از نوع مطالعات تاریخی و اسنادی بوده و برای گردآوری داده‌ها به منابع و اسناد موجود مرتبط مراجعه شده و با برخی از دست‌اندرکاران هیئآت مذهبی مورد مطالعه مصاحبه نیز انجام شده است. یافته‌های تحقیق که در پاسخ به این سئوال اصلی که «نقش و کارکردهای مختلف هیئت‌های مذهبی شهر تهران در روند شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی چه بوده است؟» مبین آن است که این هیئت‌ها به‌عنوان یکی از شبکه‌های سازماندهی در کنار سایر سازمان‌ها، در روند شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی دارای نقش و کارکردهای مهم و متنوعی بوده‌اند. از جمله آنها می‌توان به نقش فرهنگی، هنری، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی هیئت‌های مذهبی مورد مطالعه شهر تهران در فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد که برای هر کدام از این نقش‌ها شواهد و مصادیق مربوط در بستر تاریخ انقلاب توضیح داده شده است.