کد مطلب : ۴۵۹۹
يك جامعه‌شناس:
عاشورا جذاب است و به حاشیه نمی‌رود
به گزارش خیمه، قاسم اويسي در نشست سوگ و سوگواري و كاركردهاي جامعه‌شناسي عاشورا در سراي اهل قلم افزود: «رويكرد جامعه‌شناختي برخلاف رويكرد روانشناختي مباحث را از اصالت و ريشه‌هاي اصلي دور مي‌كند يعني يك پديده را بعد از وقوع و زماني كه اين پديده در جامعه ترويج پيدا كرد و اثراتي بر جاي گذاشت روي اين اثرات و روابط افراد كار مي‌كند.»
وي در مورد عاشورا و سؤال جامعه‌شناختي آن كه عاشورا چه پديده‌اي است، بیان کرد: «عاشورا به خاطر كاركردهاي متنوعي كه دارد پديده‌اي چند رشته‌اي است، يعني به اين پديده مي‌شود با ابعاد روانشناختي، روانشناسي اجتماعي، سياسي و حتي اقتصادي و انواع و اقسام رشته‌هايي كه داريم به نحوي مي‌تواند مراسم را مورد بررسي قرار داده و از زاويه خودش آن را بررسي كند.»
این جامعه‌شناس به جامعه‌شناختي عاشورا اشاره و تصریح کرد: «جامعه‌شناختي به منشأ و ريشه‌هاي عاشورا كاري ندارد؛ سؤال اين است اين مراسم چه تأثيراتي در رفتار افراد شركت‌كننده در مراسم خواهد گذاشت؟»
اویسی ضمن اشاره به بعد فرهنگي عاشورا گفت: «فرهنگ‌ها با امواج جديدي وارد جامعه مي‌شوند و با فرهنگ گذشته مقابله مي‌كنند و اگر خود را تطبيق ندهند به حاشيه مي‌روند، پس مراسم عاشورا از اين جهت قابل توجه است كه داراي كاركرد است، چون هرچه كاركردها كم شود عاشورا هم از جايگاه و گستردگي و شور و هيجاني كه دارد از آن كاسته مي‌شود.»
وي با اشاره به كاركردهاي مختلف عاشورا افزود: «كاركردهاي مختلف اجتماعي را مي‌توانيم براي مراسم عاشورا عنوان كنيم البته كاركردها مي‌تواند مثبت يا منفي، آشكار يا پنهان باشد.»
این جامعه‌شناس در مورد كاركردهاي مثبت بیان کرد: «قاعدتاً كاركردهاي مثبت كاركردهايي هستند كه مورد خواست و انتظار جامعه است، يعني كاركردهايي كه از آن پديده انتظار مي‌رود.»
اويسي در ادامه كاركردهاي مثبت عاشورا به "بازسازي" اشاره كرد و گفت: «يكي از كاركردها بازسازي است، كه ما مي‌توانيم خرده فرهنگ‌هايي با جذابيت‌هايي به وجود آوريم كه البته اين جذابيت‌ها به صورت تحميلي نيستيد بلكه در درون خود فرهنگ قرار دارد يعني خود اين فرهنگ براساس نياز توده مردم خود به خود بروز مي‌كند و اين چيزي نيست كه از طرف دولت‌ها و سازمان‌هاي دولتي بتوان آن را اعمال كرد.»
وي در مورد كاركردهاي منفي خاطرنشان کرد: «ولي كاركردهاي منفي كاركردهايي هستند كه در كنار اين كارها و در پس اين كاركردها به صورت ناخودآگاه و غيراختياري رخ مي‌دهد و مي‌تواند بخشي منفي و بخشي مثبت داشته باشد.»
این جامعه شناس با اشاره به اينكه جريان فرهنگي يك موج است، تصریح کرد: «اين جريان موجي است كه وارد مي‌شود و خود را در فضاي جامعه نشان داده و ثبات پيدا كرده و نهادينه مي‌شود.»
اویسی ضمن اشاره به كاركرد ديگر مراسم عاشورا بحث "هويت‌بخشي" را مطرح كرد و گفت: «در حال حاضر يكي از مسائل و معضلات جامعه ما و جوامع در حال توسعه بحث هويت است يعني وقتي جامعه‌اي بين سنت و مدرنيته قرار مي‌گيرد تكليفش روشن نيست كه واقعاً متعلق به ريشه و فرهنگ سنتي است يا بايد گرايش به فرهنگ مدرن پيدا كند.»
