مصرف آثار سوگواره هنرهای عاشورایی نباید به محرم و صفر محدود شود

نشست خبری نهمین سوگواره هنرهای عاشورایی پیش از ظهر سه‌شنبه 12 آبان، با حضور مرتضی گودرزی دیباج؛ دبیر هنری این سوگواره و محمد زرویی نصرآباد؛ معاون مرکز محافل و جشنواره‌های حوزه هنری در سالن امیرحسین فردی حوزه هنری برگزار شد. مرتضی گودرزی دیباج؛ مدیر هنری این سوگواره در ابتدای این نشست گفت: نهمین دوره این سوگواره را در شرایط مطلوبتر از هشت دوره گذشته آن برگزار خواهیم کرد؛ سوگواره‌ای که به شکل مستقیم و غیرمستقیم در پی انتقال پیام عاشورا و فرهنگ حسینی است و از همان آغاز درصدد بودیم تا با برگزاری این سوگواره ارتباط کاربردی با توده مردم از طریق تولید و عرضه محصولات فرهنگی و هنری برقرار کنیم. سوگواره هنرهای عاشورایی، خیمه‌ای برای عرض ارادت به ساحت حسین(ع) است وی گفت: اگر تنها با برگزاری این سوگواره توانسته باشیم خیمه‌ای برای عرض ارادت به ساحت نورانی اباعبدالله‌الحسین(ع) برپا کینم باید بسیار شکرگذار خداوند باشیم که چنین موهبتی را نصیب ما کرده است و در ادامه راه در تلاش هستیم تا به کیفیت آثار این سوگواره و عمق‌بخشی به این هنر و تبادل فرهنگی و فراهم آمدن زمینه برای طرح مباحث علمی و پژوهشی پیرامون هنرهای عاشورایی عمل کنیم. مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری تصریح کرد: این سوگواره در ابتدای راه خود با مسابقه پوستر آغاز شد و در دوره‌های بعدی، بخش‌های دیگری از جمله تصویرسازی، پرچم و کتیبه را نیز اضافه کرد و توانست از این رهگذر محصولات و تولیدات خود را وارد جامعه کرده و فضای عمومی شهرها را با استفاده از این آثار بیاراید. گودرزی دیباج ادامه داد: این سوگواره از جمله معدود رویدادهای هنری است که آثار هنری خود را برای استفاده هیئات، تکایا و مجامع و محافل عزای حسینی در اختیار عموم علاقه‌مندان قرار می‌دهد با به مصرف عام برسد و در این راستا فایل آثار ارسالی به هر یک از بخش‌های سوگواره را در صورت مراجعه علاقه‌مندان در اختیار آنها قرار خواهیم داد تا تبدیل به پوستر، تابلوهای بزرگ و نمایه های عاشورایی شود. برپایی کارگاه‌های عملی در نهمین سوگواره برای نخستین‌بار دبیر هنری نهمین سوگواره هنرهای عاشورایی افزود: از جمله کارهای جالب و بنیادینی که در دوره نهم این سوگواره به انجام رسانده‌ایم این است که برای رسیدن به خلق آثاری با کیفیت بهتر تاکنون چندین کارگاه عملی برگزار کرده ایم تا هنرمندان علاقه مند با شرکت در آنها حین خلق اثر در معرض هدایت، راهنمایی و اصلاح احتمالی اساتید قرار بگیرند تا آثارشان به حد کمال رسیده و خلق شود که خوشبختانه آثار باکیفیت این سوگواره نیز اغلب خروجی همین کارگاه‌های عملی بوده‌اند ضمن آنکه ما در قالب برگزاری نشست‌های علمی در خلال روند برگزاری این سوگواره راجع به نشانه‌شناسی هنر عاشورایی و مسائل بینامتنی این حوزه، اطلاعات به‌روز و هدفمندی را در اختیار علاقه‌مندان قرار داده‌ایم. گودرزی دیباج گفت: داوران این دوره از سوگواره نیز از جمله کارشناسان خبره و صاحب سبک هنرهای تجسمی بودند که از مجموع 1110 اثر ارسالی به دبیرخانه این جشنواره چیزی حدود 100 اثر را برای فضای نمایشگاهی و عرضه به علاقه‌مندان انتخاب کرده‌اند و باید همینجا اذعان کنم که با فرض 9 دوره برگزاری این سوگواره تاکنون ما نزدیک به یک هزار اثر فاخر و قابل تأمل در حوزه هنرهای عاشورایی در گونه‌های مختلف هنرهای تجسمی داریم که