کد مطلب : ۲۴۹۲۲
رسانه ملی موسیقی مذهبی را از مسیر خود منحرف کرده است
علی شادکام، پژوهشگر و مترجم موسیقی گفت: ابتدا باید بگویم که پژوهش موسیقی در ایران به قرن دوم و سوم هجری باز می‌گردد و فارابی از جمله نخستین کسانی بود که با تألیف کتاب «موسیقی کبیر» اقدام جدی در این زمینه را بنیان گذاشت.
وی ادامه داد: آنچه مسلم است اینکه همه محققان و پژوهشگران موسیقی بهترین منبع تحقیقاتی خود را از رهگذر کارهای انجام شده و اشخاص حاضر در آن زمینه به شکل میدانی حاصل کرده و اگر نبود تلاش‌های فردی گروهی از دلسوزان فرهنگ و هنر این سامان، معلوم نبود که چه زمانی و توسط چه فرد و یا سازمان مسئولی، این احساس نیاز برای جمع‌آوری و حفظ و صیانت از موسیقی ایرانی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و هنری باید به انجام می‌رسید.
انواع موسیقی ایرانی با وجود اشتراکات از نظر ژانر متفاوت هستند
شادکام تصریح کرد: تمام انواع موسیقی ایرانی از یک بستر نظری مشترک برخاسته‌اند، اما از نظر ژانر متفاوت هستند و لهجه‌ها و گویش‌ها و نوع تفکر قومی و فرهنگی است که آنها را رسمیت بخشیده و به آنها سبک و اعتبار خاصی می‌بخشد.
این پژوهشگر از نقش رسانه‌ای صدا و سیما در ترویج موسیقی مذهبی ایرانی انتقاد کرد و گفت: وقتی رسانه ملی به نوعی از موسیقی بها می‌دهد که هیچ تشخصی ندارد و تازه به فعالان این نوع موسیقی هم اعتبار می‌بخشد به شکلی که گویا آنها آن چنان از این حرفه تأمین هستند که به فکر کار دیگری نیستند؛ شخصی در یکی از مناطق دوردست ایران که کار کشاورزی می‌کند، اما در عین حال مداح هم است دچار نوعی توهم شده و در او سوء‌تفاهم پیش می‌آید که این خود مسیر انحرافی موسیقی مذهبی را موجب می‌شود.
شادکام افزود: تمرکز بر فعالیت پایتخت و بی‌توجهی به کار و فعالیت مناطق دورافتاده ایران در زمینه موسیقی یکی دیگر از آفت‌های موسیقی ایران به ویژه در حوزه موسیقی نواحی است که در خدمت مذهب و عزاداری است؛ چرا که ناخودآگاه فردی که در زمینه موسیقی نواحی در منطقه‌ای همچون خواف فعال است خود را با زرق و برق پایتخت مقایسه می‌کند و لذا دچار خود کوچک‌بینی شده؛ در حالی‌که این گونه نیست، بلکه مقام و مرتبه حرفه‌ای موسیقی او اگر از پایتخت بالاتر نباشد پایین‌تر نیست.
گردآوری انواع موسیقی اقوام و نواحی ایرانی کافی نیست و باید محتوای آن را به روز کرد
وی گفت: کارهای خوبی در حوزه پژوهش و گردآوری نمونه‌هایی ناب و اصیل از موسیقی ایرانی که بیشتر آنها در حوزه موسیقی مذهبی، موسیقی عزا و مراثی موجود هستند به انجام رسیده است که نمونه بارز آن کار سترگ متین رضوانی‌پور در گردآوری موسیقی مذهبی و مدایح مناطق و اقلیم مختلف ایرانی است.
شادکام در پایان تأکید کرد: اما نباید از این نکته غافل شویم که چنین اقداماتی تنها جمع‌آوری نمونه‌های اصیل موسیقی مذهبی ایرانی است و نباید چنین تصور شود که کار تمام شده است، بلکه موسیقی مذهبی ایرانی حالتی پویا و رو به رشد دارد که باید همواره نسبت به تحولات و تغییرات آن حساس بود و به موقع ثبت و ضبط‌شان کرد.
