راز محبوبیت و شلوغ بودن منبر‌های مرحوم طباطبایی

سادگی و صبر از مهمترین ویژگی‌های زندگی حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی محسوب می‌شود که از نگاه مرتضی طاهری، مداح و پیرغلام اهل‌بیت(ع) نیز دور نمانده است. او که با حال و هوایی خاص از مرحوم طباطبایی برایمان روایت می‌کرد از تلاش‌های آن مرحوم برای اشتغال و حل مشکلات اقتصادی مردم گفت؛ از راز محبوبیت و شلوغ بودن منبر‌های سید رمزگشایی کرد و حریت و آزادی را از خصوصیات مهم این عالم مردمی دانست.

 

طاهری در این روزها به سالگرد درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی نزدیک می‌شویم، او را «جغرافیای سیار مکه و مدینه» می‌داند و خاطره‌ای از صحرای عرفات و برخورد با آن مرحوم برایمان روایت کرد.

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید؛

* آقای طاهری! از نگاه شما مهمترین دلیل جذابیت منبر‌های مرحوم طباطبایی چه بود؟
یکی از دلایل جذابیت سخنرانی‌های مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی، ساده‌گویی و صداقت در گفتار بود. چرا که ایشان به چیزی که می‌گفت، اعتقاد داشت. از سوی دیگر ایشان اعتقاد و علمش را در کلامی ساده، عامیانه و سلیس بیان می‌کرد، این سه مورد در کلامشان متقن و مشهود بود، همین امر باعث شده بود که بیان، کلام و رفتار ایشان به دل بنشیند.

مردم همیشه صداقت و راستگویی را می‌پسندند، دستور دین ما هم این است که می‌فرماید: «کلم الناس علی قدر عقولهم»؛ با مردم به مقدار فهمشان تکلم کنید»؛ البته سیره انبیا و اولیا خدا هم این بوده که وضع مخاطب را در گفتن حقایق در نظر می‌گرفتند، در غیر این صورت، هم علم ضایع می‌شد هم مخاطب. پیچیده صحبت کردن و واژه‌ها را در الفاظ سخت و دشوار به‌کار بردن و به مردم تحویل دادن، مورد استقبال عموم قرار نمی‌گیرد، ایشان اینگونه نبودند و با بیان ساده و صادق با مردم سخن می‌گفتند.

ایشان انسانی بصیر و ژرف‌نگر بود که به صورت سطحی به مسائل نگاه نمی‌کرد. همچنین حریت و آزادگی از خصوصیات شخصیتی این عالم مردمی بود. این شخصیت بزرگوار هرگز گمان نمی‌کرد بخاطر بیان آنچه که به او می‌رسد، تریبون و میکروفن را از دست بدهد؛ ایشان روح علمایی داشت و در هر کاری رضای خدا را مدنظر قرار می‌داد، هر چند رضای خدا در قبال بنده خدا نارضایتی ایجاد کند.

*مهمترین ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری ایشان، از منظر شما به عنوان یک مبلغ اهل دین چه بود؟
حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی یک استاد نظری و عملی اخلاق اسلامی بود. ویژگی‌هایی مانند آزادگی، تقوا، انصاف، متانت و سنجیدگی در سخنان این استاد اخلاق، او را تبدیل به یک شخصیت قابل احترام و ویژه ساخته بود. او شباهت‌های زیادی به جد بزرگوارشان پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) داشت. حجت‌الاسلام طباطبایی نمونه بارزی از روحانیت مردمی بود که با طلبگی زندگی کرد و همواره بین مردم بود و دغدغه آن‌ها را داشت.

*خاطره‌ای از همراهی با ایشان در جلسات مذهبی و منبری برایمان روایت کنید.
ایشان روحانی حج بود و در کارشان واقعا کم‌نظیر بودند. خاطرم هست که به ایشان و برادرشان که در قید حیات هستند، لقب جغرافیای سیار مکه و مدینه داده بودند، چون به خوبی و با تسلط کامل وقایع و اماکن مکه و مدینه را می‌شناختند و معرفی می‌کردند؛ این درحالی بود که آثار قدیمی به کلی از بین رفته بود و به‌جای آن‌ها خیابان و خانه ساخته شده بود، اما آن‌ها به‌گونه‌ای این‌ها را توصیف می‌کردند که گویا وجود داشت و آن را می‌دیدند.

