کتاب «نگرشی کوتاه بر رابطه تعزیه و تلویزیون» منتشر شد

کتاب پیش‌رو در اندازه رقعیِ کوچک، شمارگان ۱۵۰۰ نسخه، ۷۵ صفحه متن و قیمت ۲ هزار تومان برای بار نخست توسط انتشارات نوید شیراز در سال ۱۳۹۱ روانه بازار شده است.

تعزیه، رسانه سنتی موج اول؛ تلویزیون، رسانه مدرن ارتباط‌ جمعی؛ تفاوت تعزیه با تئاتر صحنه‌ای و تئاتر تلویزیونی و ارائه تعزیه در تلویزیون به‌گونه تله تئاتر با ساختار مستند سرفصل‌های کتاب نگرشی کوتاه بر رابطه تعزیه و تلویزیون را تشکیل می‌دهند.

نویسنده در مقدمه آورده است: تعزیه، مناسک آیینی ایران شیعی در طول ظهور چند ساله خود بسیاری از اهداف قیام کربلا را در قالب هنر نمایشی ‌برای مخاطبان بازگو و آن‌ها را با پیامدهای حماسه بزرگ عاشورا آشنا ساخته است.

ساختار نمایشی تعزیه با ظرفیت بالا و پتانسیل توانمند خود در عرصه هنر، تاریخ، شعر و ادبیات، حزن و حماسه، درام و تراژدی و ... فرایند شگفتی‌آفرین و تحسین برانگیزی را به همراه داشته است.

این باسابقه‌ترین هنر نمایشی دینی ایران به دلیل به‌ظهور رساندن قابلیت‌های گوناگون خود در حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مذهبی و ... در عصر حاضر و به دلیل ظهور و گسترش رسانه‌های ارتباط‌جمعی تکنولوژیک، با به همراه داشتن تکنیک‌های فنی در شکل و قدرت انتقال پیام در محتوا، مخاطبان در جوامع سنتی نیز تحت تأثیر ضدفرهنگ‌های وارداتی جوامع مدرن قرار گرفته و با این رویکرد ضمن ایجاد گسست فرهنگی در این جوامع، داشته‌های فرهنگی آن‌ها به سوی نابودی به‌پیش رفته است.

در همین راستا، هنر نمایشی تعزیه ایرانی نیز (که به‌رغم قابلیت‌های متعدد در حوزه‌های گوناگون توان ارتباط با طبقات و سطوح مختلف سنی و تحصیلی جامعه) متأثر از پیدایش سبک‌های نوظهور هنرهای نمایشی غربی در ایران و گسترش جولانگاه رسانه‌های الکترونیک، در طول سالیانی از نگاه مخاطبان، دور از امعان‌نظر محققان مهجور مانده بود.

گسترش حوزه ظهور تعزیه، در راستای ابلاغ و ترویج پیام حیات‌بخش عاشورا به همراه تأکید بر نمایش آیین‌های اصیل و با سابقه ایران شیعی برای جهان معاصر از جمله راهکارهای در دست اقدام در سال اخیر بوده است. یکی از اساسی‌ترین روش‌های انجام این راهکار، ایجاد قلمرو تعزیه در رسانه تصویری تلویزیون می‌باشد.

پردازش تعزیه در تلویزیون به معنی تلفیق دو رسانه (رسانه سنتی تعزیه و رسانه تکنولوژیک تلویزیون) با دو رویکرد متفاوت و دو ساختار مستقل و منحصر به‌فرد می‌باشد. صرف از نظر از اینکه برخی از پژوهشگران حوزه ارتباطات و رسانه هنوز رویکرد طهور مبانی موضوعات دینی را در ابزار تکنولوژیک نپذیرفته یا برای به فرجام رساندن آن، مقدمه و مؤخره‌های بسیاری را پیشنهاد نموده‌اند، مهم‌ترین اصل و اولین گام در اینجا تعامل میان این دونوع رسانه و ارتباط و تلفیق آن‌ها، شناخت کافی و صحیح از رسانه‌های سنتی و رسانه‌های مدرن تکنولوژیک و چگونگی وفاق میان آن‌ها و نیز آگاهی دقیق از شیوه ترسیم مفاهیم انتزاعی و تجریدی در قالب تصویر است.

در این دفتر تلاش شده تا ضمن تبیین معانی و مفاهیم تعزیه به‌عنوان رسانه سنتی و تلویزیون به عنوان رسانه مدرن، چگونگی ظهور تعزیه در تلویزیون تبیین و بررسی گردد.