وی ادامه داد: آنچه مسلم است اینکه همه محققان و پژوهشگران موسیقی بهترین منبع تحقیقاتی خود را از رهگذر کارهای انجام شده و اشخاص حاضر در آن زمینه به شکل میدانی حاصل کرده و اگر نبود تلاش‌های فردی گروهی از دلسوزان فرهنگ و هنر این سامان، معلوم نبود که چه زمانی و توسط چه فرد و یا سازمان مسئولی، این احساس نیاز برای جمع‌آوری و حفظ و صیانت از موسیقی ایرانی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و هنری باید به انجام می‌رسید.
انواع موسیقی ایرانی با وجود اشتراکات از نظر ژانر متفاوت هستند
شادکام تصریح کرد: تمام انواع موسیقی ایرانی از یک بستر نظری مشترک برخاسته‌اند، اما از نظر ژانر متفاوت هستند و لهجه‌ها و گویش‌ها و نوع تفکر قومی و فرهنگی است که آنها را رسمیت بخشیده و به آنها سبک و اعتبار خاصی می‌بخشد.
این پژوهشگر از نقش رسانه‌ای صدا و سیما در ترویج موسیقی مذهبی ایرانی انتقاد کرد و گفت: وقتی رسانه ملی به نوعی از موسیقی بها می‌دهد که هیچ تشخصی ندارد و تازه به فعالان این نوع موسیقی هم اعتبار می‌بخشد به شکلی که گویا آنها آن چنان از این حرفه تأمین هستند که به فکر کار دیگری نیستند؛ شخصی در یکی از مناطق دوردست ایران که کار کشاورزی می‌کند، اما در عین حال مداح هم است دچار نوعی توهم شده و در او سوء‌تفاهم پیش می‌آید که این خود مسیر انحرافی موسیقی مذهبی را موجب می‌شود.
شادکام افزود: تمرکز بر فعالیت پایتخت و بی‌توجهی به کار و فعالیت مناطق دورافتاده ایران در زمینه موسیقی یکی دیگر از آفت‌های موسیقی ایران به ویژه در حوزه موسیقی نواحی است که در خدمت مذهب و عزاداری است؛ چرا که ناخودآگاه فردی که در زمینه موسیقی نواحی در منطقه‌ای همچون خواف فعال است خود را با زرق و برق پایتخت مقایسه می‌کند و لذا دچار خود کوچک‌بینی شده؛ در حالی‌که این گونه نیست، بلکه مقام و مرتبه حرفه‌ای موسیقی او اگر از پایتخت بالاتر نباشد پایین‌تر نیست.
گردآوری انواع موسیقی اقوام و نواحی ایرانی کافی نیست و باید محتوای آن را به روز کرد
وی گفت: کارهای خوبی در حوزه پژوهش و گردآوری نمونه‌هایی ناب و اصیل از موسیقی ایرانی که بیشتر آنها در حوزه موسیقی مذهبی، موسیقی عزا و مراثی موجود هستند به انجام رسیده است که نمونه بارز آن کار سترگ متین رضوانی‌پور در گردآوری موسیقی مذهبی و مدایح مناطق و اقلیم مختلف ایرانی است.
شادکام در پایان تأکید کرد: اما نباید از این نکته غافل شویم که چنین اقداماتی تنها جمع‌آوری نمونه‌های اصیل موسیقی مذهبی ایرانی است و نباید چنین تصور شود که کار تمام شده است، بلکه موسیقی مذهبی ایرانی حالتی پویا و رو به رشد دارد که باید همواره نسبت به تحولات و تغییرات آن حساس بود و به موقع ثبت و ضبط‌شان کرد.
مرجع : ایکنا