با ایشان به واسطه جلسات مختلف و مشترک مذهبی که داشتیم خاطرات بسیاری هم دارم که بسیاری از آن‌ها مفصل هستند. ما از جلسات ایشان استفاده‌های بسیاری می‌بردیم، حتی در مواقعی سعی می‌کردم که زودتر خودم را به مجلس برسانم تا از سخنان ایشان بهره‌مند شوم. اما خاطره‌ای که از ایشان می‌توانم نقل کنم، به ۳۴ سال پیش یعنی، سال ۱۳۶۳ بازمی‌گردد. در آن سال بنده دومین سفر حج خودم را تجربه می‌کردم که به صورت آزاد و بدون استفاده از سهمیه به این سفر رفته بودم. شب بود و در تاریکی صحرای عرفات برای خودم قدم می‌زدم که ناگهان دیدیم ایشان با حجت‌الاسلام قرائتی در یک کاروان حضور دارند. وقتی چشمشان به بنده افتاد من را صدا کردند و از من خواستند که در صحرای عرفات از امام زمان(عج) برایشان بخوانم. با همان شرایط تاریک بر روی خاک نشستم و شروع به خواندن در مورد امام زمان(عج) کردم. آهسته، آهسته مردم جمع شدند و در نهایت به یک مجلس بسیار خوب و باصفا تبدیل شد که خاطره آن هنوز بعد از گذشت سال‌ها در ذهن من باقی مانده است.

*بیشترین تأکیدات و پیام‌های ایشان خطاب به مردم و مسئولین چه بود؟
مسائل و مطالب اخلاقی بیشترین تأکیدات حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی بود. البته بیشتر مطالبی را بیان می‌کردند که به درد زندگی روز‌مره مردم می‌خورد و این موارد را در قالب روایات و آیات استخراج و بیان می‌کردند.

*از نگاه شما درسی که ما از سبک زندگی ایشان می‌توانیم بگیریم، چیست؟
تقید ایشان به اعمال عبادی و تعبد ایشان می‌تواند الگو و راهنمای ما باشد. حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی هم بر این اصل استوار بود و سادگی و صبر ایشان یکی از درسی‌هایی است که ما می‌توانیم از سبک زندگی ایشان دریافت کنیم. با اینکه ایشان از قبل از انقلاب ثروت خوبی هم داشتند و راننده‌های بسیاری برای ایشان کار می‌کردند، اما همچنان سادگی خود را حفظ می‌کرد. سید روحیه بالایی در خدمت به خلق داشتند و سعی می‌کردند با در اختیار قرار دادن امکانات برای افراد متدین و آبرومند ایجاد اشتغال کنند. این درحالی بود که با ثروت مناسبی که داشت می‌توانست اشرافی زندگی کند، اما هیچوقت اینگونه زندگی نکرد و تمام زندگی‌اش را با سادگی به اتمام رساند.

صبوری ایشان نیز قابل توجه بود. آقا سید سه دوره نماینده مردم مشهد در مجلس بودند و تجربه نمایندگی امام در شهرداری‌ها را نیز داشتند. بعد از آن هم یک روحانی پرمراجعه بودند که درب منزلشان همیشه و بر روی همه افراد باز بود و بعد از اینکه تمامی سمت‌ها و مسئولیت‌ها را کنار گذاشت، با هرآنچه که داشت و نداشت پاسخگوی مردم بود و مردم را هدایت می‌کرد. تلاشش اینگونه بود تا دست مردم را بگیرد و به آن‌ها کمک کند. حتی خود ایشان کار‌های مردم را پیگیری می‌کرد. در واقع صبر و تحمل بالا در برخورد با مردم یکی از ویژگی‌های بارز و اخلاقی مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی بود.

مرحوم طباطبایی تمام طول عمر خود را در راستای رضای خداوند سبحان سپری کرد و در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی به منزله یک عالم دینی مورد احترام مردم بود و نقش به‌سزایی را ایفا کرد. ایشان همواره در خدمت آرمان‌های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بود و در توان و ظرفیت سیاسی، علمی و اجتماعی ارزشمند خود گام برمی‌داشت. مرحوم طباطبایی افتخار خود را ارتباط و انس با مردم خصوصا طبقات ضعیف می‌دانست و ما دیدیم که در روز تشییع ایشان، تجلیل و تکریمی که مردم از این عالم خدوم داشتند، نشان از قدرشناسی از این عالم وارسته بود.