معرفی کتاب «از مرثیه تا تعزیه»

فرهنگ-خیمه: کتاب «از مرثیه تا تعزیه» ضمن بررسی درباره چگونگی شکل‌گیری تعزیه و تجزیه و تحلیل نسخه‌های آن، چندین نمونه از اشعار و نیز برخی مجالس تعزیه را در بر دارد.

در بخشی از مقدمه این کتاب آورده شده است:«کمتر شاعر شیعی را می‌توان یافت که برای مصیبت سیدالشهدا شعر نسروده باشد؛ آنان در سیر تاریخ با سروده‌های زیبای خود ادبیات کربلا را پدید آوردند. در زبان فارسی شعله‌های سوزناک مرثیه‌های عاشورا در قرون ششم تا هشتم هجری متداول می‌گردد و در عصر صفویه به اوج فروغ خویش نائل می شود.

به تدریج مرثیه‌سرایی سیر تکاملی خود را پیموده و به صورت شبیه‌خوانی و نمایش‌های مذهبی ظاهر گردید.»

در بخش نخست این کتاب با عنوان «سیری در سوگواری»، به سوگواره در سیره اهل بیت، ماتم‌داری در مقیاسی وسیع، اقتباس از کتاب روضه‌الشهدا، عزاداری در عصر صفویه، نشانه‌هایی از مقدمات شبیه‌خوانی، پیدایش سوگواری‌های نمایشی، فراز و نشیب در تعزیه‌خوانی، مردم و تعزیه، برخی مزایا و محاسن شبیه‌خوانی و نیز شبیه‌خوانی و ارزش‌های تعزیه پرداخته است.

«معرفی و نقد مجالس تعزیه»، عنوان بخش دوم این کتاب است که محتوای این مجالس مورد ارزیابی قرار گرفته است.

نمایش اندوه، ضرورت پیوند عواطف با عقل و ایمان، معرفی نسخه‌‌های تعزیه، تاملی در مضامین و محتوای تعزیه‌نامه‌ها، تاثیرپذیری از آداب و رسوم ایرانی، رسوخ فرهنگ فرمانروایان در مجالس تعزیه، افسانه‌ها و افزوده‌های غیر مستند، تحریف در محتوا و معنی، تفسیری غلط و باوری منحط و همچنین خورشید عزت‌آفرین و ابرهای ذلت از جمله قسمت‌های این بخش هستند.

در بخش سوم این کتاب با عنوان «ارزیابی نسخه‌های تعزیه حضرت علی اکبر»، ماتم‌داری برای اسوه فضایل، از واقعه‌خوانی تا شبیه‌خوانی، شناسایی شبیه‌نامه‌ها، ارزیابی نسخه‌ها و آشفتگی در مضامین از جمله آيتم‌های این مساله هستند.

در بخش چهارم این کتاب، سه مجلس تعزیه براساس نسخه‌های مربوط به میرعزا آورده شده است.

مجلس تعزیه شهادت طفلان زینب، مجلس تعزیه شهادت غلام ترک زین‌العابدین و مجلس تعزیه شهادت عابس و شوذب در این بخش هستند.

این کتاب در شمارگان سه هزار نسخه، در سال ۱۳۸۲ توسط انتشارات حسنین(علیهما السلام) منتشر شد.