مردم فقط به خواندن مداح نگاه نمی‌‎کنند، به رفتار و ظاهر مداح هم مهم است

دعبل: نقش استاد در یادگیری مفاهیم نخستین بسیار تعیین‌کننده است و در صورت تعلیم صحیح، تا سال‌ها آثار سودمند خود را حفظ خواهد کرد. در این میان، توجه به ترویج اخلاقیات در آموزش‌های صورت گرفته خصوصا در حوزه مداحی و ستایشگری اهل بیت (ع) در ترویج مکتب ائمه تاثیر به‌سزایی خواهد داشت. حاج یدالله بهتاش از پیش‌کسوتان حوزه ستایشگری در گفتگو با دعبل از شروط لازم مدرس مداحی سخن می‌گوید.

به باور شما آموزش مداحی به کودکان چه شرایطی باید داشته باشد؟

به نظر من لازم است هر مقطعی استاد خاص خودش را باید داشته باشد و استاد از لحاظ علمی در حد و سطحی باشد که بتواند نسبت به آموزش مداحی آن مقطع توان‌مند باشد. لازم است مدرس مداحی کسی باشد که از تخصص مورد نیاز در آن حوزه و زمینه برخوردار باشد و از پس آن برآید. نکته دیگر آن است که به نظر من می‌بایست قبل از آموزش مداحی، روی اخلاقیات کار شود، و مدرس به گونه‌ای برخورد کند که هم از لحاظ اخلاقی و هم از نظر علمی روی آموزنده تاثیرگذار باشد، لذا لازم است آنهایی که در جامعه شناخته شده هستند و دست به آموزش مداحی می‌زنند حتما خوش نام باشند.
 

خیر، من در جوامعی که در آن حضور دارم شاهد چنین نظامی نبوده‌ام، البته اخیرا مجموعه برنامه «نوگلان حسینی» به همت فرهنگسرای اندیشه در حال برگزاری است اما اینکه کار مدونی در این خصوص صورت می‌گیرد یا خیر را بنده مطلع نیستم، مگر اینکه همین آقایان تدبیری برای این موضوع کنند.
 

بعید نیست، حداقلش این است که استثنائاتی هم وجود دارد، یک سری افراد هستند که از همان بچگی به حوزه مداحی و ستایشگری اهل بیت (ع) علاقمندند و آموزش درست می‌ببیند و کارشان را هم خوب ادامه می‌دهند، بعضی‌ها هم که استثنا هستند وارد این حوزه می‌شوند اما وسط کار می‌برند و دیگر آن را ادامه نمی‌دهند، شاید یکی از دلایلش پدرها و مادرها باشند که فکر می‌کنند به خاطر اینکه بعضی مداحان مشهور شده‌اند یا درآمد بالایی دارند فرزندشان هم می‌تواند این راه را انتخاب کند، پس اگر با نگاه خوش‌بینانه به این موضوع نگاه کنیم می‌گوییم اینها همه علاقمند به ذاکری اهل بیت (ع) هستند، اگر از نظر بدبینانه هم به موضوع نگاه کنیم می‌گوییم که باز در این بین، هستند افرادی که خواه ناخواه علاقمند هستند بچه‌هایشان در این مسیر بیفتند، چون پیامبر فرمود «ادبوا اولادکم علی ثلاث خصال: حب نبیکم و علی حب اهل بیته و علی قرائت القرآن»، کسی که با این دو مانوس شود از بچگی خواه ناخواه اثرات آن را در زندگی و حیات خود خواهد دید. باز حدیث هست که پیامبر فرمود «من قرا القرآن و هو شاب مومن اختلط القرآن بحلمه و دمه»، بچه‌ها اگر از کودکی قرآن بخوانند قرآن با گوشت و پوست‌شان آمیخته می‌شود، محبت اهل بیت (ع) هم همینطور است، اگر روی آن کار شود اثرات شگفتی بر فرد بر جای خواهد گذارد، لذا این موضوع باز به آن معلم سال اول باز می‌گردد که اگر خوب روی کودک و نوجوان کار کند و به صورت تشریفاتی دست به آموزش نزند نتایج مثبتی در پی خواهد آمد. در این میان، تاکید من بر آموزش اعتقادی و اخلاقی است، مخصوصا اگر بتوان قرآن را در این کنار مداحی پر رنگ کرد که فرد با آن مانوس شود. پس اگر این دو با هم مانوس شوند و معلم و کلاس‌هایی در اختیار کودک قرار گیرد که تشریفاتی و ظاهری نباشد، همچنین از لحاظ اعتقادی روی فرد کار شود، می‌تواند در دراز مدت اثرات مثبتی روی کودک و نوجوان داشته باشد.
 

