کد مطلب : ۳۲۰۲۸
حوزه علمیه به مفاهیم نهج البلاغه آشنایی پیدا نکرده است/ نهج البلاغه را در سیاست های حکومتی به کار نبردیم
متن گفت وگوی شفقنا با حجت السلام والمسلمین نواب را می خوانید:
* چطور می توانیم از نهج البلاغه برای معرفی تشیع حقیقی بهره مند شویم؟
نهج البلاغه، قرآن نازل و برادر قرآن است؛ کتاب عدالت و انسانیت است و انسانیت و عدالت، تا بشر زنده هست، زنده هستند. امیرالمومنین در نهج البلاغه روی این دو مقوله تکیه کرده اند. آنجایی که به مالک اشتر می گویند (با همگان مهربان باش؛ زیرا مردم دو دسته اند؛ دسته اى برادر دینى تو هستند و دسته ای دیگر در آفرینش، همانند تو هستند). حال بعد از هزار و چهارصد سال، حقوق بشر، به مقوله همزیستی مسالمت آمیز رسیده است؛ ولی امیرالمومنین هزار و چهارصدسال پیش این را فرموده است. نهج البلاغه، کتاب انسانیت و عدالت است و بشریت هم یک مقوله زنده است بنابراین نهج البلاغه یک کتاب زنده است و برای همیشه بشر، راه گشاست.
* نهج البلاغه برای تعالی انسان و نجات بشر امروز از سرگشتگی از انحراف چه آموزه هایی دارد؟
بشریت به دنبال چند مقوله است؛ یکی مقوله انسانیت است بدین معنا که انسان چه مقولهای است و چطور باید با او رفتار کرد؛ مقولاتی همچون عدالت و اینکه توحید برای بشر چه معنایی دارد و مفاهیم بسیار با ارزشی که امیرالمومنین در نهجالبلاغه از تعامل با دیگران و مخصوصا مقوله ای که به زندگی بشر مرتبط می شود، به عنوان عدالت اجتماعی سخن گفتند. این مقولات می تواند هدایت بشر را در این دوران به عهده بگیرد.
* چطور می توانیم نهج البلاغه را در زندگی اجتماعی مان جاری کنیم؟
اول باید با آن آشنا شویم؛ وقتی که آشنا شدیم، خودمان به ضرورت آن پی میبریم. در حال حاضر با نهج البلاغه غریبه هستیم. معتقدم نهج البلاغه، بهترین کتاب برای هر زمان، زبان، مکان، نسل و فرهنگی است؛ چرا که مفاهیمی که برای بشریت اصالت دارد، در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.
* با توجه به دیدارهای متعدد شما با افراد غیر مسلمان، اگر بخواهیم برای این افراد و غیرشیعیان، تشیع را معرفی کنیم، در این راستا چطور می توانیم از نهج البلاغه کمک بگیریم؟
ما این کار را در ژاپن انجام دادهایم. نامه امیرالمومنین به مالک اشتر را ترجمه کردیم. مفاهیم بلند آن گویای معرفی معارف بلند شیعه شده است. این کارسختی نیست؛ اگر نهج البلاغه را به زبان های رسمی جهان ترجمه کنیم، خودش معارف تشیع و امیرالمومنین است.
* غیر از ترجمه ژاپنی نهج البلاغه، دانشگاه ادیان چه اقدامات دیگری برای ترویج نهج البلاغه و فرمایشات و مشی حضرت امیر داشته است؟
همین الان که با شما صحبت می کنم، گروه شیعه شناسی از اساتید آمریکا، کانادا، استرالیا، فرانسه، آلمان و ژاپن آمده اند و اساتید داشنگاه ادیان در حال توضیح مفاهیم تشیع برای آنها هستند؛ کار اصلی ما این است. ما درباره نهج البلاغه کتاب نوشته ایم و شاید ده ها پایان نامه دکترا و فوق لیسانس درباره نهج البلاغه تدوین شده و می شود و هر روز درصدد معرفی نهج البلاغه به جهان هستیم.
* حضرت امیر و نهج البلاغه چه جاذبه ای برای غیر مسلمانان دارند؟
این مسئله برای آنها بسیار جذاب و مهم است که وقتی حاکمی اینگونه با پابرهنگان و طبقات پایین جامعه همنوایی کرده است. اینکه یک جانشین پیامبر، یک امام اینقدر ساده لباس پوشیده و خودش را در معرض دید مردم قرار داده و اینقدر رفتار ساده ای با مردم داشته اند. چنین مقولاتی، آیینه ای برای همیشه تاریخ است.
