کد مطلب : ۱۵۰۴۴
لطف طبع و خوبي اخلاق
زهرا يزدينژاد*
إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَواْ وَّالَّذِينَ هُم مُّحْسِنُونَ
فَالْمُتَّقُونَ فيها هُمْ اَهْلُ الْفَضائِلِ، مَنْطِقُهُمُ الصَّوابُ، وَ مَلْبَسُهُمُ الاِْقْتِصادُ، وَ مَشْيُهُمُ التَّواضُعُ. غَضُّوا اَبْصارَهُمْ عَمّا حَرَّمَ اللّهُ عَلَيْهِمْ، وَ وَقَفُوا اَسْماعَهُمْ عَلَى الْعِلْمِ النّافِعِ لَهُمْ ...
تقواپيشگان داراي فضائل اخلاقي و برترند، سخنانشان راست، پوشش آنها ميانهروي، راهرفتنشان باتواضع و فروتني است، چشمان خود را بر آنچه خداوند حرام کرده، ميپوشانند، و گوش خود را وقف دانش سودمند کردهاند و در روزگار سختي و گشايش، حالشان يکسان است، مردم از آزارشان در امانند، خدا در نظرشان بزرگ و غيرخدا کوچک است.
در روز دانشمندي بردبار، نيکوکار و باتقواست، در دينداري نيرومند، نرمخو و دورانديش است داراي ايماني پر از يقين، حريص در کسب دانش، با داشتن علم و دانش، بردبار، در توانگري ميانهرو، در عبادت فروتن و ... است. (خطبة همام)
دکتر محمدرضا سنگري، انديشمند، دانشمند، نويسنده و سخنور توانا، روانشناس و جامعهشناس، رادمرد صحنة حرف و عمل، ديندار و دينپرور، دلسوخته و دلسوز، بندة خالص و مخلص خدا، حبيب و محبوب مردم، انسان خدايي و مردمي و ... .
دکتر محمدرضا سنگري، مصداق عيني کلام مولا علي (ع) است در خطبة همام و مصداق کلام حضرت حق؛ «لَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ و ...»؛ «ما فرزندان بنيآدم را کرامت بخشيديم و گرامي داشتيم.»
دکتر سنگري از نادرمرداني است که گفتار و کردار صوابش در تاريخ، تاريخ دين و دانش و بينش، تاريخ ايثار و شهامت و شهادت و در قلبهاي دلسوختگان و عاشقان الهي نه ثبت که حک خواهد شد که او به حقيقت شهيد تاريخ است که رسالت و مسئوليت هدايت مردم را به سوي دين حق و سعادت و خوشبختي دنيوي و اخروي با خلق و خوي محمدي (ص) و عدالت مولا علي (ع) و ايثار و شهادت سرور شهيدان امام حسين (ع) و صلح و آرامش و طمأنينة امام حسن (ع) و پيامبري و پيامرساني زينب (س) و ... همه را يکجا در وجود مبارک جمع دارد که اين بزرگمرد خدايي، محمدي، حسيني، زينبي و بهتر بگوييم عاشورايي را فقط از زبان آيات و احاديث بزرگان دين و دانش و کلام و نوشتههاي پرمحتواي ادبي و زيبايشان ميتوان شناخت:
در سرزمين آه و نگاهش گام برميداريم، سرزمين دانايي و توانايي؛
- هر آهي و نگاهي، راهي تازه به درون انسان ميگشايد و اگر با ديدن دود آهِ آدمها برايشان فکري نکنيم، بعدها بر خاکستر وجودشان سوگوار خواهيم نشست.۱
- نگاه، زبان بينالمللي قلبهاست، احتياج به مترجم ندارد.۲
- موعود منتظر، انتظار چشمهايي را ميکشد که جز نگاه و آه چيزي ندارند.۳
- نگاههاي سطحي، هميشه ميان زمين و آسمان فاصله ميبينند، به دوردستها نگاه کنيد تا پيوند زمين و آسمان را ببينيد.۴
در بوستان حکمت و معرفت که ريشه در انديشهاش دارد، به حقيقت ميرسيم؛
- اگر نگاه عارفانهاي بيابيم، در رقص عقربکها و سماع ثانيهها، حقيقت عريان را خواهيم ديد.۵
- آه دلهاي عارف، شعلههاي جهنم را خاموش ميکند.۶
- تمام راه معرفت سه گام است: نخست درمييابيم که تنها ما نيستيم؛ او، هم هست. آنگاه درمييابيم که ما، نيستيم؛ او هست و آخرين گام اينکه هيچکس و هيچچيز نيست؛ همه اوست.۷
- کسي معرفت زمان را دارد که روزي يک هفته، کار کند.۸
- تاريکترين حادثهها، شفافترين آينهها براي رؤيت زيباترين حقايقاند.۹ و در ساحل آرام، درياي محبت و صميميتش به آرامش ميرسيم.