این آسیب البته در کل مداحی هست، یک مقدار از آن مربوط به خود ماست و یک مقدارش از بیرون کار می‌شود، آقای خاتمی در کتاب خود به همراه مستنداتی آورده‌اند که معمولا انقلاب‌ها بعد از مدتی تعدیل می‌شوند، چطور است که انقلاب ایران در این مسیر نیفتاده و از اصالت خود دور نشده است، با بررسی‌های انجام گرفته مشخص شد یکی از عوامل موثر در دوام نظام اسلامی، همین مجالس اهل بیت (ع) است، در نتیجه بودجه سنگینی را تعیین کردند که به طور غیر مستقیم به مجالس مذهبی تزریق کنند تا مجالس را از محتوا بیندازند. یک مقدار از آسیب‌ها هم متوجه خود جوانان و مداحان است که متاسفانه توجه ندارند و تحت تاثیر واقع می‌شوند. اما آسیب اصلی این است که این مجالس شور داشته باشد ولی شعور نداشته باشد، مخاطبین تخلیه بشوند ولی معرفت‌افزایی نشود، هیچ فرقی نمی‌کند که کودک باشند یا بزرگسال. پس لازم است توجه به محتوا، معرفت‌افزایی و مطالعه در میان ستایشگران اهل بیت (ع) بیشتر شود. خود من گاهی در کلاس‌هایم می‌گویم مداح اگر بخواهد ماندنی شود باید آموخته‌های خود را به چند بخش تقسیم کند، مقداری از آن خواندن است و انتخاب شعرهای بامحتوا، یک مقدار هم باید مطالعات داشته باشد، حداقل از زمان پیغمبر (ص) تا زمان چهارده معصوم (ع) مطالعات اجمالی داشته باشد، تنها خواندن مهم نیست، مردم فقط به خواندن مداح نگاه نمی‌‎کنند، به رفتار، کردار و ظاهر مداح هم نگاه می‌کنند، فرد اگر بخواهد یک مداح ماندنی و اثرگذار در جامعه باشند حتی ظاهر، رفتار و کردارش هم در جامعه مهم و مطرح می‌شود. برخی مداحان هستند که چند وقت گل می‌کنند، سی‌دی‌شان در جامعه و بین مردم پخش می‌شود ولی بعضی از مدتی می‌بینید چنان از جامعه و میان مردم کنار می‌روند که گویی هرگز وجود نداشته‌اند، پس معلوم می‌شود که همه چیز خواندن نیست، او که خوب می‌خواند، چه شد که یک دفعه فراموش شد؟ می‌بینیم که از لحاظ اخلاقی ساخته شده نبود، شهرت آمد، آفت به جانش افتاد. پس اگر قرار است روی بچه‌ها کار شود لازم است اول معلم‌های خوب از لحاظ محتوایی روی شاگرد کار کنند و اگر مواد درسی مشخص می‌کنند فقط کار کردن روی سبک و صدا و نحوه خواندن نباشد، یک مقدار هم از لحاظ فرهنگی و اخلاقی روی فرد کار کنند. یکی از چیزهایی که در حال حاضر در کلاس‌های مداحی نداریم کلاس اخلاق است، شما وقتی لیست کلاس‌های مداحی را می‌بینید متوجه می‌شوید مواد درسی‌شان صوت، سبک، مقتل‌خوانی و غیره است ولی ببینید چند تا کلاس مداحی وجود دارد که در آن روی اخلاق هم کار شود، در صورتی که امام (ره) می‌فرمود اگر عالم اخلاق نباشد ما جای خود داریم، همین است که فلان مداح یک مدت مشهور می‌شود منتها چون اخلاق اسلامی ندارد هم برای خودش آفت می‌شود و هم برای جامعه.