* برخی علما بر این باورند که در حال حاضر نهج البلاغه در حوزه های علمیه، مهجور است. دلیل این از نظر شما چیست؟
هم قرآن مهجور است و هم نهج البلاغه. طلاب، وقتشان را فقط در شبهات علم اصول می گذارند. پاسخ دادن به این شبهات، بسیار خوب است ولی ما نباید مطالب اصلیمان، که همان قرآن و نهج البلاغه است را فراموش کنیم. به نظرم، ما دنبال مشکلات شخصی خودمان هستیم و هنوز به مفاهیم اصلی اسلام نرسیده ایم.
* دلیل این امر چیست؟
دلیلش این است که حوزه هنوز به این مفاهیم آشنایی واقعی پیدا نکرده و قدر و ارزشش را نمی داند.
* چه کنیم که از این وضعیت بیرون بیاییم؟
همین کاری که شما انجام می دهید و به مناسبت غدیر، نهج البلاغه را مطرح می کنید. این کار شما نشانگر توجه شما به نهج البلاغه است و از این رهگذر است که انشاالله ما از این وضعیت می توانیم و باید بیرون بیاییم.
* چرا نهج البلاغه به عنوان یکی از دروس اصلی حوزه، به صورت مدون نمی شود؟
این مسئله و این سوال ها را شما خبرنگارها باید مطرح کنید تا جو عمومی انشاالله آهسته آهسته به این سمت و سو برود.
* تا چه اندازه نهج البلاغه را در سیاست های حکومتی به کار بسته ایم؟
به کارنبرده ایم. باید به کار ببریم و باید نهج البلاغه را اساس قرار بدهیم.
* فرآیند به کار گیری آن چگونه باید محقق شود؟
جدی گرفتن؛ باید در دانشگاه ها، دبیرستان ها و مدارس نهج البلاغه و روش حضرت امیر را جدی بگیرند؛ خطبه های نهج البلاغه، جزو کتاب های درسی شود. طلبه ها هم باید بیشتر از همه به آن توجه کنند. قبل از انقلاب، در حوزه، حضرت آیت الله نوری همدانی، نهج البلاغه می گفتند؛ درسشان هم خیلی شلوغ و باشکوه بود. ولی متاسفانه اکنون فراموش شده است.
* چطور می توانیم از نهج البلاغه برای معرفی تشیع حقیقی بهره مند شویم؟
نهج البلاغه، قرآن نازل و برادر قرآن است؛ کتاب عدالت و انسانیت است و انسانیت و عدالت، تا بشر زنده هست، زنده هستند. امیرالمومنین در نهج البلاغه روی این دو مقوله تکیه کرده اند. آنجایی که به مالک اشتر می گویند (با همگان مهربان باش؛ زیرا مردم دو دسته اند؛ دسته اى برادر دینى تو هستند و دسته ای دیگر در آفرینش، همانند تو هستند). حال بعد از هزار و چهارصد سال، حقوق بشر، به مقوله همزیستی مسالمت آمیز رسیده است؛ ولی امیرالمومنین هزار و چهارصدسال پیش این را فرموده است. نهج البلاغه، کتاب انسانیت و عدالت است و بشریت هم یک مقوله زنده است بنابراین نهج البلاغه یک کتاب زنده است و برای همیشه بشر، راه گشاست.
* نهج البلاغه برای تعالی انسان و نجات بشر امروز از سرگشتگی از انحراف چه آموزه هایی دارد؟
بشریت به دنبال چند مقوله است؛ یکی مقوله انسانیت است بدین معنا که انسان چه مقولهای است و چطور باید با او رفتار کرد؛ مقولاتی همچون عدالت و اینکه توحید برای بشر چه معنایی دارد و مفاهیم بسیار با ارزشی که امیرالمومنین در نهجالبلاغه از تعامل با دیگران و مخصوصا مقوله ای که به زندگی بشر مرتبط می شود، به عنوان عدالت اجتماعی سخن گفتند. این مقولات می تواند هدایت بشر را در این دوران به عهده بگیرد.
* چطور می توانیم نهج البلاغه را در زندگی اجتماعی مان جاری کنیم؟
اول باید با آن آشنا شویم؛ وقتی که آشنا شدیم، خودمان به ضرورت آن پی میبریم. در حال حاضر با نهج البلاغه غریبه هستیم. معتقدم نهج البلاغه، بهترین کتاب برای هر زمان، زبان، مکان، نسل و فرهنگی است؛ چرا که مفاهیمی که برای بشریت اصالت دارد، در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.
