کد مطلب : ۲۶۴۹۷
تاسیس مکتب شعر دینی ایران توسط امام رضا(ع)/ عقلانیت و توحیدگرایی؛ دو ویژگی ادبیات آئینی
سیدعلی‌اصغر موسوی، شاعر و نظریه‌پرداز ادبیات دینی با بیان اینکه سفر امام رضا(ع) به ایران در رونق ادبیات دینی و تاسیس مکتب شعر دینی نقش موثری داشته است، عنوان کرد: تغییرات تمدنی و تاریخی در ایجاد مدنیت دینی یا سکولار و ایجاد مکتب ادبی موثر است. به عبارت دیگر با ایجاد تحولات بزرگ تمدنی و تاریخی، کیفیت فرهنگ بالا می‌رود و مکتب ادبی ایجاد می‌شود.
موسوی با اشاره به اینکه تمدنی که پس از دوره ساسانی ایرانیان با تمدن اسلامی آشنا شدند و آن را به خاور دور نیز منتقل کردند، افزود: در حقیقت تمدن اسلامی باعث باروری فرهنگ ادبی ایران شده و اگر امام رضا(ع) به ایران نمی‌آمدند، شاهد رونق ادبیات در خراسان نبودیم؛ چراکه قبل از ورود ایشان به خراسان خبری از سلسله عرفا و علما و بزرگان ادب و دین در آنجا نبود.
این شاعر گفت: حکیم ابونصر فارابی سال ۲۶۰ هجری قمری در خراسان به دنیا آمد که حضور وی در حلب، فلسفه اسلامی را در دمشق گسترش داد، ابوعلی سینا نیز سال ۳۵۹ در بخارا به دنیا آمد و رودکی شاعر بزرگ فارسی نیز متولد ۲۴۴ هجری قمری بود.
این نظریه‌پرداز ادبیات دینی افزود: مسلماً منشأ تمدن خراسان بزرگ مغولان دور از فرهنگ و تمدن نبوده‌اند، همچنین سامانیان که پادشاهان متعدد ملوک‌الطوایفی داشته‌اند نمی‌توانسته‌اند مبدأ چنین تمدن بزرگی باشند که در قرن چهارم و پنجم به اوج خود رسید.
وی با اشاره به ورود امام رضا(ع) به خراسان در سال ۱۹۵ شمسی (۲۰۰ هجری قمری) گفت: امام رضا(ع) از اهواز، یزد و سرخس عبور کردند و وارد مرو شدند. از جمله شعرایی که در آن زمان در مرو بودند می‌توان به دعبل خزاعی و ابراهیم بن عباس صولی، شاعر شیعی اشاره کرد و حضور دعبل در مرو باعث رونق ادبیات شیعی شد.
موسوی ادامه داد: یکی از ره‌آوردهای سفر امام رضا(ع) به ایران ایجاد مکتب علمی از طریق مناظره‌های امام رضا(ع) با علمای دین‌های مختلف بود. از سوی دیگر می‌توان به حدیث سلسله‌الذهب اشاره کرد که نگاه و منش امام رضا(ع) را به توحید و ولایت مشخص می‌کند.
این شاعر به شاعران مطرح سبک خراسانی اشاره کرد و گفت: کسایی مروزی که شیعه اثنی عشری بود، سال ۳۴۱ هجری در مرو به دنیا آمد. همچنین رودکی، شاعر بزرگ خراسان پس از ورود امام رضا(ع) به این خطه به دنیا آمده است. ابونصر اسدی طوسی (شیخ الطایفه) شاعر شیعی است که سال ۳۹۰ هجری به دنیا آمده و حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز سال ۳۱۹ هجری شمسی در طوس به دنیا آمده است. از شاعران مطرح شیعی سبک خراسانی می‌توان به کسایی، ابوالفتح بندار ابن ابونصر رازی، غضائری رازی، ناصر خسرو و سنایی یاد کرد.