قابل عرضه برای مصرف در محافل عزاداری و هیئات هستند. مشارکت 389 هنرمند در نهمین سوگواره هنرهای عاشورایی وی تأکید کرد: این 1110 اثر ارسالی به دبیرخانه این سوگواره را 389 هنرمند خلق کرده اند که بیشتر شرکت‌کنندگان هنرمندان زن هستند و به تفکیک بخش‌ها 654 پوستر،134 پرچم و 332 تصویر را که با موضوع حر بن یزید ریاحی و قیس بن مسهر صیداوری بودند، را به دبیرخانه ارسال کردند که از این میان به ترتیب 37 پوستر، 17 پرچم و 57 تصویر به فضای نمایشگاهی این سوگواره راه پیدا کرده‌اند. مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری اذعان کرد: شاید این پرسش مطرح شود که چرا هیچ یک از آثار ارسالی به دبیرخانه از کشورهای اسلامی به مرحله داوری این سوگواره راه پیدا نکرده‌اند که باید گفت به واقع سطح هنری هنرمندان تجسمی کار ما به نسبت هنرمندان سایر کشورهای اسلامی مترقی است و در ارزیابی با این دسته از آثار، تولیدات هنرمندان مسلمان کشورهای دیگر قابل مقایسه با هنرمندان ما نبود. گودرزی دیباج گفت: نکته دیگری که باید روی آن تأکید زیادی داشته باشم این است که سوگواره توانسته است در طول 9 دوره برگزاری خود در سطح قابل قبولی از نظر کیفی قرار بگیرد اما ما هدف متعالی‌تری را از برگزاری این سوگواره دنبال می‌کنیم و آن اینکه درنظر داریم تولیدات این سوگواره صرفاً مورد استفاده از محدود زمانی محرم و صفر و ایام سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) قرار نگیرد و محدود به استفاده از تکایا و حسینیه‌ها نشود، این آثار از نظر بصری و هنری آنچنان قابلیت دارند که بتوانند به عنوان یک اثر هنری زینت‌بخش اماکن عمومی، ادارات، محل‌های کار و حتی منازل قرار گیرند که البته ما تنها در موضع تولیدکننده توانسته‌ایم با برگزاری این سوگواره فتح بابی در این زمینه داشته باشیم اما تحقق این هدف بزرگ نیازمند آن است که هم در عرصه تولید با استفاده از مواد باکیفیت و ماندگار و هم در مرحله عرضه مناسب، نهادها و سازمان‌های دیگر متولی نیز با ما همکاری داشته باشند چرا که این مهم نیازمند فراهم آمدن زیرساخت ها و لجستیک قوی و پویاست. چرا رسانه ملی در زمینه اهمیت جایگاه هنرهای تجسمی برنامه‌سازی نمی‌کند؟ وی گفت: از رسانه‌ها و به ویژه رسانه ملی نیز یک گله دارم که چرا در برنامه‌های خودشان به موضوع مهمی همچون هنرهای تجسمی در قالب گفت‌و‌گو و تهیه برنامه از مراحل خلق یک اثر هنری توجهی نشان نمی‌دهند به ویژه در زمینه هنرهایی که به سوگواری محرم و صفر اشاره دارد که تصور می‌کنم اهمیت آن از عرصه‌هایی همچون فیلم و تئاتر و موسیقی کمتر نیست که متأسفانه خلأ آن در برنامه‌سازی و تأمین برنامه‌هایی جامع حس می‌شود. گودرزی دیباج در پایان سخنان خود ضمن تأکید بر امر پژوهش و تکیه بر نظریه‌های علمی در زمینه هنرهای عاشورایی و برقرار کرسی‌های هم‌اندیشی پیرامون موضوعات بینامتنی این حوزه گفت: ایجاد بخش پژوهشی در بخش‌های این سوگواره نیاز به بررسی دارد اما از دوره دهم سوگواره بخش نقاشی را نیز به سوگواره اضافه خواهیم کرد. این گزارش حاکی است در ادامه این نشست، محمد زرویی نصرآباد؛ معاون مرکز محافل و جشنواره‌های حوزه هنری به تشریح روند اجرایی سوگواره تاکنون پرداخت و گفت: در طی سال‌های برگزاری سوگواره، اهدافی را که حوزه هنری به دنبال تحقق آنها بوده است را تا حدود زیادی جامه عمل پوشانده‌ایم و از جمله مطالبات علاقه‌مندان و هنرمندان از این سوگواره برگزاری