- درياها و همة شکفتنها، محصول تواضع ابرهايند.۱۰
- در اقيانوس زمان، شناگران ساحلشناس اندکاند.۱۱
- موج، التماس درياست به آسمان، درياهاي بزرگ، موجهاي بزرگتري دارند.۱۲
و از گلبرگهاي۱۳ عطوفت و لطافت احساسش گلباران ميشويم.
- گل در گلدان شکسته نيز شکفتن ميتواند.۱۴
- گل، تبسم خداست بر زمين، پرپرش نکنيم.۱۵
- وقتي گل به ديگران تقديم ميکنيم، بهار در ما آغاز ميشود.۱۶
به پرسه زدن در ساية خورشيد۱۷مهرش ادامه ميدهيم؛
- نوشتن دغدغة مقدسي است و ادبيات -برتر نوشتن و رسا و زيبا نگاشتن- مقدسترين دغدغهها.۱۸
- شعر و هر اثر ادبي و هنري محصول جان هنرمند است؛ هر چه اين «جان» فراخنا و گسترة بيشتر و سرشاري و سيرابي افزونتر از دانشها و درک و دريافتهاي آفاقي و انفسي داشته باشد، بازتاب آن در اثر هنري او ديده ميشود و به آن ژرفا، زيبايي و تأثير و طنين ميبخشد.۱۹
- عمدة مقالات اين مجموعه تلاشي در شناختن و شناساندن ادبيات انقلاب اسلامي و ادبيات امروز است.۲۰
آينه در کربلاست۲۱ و آينهداران آفتاب۲۲ رخ مينمايند و راه را نشانمان ميدهند:
- اگر حسين مصباح است؛ يعني در تيرگيهاي وحشتبار و تاريکيهاي نفسگير، تکيهگاه روشن و شفاف و اگر سفينه است؛ يعني در موج خيز حادثهها و خيزابهاي هولناک، کشتي نجات، پس چرا عاشوراي او را از منظر روشنگري و راهگشايي و به ساحلرساني نبينيم.۲۳
- ياران بزرگ عاشورا که بودند؟ چرا و چگونه به حسين پيوستند و در منظومة عظيم عاشورا و نهضت شکوهمند حسين چه کردند و چه جايگاهي دارند؟۲۴
- در مجموع، در اين کتاب با يکصد و پنجاه و سه شهيد نهضت حسيني آشناتر ميشويم.۲۵
روز دهم۲۶ فراميرسد:
- کوثر عاشورا، زنده و زاينده و فزاينده، عطش همة نسلها را پاسخ ميگويد و تشنهکامان حقيقت را به جرعههاي زلال زندگيبخش مينوازد.۲۷
- کربلا عاشقانهترين حادثة تاريخ اسلام است. چون عشق يکي از جريانهاي جدي و مهمترين جريان زندگي انسان است.۲۸
عاشورانگاران۲۹ را که خود نگارندة عاشورايياناند به نگارش ميکشد؛
- نخستين مقتل (مقتل ابيمخنف)، ابومخنف - تاريخ طبري، محمدبن جرير طبري – تاريخ مدينة دمشق، ابنعساکر – اللهوف (ملهوف) علي قتل الطفوف، ابنطاووس و ...
- مثيرالاحزان و منير سبلالاشجان، نجمالدين جعفر بن محمد بن نماالحلي۳۰ و سيب و عطش۳۱را به روايت عطش و آتش۳۲ رقم ميزند.
- قصة غريبي است کربلا که هر بار ميخوانيش، تازهتر و داغخيزتر است. روايت شگفتي است که تنها با گوشهاي عطش بايد شنيد و با گونههاي خيس و لبان ترکبسته بازگفت۳۳.
- اي سخاوت تشنه
اي روشناي شگفت هميشه شعلهور!
با تو، کدام جادة دور هراسخيز، روشن و پيمودني نميشود؟۳۴
- مرا با خنکاي آب چه کار که در هيمنة فرات، در همهمة جاري آب، محبوب تشنة مرا سيزده ضربة دشنه در غربت گودال رها کرد.۳۵
- طنين گامهايش در کوچههاي مکه، آشناي گوش رهگذراني بود که لحظة بازگشتش از شکار را انتظار ميکشيدند.۳۶
و با نثري شاعرانه۳۷، ادبيات منظوم دفاع مقدس۳۸ را به نقد و بررسي مينشيند.
- نثر شاعرانه، همساية ديواربهديوار شعر است تنها با کاهش دو عنصر موسيقي خاص شعر و جنبش هندسي شعري، تفاوت چنداني با شعر ندارد. همة زيباييها، آرايهها، ظرافتها و رنديهاي شعري در اين مقوله نيز به وقوع پيوسته است. همچون برادران يا خواهران دوقلويشان بايد انگاشت.۳۹
- حادثههاي بزرگ و رويدادهايي که بازتاب و تأثير ژرف و عميق در زندگي و تاريخ جامعههاي انساني دارند همراه با خود، فرهنگ، ادبيات، هنر و چشماندازهايي تازه ميآورند که هر چند وجوه مشترک و همخوان با حادثههاي مشابه در تاريخ آن سرزمين يا ديگر جامعهها را دارا هستند؛ اما داراي ابعادي متفاوت و متمايز نيز هستند، که از نگاه نکتهياب نقادان و پژوهشگران دور نميماند.۴۰
و با پيوند دو فرهنگ۴۱عاشورا و دفاع مقدس، دو حماسه را زنده نگه ميدارد.