ترویج خردورزی و اخلاق ناب در مکتب شعر دینی
این نظریه‌پرداز ادبیات دینی به بیان ویژگی‌های مکتب شعر دینی پرداخت و افزود: عقلانیت و توحیدگرایی دو ویژگی اصلی ادبیات دینی است. در شعر دینی نشانه‌های پیروی از قرآن و عترت مشهود است. همچنین از ویژگی‌های مکتب شعر دینی می‌توان به ترویج خردورزی و اخلاق ناب در ادبیات فارسی تا عصر امروز اشاره کرد.
وی گفت: شاعران بزرگ فارسی از جمله سعدی، پروین اعتصامی، بهار و ... که در مسیر قرآن و عترت شعرسرایی کرده‌اند، همه در دایره مکتب شعر دینی قرار دارند.
موسوی با بیان اینکه شعر دینی، الهی و عرفانی است، افزود: توجه به رسالت شعر به عنوان رسانه حکمت و معرفت از ویژگی‌های مکتب شعر دینی است که آن را در راستای ظلم‌ستیزی، حمایت از مظلوم، رعایت حقوق دیگران و ... گرایش می‌دهد.
این شاعر همچنین گفت: در شعر دینی البته به تخیل، فرم و ساختار توجه می‌شود، ولی بیشتر مفاهیم شعری و محتوای شعر مورد نظر است.
این نظریه‌پرداز ادبیات دینی توهم و تخیل را دو بیماری وارداتی شاعران امروز عنوان کرد و افزود: شعر دینی به عقلانیت و حس توجه دارد و حتی در مدیحه‌سرایی نیز جان مایه اصلی مدح عقل است و از تخیل به عنوان ابزار هویت‌بخشی استفاده می‌شود.
کمک شعر به رونق دین
وی تصریح کرد: در فرمایش امام رضا(ع) «لااله الا الله حصنی بشرطها و شروطها و انا من شروطها» اشاره شده که اگر ولایت پس از توحید نیاید دین کامل نیست.
موسوی همچنین به تاکید مقام معظم رهبری بر توجه به حکمت در شعر اشاره کرد و گفت: توجه به شعر دینی و معرفت‌شناسی دینی مورد تاکید بسیار مقام معظم رهبری است و ایشان بر لزوم توجه به حقایق علمی و حکمی در شعر تاکید دارند.
این شاعر تصریح کرد: یکی از دلایل توجه مقام معظم رهبری به شعر این است که شعر برترین هنرهاست و به رونق دین نیز کمک می‌کند.
موسوی با اشاره به اینکه تمدنی که پس از دوره ساسانی ایرانیان با تمدن اسلامی آشنا شدند و آن را به خاور دور نیز منتقل کردند، افزود: در حقیقت تمدن اسلامی باعث باروری فرهنگ ادبی ایران شده و اگر امام رضا(ع) به ایران نمی‌آمدند، شاهد رونق ادبیات در خراسان نبودیم؛ چراکه قبل از ورود ایشان به خراسان خبری از سلسله عرفا و علما و بزرگان ادب و دین در آنجا نبود.
این شاعر گفت: حکیم ابونصر فارابی سال ۲۶۰ هجری قمری در خراسان به دنیا آمد که حضور وی در حلب، فلسفه اسلامی را در دمشق گسترش داد، ابوعلی سینا نیز سال ۳۵۹ در بخارا به دنیا آمد و رودکی شاعر بزرگ فارسی نیز متولد ۲۴۴ هجری قمری بود.
این نظریه‌پرداز ادبیات دینی افزود: مسلماً منشأ تمدن خراسان بزرگ مغولان دور از فرهنگ و تمدن نبوده‌اند، همچنین سامانیان که پادشاهان متعدد ملوک‌الطوایفی داشته‌اند نمی‌توانسته‌اند مبدأ چنین تمدن بزرگی باشند که در قرن چهارم و پنجم به اوج خود رسید.