کارگاه‌های عملی بود که خوشبختانه در دوره نهم برگزار شد و از آنجا که از ما خواسته شده بود تا از برگزیدگان ادوار گذشته این سوگواره بهره‌برداری بیشتری شود لذا این کارگاه‌ها را توسط برگزیدگان سوگواره برگزار کردیم. ارسال 40 اثر از کشورهای اسلامی به دبیرخانه سوگواره وی با اشاره به اینکه سوگواره هنرهای عاشورایی دارای دبیرخانه دائمی است بیان کرد: از ما طی ادوار گذشته خواسته شده بود تا سوگواره را به شکل فراملی و بین‌المللی برگزار کنیم که خوشبختانه در دوره نهم این امر محقق شد و فراخوان آن در بین کشورهای مسلمان از جمله عراق، پاکستان، سوریه و لبنان و حتی هندوستان که جمعیت شیعه‌نشین آن کمتر است عرضه کردیم که البته در تجربه نخست آثاری که از این کشورها برای سوگواره ارسال شد و تعداد آنها چیزی در حدود 40 اثر بود، از کیفیت لازم برای ارزیابی برخوردار نبودند و لذا از چرخه داوری خارج شدند. زرویی نصرآباد تصریح کرد: از جمله اقدامات بین‌المللی سوگواره توجه به ظرفیت ایجاد شده در راهپیمایی اربعین حسینی است که هر ساله در کربلا با حضور میلیونی مسلمان برگزار می‌شود و مجال مناسبی برای استفاده از آثار و محصولات این سوگواره در 9 دوره‌ای است که برگزار شده که البته علاوه بر استفاده از این آثار در قالب پرچم و اعلانات و نمایه‌های عاشورایی به شکل کارت پستالی نیز منتشر و در موکب‌های عزاداری مسیر راهپیمایی عرضه خواهد شد. معاون مرکز محافل و جشنواره‌های حوزه هنری ادامه داد: از جمله دیگر اقدامات دبیرخانه سوگواره در عرضه بین‌المللی آثار این رویداد هنری، برگزاری نمایشگاه‌هایی در بیت صحافی کربلا و بیت صحافی نجف است که در هر دو مکان آثار برگزیده سوگواره در معرض دید عموم علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت؛ نمایشگاه کربلا 3 تا 5 آذر و نمایشگاه نجف 5 تا 7 آذر برپا خواهد شد. برپایی نمایشگاه سوگواره هنرهای عاشورایی در 10 استان زرویی نصرآباد افزود: در عرضه داخلی با هماهنگی و همکاری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، آثار این سوگواره و هشت دوره پیشین آن در ایستگاه‌های مترو در معرض دید عموم قرار گرفته است ضمن آنکه با توجه به تکراری شدن پرچم‌ها، کتیبه‌ها و نمایه‌های عاشورایی حداقل در فضاهای اداری حوزه هنری و برخی محافل شهری، آثار فاخر این سوگواره تکثیر و در آرایش مذهبی مورد استفاده قرار گرفته است و البته همزمان با برپایی نمایشگاه آثار نهمین سوگواره، 10 مرکز استانی حوزه هنری میزبان نمایش آثار برگزیده این سوگواره هستند. وی تأکید کرد: امسال در زمینه حمایت مؤثر از هنرمندان تجسمی تدارک ویژه‌ای به منظور افزایش میزان جوایز اهدا شده در این سوگواره به عمل آمده است که مجموعاً 50 میلیون تومان جایزه و کمک هزینه به برگزیدگان هر سه بخش این سوگواره اهدا خواهد شد. زرویی نصرآباد گفت: 17 آبان اختتامیه این سوگواره در سالن سوره حوزه هنری با معرفی و تقدیر از برگزیدگان برگزار خواهد شد و البته همزمان نمایشگاه آثار منتخب و برگزیده این سوگواره در نگارخانه شماره یک حوزه هنری گشایش خواهد یافت. معاون مرکز محافل و جشنواره‌های حوزه هنری با اشاره به اینکه دبیر اجرایی این سوگواره مهدی مرادی است، در پایان گفت: کتاب نهمین سوگواره هنرهای عاشورایی در دست چاپ است که علاوه بر اهدا شدن به هنرمندان از طریق انتشارات «سوره مهر» در معرض دید علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت و به فروش می‌رسد.