نظر به اهمیت، جایگاه و نقش محرم در انقلاب اسلامی در آثار چاپ شده پیرامون انقلاب اسلامی، مباحثی به نقش ماه محرم اختصاص یافته و مقالات بسیاری نیز در این باره، در مجلهها و روزنامهها به چاپ رسیده است. افزون بر این، اثری اسنادی با عنوان «محرم سال 57 به روایت اسناد»، تدوین منصور خلیلی، به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال 1387 درباره راهپیمایی تاسوعا و عاشورای حسینی سال 57 چاپ شده است. با وجود این، تاکنون اثری منسجم و یکپارچه که در قالب یک پژوهش مستقل به بررسی ابعاد همهجانبه این موضوع در فاصله سالهای 1342-1357 بپردازد، تألیف نشده است.
از این رو مرکز اسناد انقلاب اسلامی در جدیدترین اثر خود کتاب «محرم و انقلاب اسلامی ایران»، تألیف اکبر فلاحی را چاپ و روانه بازار نشر کرد که مؤلف در کتاب حاضر با بررسی مختصر قیامهای شیعی الهام گرفته از عاشورای حسینی، نقش آن قیام حماسی را در انقلاب اسلامی ایران مورد مطالعه قرار داده است.
این اثر در شش بخش نگاشته شده است. در بخش اول که شامل دو فصل است، به اختصار به تأثیر قیام کربلا بر جنبشهای پس از خود پرداخته شده است. بخش دوم نیز شامل سه فصل است. این فصلها به بررسی رخدادهای ماه محرم در تاریخ معاصر اختصاص دارد. در این مبحث تلاش شده نقش مهم ماه محرم در شکلگیری و پیروزی نهضت مشروطه تشریح شود.
همچنین در فصلی به اقدام عوامفریبانه رضاشاه در برپایی مراسم ماه محرم برای رسیدن به قدرت و نیز به ممنوعیتهای برگزاری این مراسم در دوران پادشاهی وی پرداخته شده است. افزون بر این، در مبحثی به تشکیل هیئتهای دینی پس از شهریور 1320 و نقش آنها در تحولات دهه 1320 و30 اشاره شده و همچنین نقش مجالس عزاداری ماه محرم در رویدادهای سیاسی از سال 1320 تا سال 1342 بررسی شده است.
بخش سوم در سه فصل نگارش یافته است. در این فصلها به تأثیر ماه محرم در گسترش مبارزات امام خمینی(ره) و نیز به فعالیتهای امام و یارانش برای بهرهگیری هرچه بهتر از محرم 1342 برای افشای جنایت رژیم و تعمیق و گسترش مبارزات اشاره شده است. همچنین در مبحثی به حوادث و رویدادهای ماه محرم 1342 در شهرستانها پرداخته شده است.
در بخش چهارم و در قالب سه فصل به قیام 15 خرداد در تهران، قم و دیگر شهرستانا پرداخته شده است. بخش پنجم به رویدادها و تحولات ماه محرم پس از سال 1342 تا سال 1356 اختصاص یافته است. این بخش شامل سه فصل است. در این مبحث به فعالیتهای مأموران رژیم برای کنترل عزاداری این ماه، و در مقابل فعالیتهای علما و طلاب برای بهرهگیری از ماه محرم برای مبارزه با رژیم پرداخته شده است. علاوه بر این، به مبارزه و فعالیت ملت ایران در قالب هیئتهای مذهبی در طی این سالها اشاره شده است.
در بخش ششم نیز در قالب چهار فصل، تلاش شده به نقش بیبدیل تظاهرات ماه محرم 1357 به ویژه تظاهرات تاسوعا و عاشورای حسینی مردم تهران و دیگر استانها و حضور باشکوه آنها در تظاهراتِ رفراندامگونه و تأثیر آن در سلب مشروعیت رژیم و نیز بازتابها و پیامدهای داخلی و بینالمللی پرداخته شود. همچنین، در مبحثی به تظاهرات بزرگ اربعین حسینی پرداخته شده است.در قسمت پیوستها نیز گلچینی از پیامها و سخنان امام خمینی(ره) درباره ماه محرم و تأثیر آن در شکلگیری پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی آمده است.
گفتنی است، کتاب «محرم و انقلاب اسلامی ایران» در شمارگان هزار نسخه و 384 صفحه و به قیمت 120 هزار ریال در مردادماه سال جاری روانه بازار نشر شده است.