فرهنگ اصطلاحات مداحي (2)
شماره دوم ماهنامه خیمه - صفر1424 - اسفند 1381
دسته: گروهي از عزاداران كه با هم، شعر يا نوحه‌ي خاصي را زمزمه ميكنند.
دعاي مجلس: دعا كردن در پايان برنامه‌ي و ختم عزاداري، كه معمولاً توسط مداح پيشكسوت، انجام ميشود.
دعوت داشتن: مقصود، دعوت شدن مداح به جلسه، جهت اجراي برنامه است.
دم: مقصود همان نوحه يا سرود است و قسمتي از آن، كه توسط مستمعان، به تكرار گفته ميشود. اين كار بعد از برنامه مرثيه خواني مداح، اجرا ميشود.
دهه: منظور، ده روز برنامه عزاداري كه يك مداح جهت انجام وظيفه، دعوت ميشود.
ذاكر: كسي كه به ذكر مناقب و مراثي اهلبيت(عليهمالسلام) ميپردازد.
ذكر: نام ديگر «نوحه» است كه معمولاً در پايان برنامه مرثيهخواني، ارائه ميشود.
ذكر آخر: مقصود بند آخر «نوحه» است؛ معمولاً اين اصطلاح را مداحان در اواخر نوحه خواني به كار ميبرند.
رثا: اصطلاحي است ادبي و به معني «سوگ» و «عزا» است مثلاً گفته ميشود: «در رثاي امام علي(عليهالسلام) شعري بخوان!»
رَجَز: شعارهاي حماسي كه در جنگ، توسط مبارزان خوانده ميشده است. گاه اين رجزها در شعرها و برنامههاي مداحي هم خوانده ميشود؛ مثلاً اين رجز معروف حضرت ابالفضل عليهالسلام:
واللهِ ان قطعتموا يميني
انّي اُحامي ابداً عن ديني...
رديف خواني: مقصود، اجراي برنامه مداحي با استفاده از دستگاه‌هاي موسيقي و رديفهاي آوازي است.
رو به قبله كردن: كنايه از سلام دادن و تمام كردن مجلس است.
روضه: غلط مصطلحي ست كه به جاي واژه «مرثيه» به كار ميرود.
روضه خوان: كنايه از مرثيه خوان است. از گذشته، كه واعظان از روي كتاب «روضَه‌الشهدا» مرثيه ميخواندهاند تا امروز، اين اصطلاح مرسوم شده است.