- شباهت و همساني انقلاب عظيم عاشورا و انقلاب بزرگ اسلامي، اين همه ايثارها و شجاعتها، صبوريها و عظمتها را رقم زد و صحنههايي آفريد که در آنها، شور و شعور، شوکت و شکوه عاشورايي را ميتوان يافت.۴۲
- شعر گوياترين زبان در طرح و انتقال فرهنگ عاشورا و رساترين صدا در معرفي حماسة ستمستيز و ايمانساز کربلا است.۴۳
دکتر محمدرضا سنگري، نه براي چهل روز عاشقانه۴۴ که براي هميشة تاريخ، همچون باغباني دلسوز، انديشناک و نگران هرزبادها و آفتهايي که ساقههاي ترد مزرعه را تهديد ميکنند، خورشيد ولايت و امامت و رسالت را بر عاشوراييان۴۵ و رهروان حق و حقيقت سايهگستر شد و با تابش انوار الهي از آفاق تربيت۴۶ الهي در گفتار و کردار خويش، «دغدغة تربيت را که دغدغة مقدسي است»۴۷ و سلامت روان و انديشة آدمي در گرو آن است، در اذهان و افکارمان کاشت تا نهال اخلاق و انسانيت ثمر دهد و سعادت اخروي و دنيوي انسان تضمين شود.
از خداوند متعال سلامتي و عمر طولاني براي ايشان مسئلت داريم.
پينوشتها:
۱. ص ۱۷، گلبرگها+تافا
۲. ص ۷۲
۳. ص ۷۳
۴. ص ۴۲
۵. ص ۲۵، گلبرگها+تافا
۶. ص ۲۵، گلبرگها+تافا
۷. ص ۳۲، گلبرگها+تافا
۸. ص ۷۵، گلبرگها+تافا
۹. ص ۲۵، گلبرگها+تافا
۱۰. ص ۳۸، گلبرگها+تافا
۱۱. ص ۳۸، گلبرگها+تافا
۱۲. ص ۳۸، گلبرگها+تافا
۱۳. کتاب گلبرگها+تافا، مجموعة جملات کوتاه ادبي دکتر سنگري
۱۴ و ۱۵. ص ۵۸، گلبرگها+تافا
۱۶. ص ۵۹، گلبرگها+تافا
۱۷. پرسه در ساية خورشيد، تأملاتي در مقولههاي ادب معاصر از دکتر سنگري
۱۸. ص ۵، پرسه در ساية خورشيد
۱۹. ص ۲۲۰، پرسه در ساية خورشيد
۲۰. ص ۵، پرسه در ساية خورشيد
۲۱. عنوان کتاب جديد دکتر سنگري
۲۲. عنوان کتاب ۲ جلدي دکتر سنگري
۲۳. ص ۹، کتاب آينه در کربلاست
۲۴. ص ۱، کتاب آينهداران آفتاب
۲۵. ص ۴، کتاب آينهداران آفتاب
۲۶. روز دهم (۱) و (۲) مجموعه مقالات و سخنرانيهاي دکتر سنگري
۲۷. روز دهم (۱)، ص ۵
۲۸. روز دهم (۲)، ص ۱۰
۲۹. عاشورانگاران عنوان کتاب، نوشتة دکتر سنگري
۳۰. جملاتي از کتاب عاشورانگاران
۳۱. عنوان کتاب ديگر سنگري
۳۲. عنوان کتاب ديگر سنگري
۳۳. ص ۱، کتاب سيب و عطش
۳۴. ص ۴۷، کتاب سيب و عطش
۳۵. ص ۵۷، کتاب روايت عطش و آتش
۳۶. ص ۹۱، کتاب روايت عطش و آتش
۳۷. نثر شاعرانه، تحليل و بررسي نثر و قطعة ادبي نوشتة دکتر سنگري
۳۸. نقد و بررسي ادبيات منظوم دفاع مقدس ۳ جلدي نوشتة دکتر سنگري
۳۹. ص ۶، کتاب نثر شاعرانه
۴۰. ص ۹، نقد و بررسي ادبيات منظوم دفاع مقدس
۴۱. پيوند دو فرهنگ عاشورا و دفاع مقدس عنوان کتاب دکتر سنگري
۴۲. ص ۱۱، کتاب پيوند دو فرهنگ
۴۳. ص ۱۵۷، کتاب پيوند دو فرهنگ
۴۴. چهل روز عاشقانه کتاب دکتر سنگري (اربعين)
۴۵. عاشوراييان کتاب دکتر سنگري
۴۶. در آفاق تربيت
۴۷. جملهاي از مقدمة کتاب در آفاق تربيت
*مدير انتشارات خورشيد باران