* با توجه به دیدارهای متعدد شما با افراد غیر مسلمان، اگر بخواهیم برای این افراد و غیرشیعیان، تشیع را معرفی کنیم، در این راستا چطور می توانیم از نهج البلاغه کمک بگیریم؟
ما این کار را در ژاپن انجام دادهایم. نامه امیرالمومنین به مالک اشتر را ترجمه کردیم. مفاهیم بلند آن گویای معرفی معارف بلند شیعه شده است. این کارسختی نیست؛ اگر نهج البلاغه را به زبان های رسمی جهان ترجمه کنیم، خودش معارف تشیع و امیرالمومنین است.
* غیر از ترجمه ژاپنی نهج البلاغه، دانشگاه ادیان چه اقدامات دیگری برای ترویج نهج البلاغه و فرمایشات و مشی حضرت امیر داشته است؟
همین الان که با شما صحبت می کنم، گروه شیعه شناسی از اساتید آمریکا، کانادا، استرالیا، فرانسه، آلمان و ژاپن آمده اند و اساتید داشنگاه ادیان در حال توضیح مفاهیم تشیع برای آنها هستند؛ کار اصلی ما این است. ما درباره نهج البلاغه کتاب نوشته ایم و شاید ده ها پایان نامه دکترا و فوق لیسانس درباره نهج البلاغه تدوین شده و می شود و هر روز درصدد معرفی نهج البلاغه به جهان هستیم.
* حضرت امیر و نهج البلاغه چه جاذبه ای برای غیر مسلمانان دارند؟
این مسئله برای آنها بسیار جذاب و مهم است که وقتی حاکمی اینگونه با پابرهنگان و طبقات پایین جامعه همنوایی کرده است. اینکه یک جانشین پیامبر، یک امام اینقدر ساده لباس پوشیده و خودش را در معرض دید مردم قرار داده و اینقدر رفتار ساده ای با مردم داشته اند. چنین مقولاتی، آیینه ای برای همیشه تاریخ است.
* برخی علما بر این باورند که در حال حاضر نهج البلاغه در حوزه های علمیه، مهجور است. دلیل این از نظر شما چیست؟
هم قرآن مهجور است و هم نهج البلاغه. طلاب، وقتشان را فقط در شبهات علم اصول می گذارند. پاسخ دادن به این شبهات، بسیار خوب است ولی ما نباید مطالب اصلیمان، که همان قرآن و نهج البلاغه است را فراموش کنیم. به نظرم، ما دنبال مشکلات شخصی خودمان هستیم و هنوز به مفاهیم اصلی اسلام نرسیده ایم.
* دلیل این امر چیست؟
دلیلش این است که حوزه هنوز به این مفاهیم آشنایی واقعی پیدا نکرده و قدر و ارزشش را نمی داند.
* چه کنیم که از این وضعیت بیرون بیاییم؟
همین کاری که شما انجام می دهید و به مناسبت غدیر، نهج البلاغه را مطرح می کنید. این کار شما نشانگر توجه شما به نهج البلاغه است و از این رهگذر است که انشاالله ما از این وضعیت می توانیم و باید بیرون بیاییم.
* چرا نهج البلاغه به عنوان یکی از دروس اصلی حوزه، به صورت مدون نمی شود؟
این مسئله و این سوال ها را شما خبرنگارها باید مطرح کنید تا جو عمومی انشاالله آهسته آهسته به این سمت و سو برود.
* تا چه اندازه نهج البلاغه را در سیاست های حکومتی به کار بسته ایم؟
به کارنبرده ایم. باید به کار ببریم و باید نهج البلاغه را اساس قرار بدهیم.
* فرآیند به کار گیری آن چگونه باید محقق شود؟
جدی گرفتن؛ باید در دانشگاه ها، دبیرستان ها و مدارس نهج البلاغه و روش حضرت امیر را جدی بگیرند؛ خطبه های نهج البلاغه، جزو کتاب های درسی شود. طلبه ها هم باید بیشتر از همه به آن توجه کنند. قبل از انقلاب، در حوزه، حضرت آیت الله نوری همدانی، نهج البلاغه می گفتند؛ درسشان هم خیلی شلوغ و باشکوه بود. ولی متاسفانه اکنون فراموش شده است.