وی با اشاره به ورود امام رضا(ع) به خراسان در سال ۱۹۵ شمسی (۲۰۰ هجری قمری) گفت: امام رضا(ع) از اهواز، یزد و سرخس عبور کردند و وارد مرو شدند. از جمله شعرایی که در آن زمان در مرو بودند می‌توان به دعبل خزاعی و ابراهیم بن عباس صولی، شاعر شیعی اشاره کرد و حضور دعبل در مرو باعث رونق ادبیات شیعی شد.
موسوی ادامه داد: یکی از ره‌آوردهای سفر امام رضا(ع) به ایران ایجاد مکتب علمی از طریق مناظره‌های امام رضا(ع) با علمای دین‌های مختلف بود. از سوی دیگر می‌توان به حدیث سلسله‌الذهب اشاره کرد که نگاه و منش امام رضا(ع) را به توحید و ولایت مشخص می‌کند.
این شاعر به شاعران مطرح سبک خراسانی اشاره کرد و گفت: کسایی مروزی که شیعه اثنی عشری بود، سال ۳۴۱ هجری در مرو به دنیا آمد. همچنین رودکی، شاعر بزرگ خراسان پس از ورود امام رضا(ع) به این خطه به دنیا آمده است. ابونصر اسدی طوسی (شیخ الطایفه) شاعر شیعی است که سال ۳۹۰ هجری به دنیا آمده و حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز سال ۳۱۹ هجری شمسی در طوس به دنیا آمده است. از شاعران مطرح شیعی سبک خراسانی می‌توان به کسایی، ابوالفتح بندار ابن ابونصر رازی، غضائری رازی، ناصر خسرو و سنایی یاد کرد.
ترویج خردورزی و اخلاق ناب در مکتب شعر دینی
این نظریه‌پرداز ادبیات دینی به بیان ویژگی‌های مکتب شعر دینی پرداخت و افزود: عقلانیت و توحیدگرایی دو ویژگی اصلی ادبیات دینی است. در شعر دینی نشانه‌های پیروی از قرآن و عترت مشهود است. همچنین از ویژگی‌های مکتب شعر دینی می‌توان به ترویج خردورزی و اخلاق ناب در ادبیات فارسی تا عصر امروز اشاره کرد.
وی گفت: شاعران بزرگ فارسی از جمله سعدی، پروین اعتصامی، بهار و ... که در مسیر قرآن و عترت شعرسرایی کرده‌اند، همه در دایره مکتب شعر دینی قرار دارند.
موسوی با بیان اینکه شعر دینی، الهی و عرفانی است، افزود: توجه به رسالت شعر به عنوان رسانه حکمت و معرفت از ویژگی‌های مکتب شعر دینی است که آن را در راستای ظلم‌ستیزی، حمایت از مظلوم، رعایت حقوق دیگران و ... گرایش می‌دهد.
این شاعر همچنین گفت: در شعر دینی البته به تخیل، فرم و ساختار توجه می‌شود، ولی بیشتر مفاهیم شعری و محتوای شعر مورد نظر است.
این نظریه‌پرداز ادبیات دینی توهم و تخیل را دو بیماری وارداتی شاعران امروز عنوان کرد و افزود: شعر دینی به عقلانیت و حس توجه دارد و حتی در مدیحه‌سرایی نیز جان مایه اصلی مدح عقل است و از تخیل به عنوان ابزار هویت‌بخشی استفاده می‌شود.
کمک شعر به رونق دین
وی تصریح کرد: در فرمایش امام رضا(ع) «لااله الا الله حصنی بشرطها و شروطها و انا من شروطها» اشاره شده که اگر ولایت پس از توحید نیاید دین کامل نیست.
موسوی همچنین به تاکید مقام معظم رهبری بر توجه به حکمت در شعر اشاره کرد و گفت: توجه به شعر دینی و معرفت‌شناسی دینی مورد تاکید بسیار مقام معظم رهبری است و ایشان بر لزوم توجه به حقایق علمی و حکمی در شعر تاکید دارند.
این شاعر تصریح کرد: یکی از دلایل توجه مقام معظم رهبری به شعر این است که شعر برترین هنرهاست و به رونق دین نیز کمک می‌کند.
مرجع : ایکنا