وی كاركرد ديگر را «تعاملات و ارتباطات» دانست و بیان کرد: «بحث ارتباطات بحثي است كه روز به روز با جايگزين شدن ابزار جديد مانند: تلفن، ماشين، رايانه تضعيف مي‌شود. وقتي اين ابزارها پديد مي‌آيد تعاملات چهره‌به‌چهره كه بيشترين كاركرد و كاربرد را در عواطف انسان‌ها دارد از بين مي‌رود.»
این جامعه شناس با اشاره به "تعامل و عاشورا" افزود: «مراسم عاشورا در طول يك سال تمام گروه‌هاي قومي و قبيله‌اي را كنار يكديگر براي مدتي جمع كرده و زمينه تعامل و گفت‌وگو را بين اين افراد برقرار مي‌كند.»
اویسی با اشاره به "تنوع فرهنگي" كه از ديگر كاركردها در اين زمينه است خاطر نشان كرد: «واقعاً اگر فرهنگي نتواند خودش را براساس نياز مخاطبين بازسازي كند آن فرهنگ كاركردش را از دست خواهد داد. بنابراين يك فرهنگ نبايد پاسخگوي فقط و فقط يك نياز باشد.»
وي با اشاره به عاشورا گفت: «مراسم عاشورا با توجه به اينكه يك منشأ صرفاً ديني دارد ولي صرفاً ديني نيست. مراسم عاشورا وابسته به فرهنگ ملي و باستاني است كه طول تاريخ ايران و اسلام توانسته است اين مراسم را دچار تنوع كند.»
این جامعه شناس با اشاره به كاركرد "جنبش‌آفريني" تصريح كرد: «اين طور نيست كه به ابعاد منفي و خشونتي جنبش‌ها اشاره شود.»
اویسی بیان کرد: «اگر تا قبل از اين فقط جنبش‌ها خشونت‌زا بودند، اما جنبش‌هاي امروزي جنبش‌هاي نرم و گفتماني هستند و مراسم عاشورا با توجه به اينكه بنيان‌هاي آن فرهنگي است و برخلاف آنكه برخي معتقدند كه عاشورا خشن بوده، جنگ و كشتار بوده اما ريشه و منشأ ابتدايي‌اش فرهنگ است. امام حسين(ع) ابتدا به طرف مقابل و دشمن زمينه‌هاي قيام را معرفي مي‌كردند و سپس به مبارزه مي‌پرداختند.»
وي در مورد عاشورا و سؤال جامعه‌شناختي آن كه عاشورا چه پديده‌اي است، بیان کرد: «عاشورا به خاطر كاركردهاي متنوعي كه دارد پديده‌اي چند رشته‌اي است، يعني به اين پديده مي‌شود با ابعاد روانشناختي، روانشناسي اجتماعي، سياسي و حتي اقتصادي و انواع و اقسام رشته‌هايي كه داريم به نحوي مي‌تواند مراسم را مورد بررسي قرار داده و از زاويه خودش آن را بررسي كند.»
این جامعه‌شناس به جامعه‌شناختي عاشورا اشاره و تصریح کرد: «جامعه‌شناختي به منشأ و ريشه‌هاي عاشورا كاري ندارد؛ سؤال اين است اين مراسم چه تأثيراتي در رفتار افراد شركت‌كننده در مراسم خواهد گذاشت؟»
اویسی ضمن اشاره به بعد فرهنگي عاشورا گفت: «فرهنگ‌ها با امواج جديدي وارد جامعه مي‌شوند و با فرهنگ گذشته مقابله مي‌كنند و اگر خود را تطبيق ندهند به حاشيه مي‌روند، پس مراسم عاشورا از اين جهت قابل توجه است كه داراي كاركرد است، چون هرچه كاركردها كم شود عاشورا هم از جايگاه و گستردگي و شور و هيجاني كه دارد از آن كاسته مي‌شود.»
وي با اشاره به كاركردهاي مختلف عاشورا افزود: «كاركردهاي مختلف اجتماعي را مي‌توانيم براي مراسم عاشورا عنوان كنيم البته كاركردها مي‌تواند مثبت يا منفي، آشكار يا پنهان باشد.»
این جامعه‌شناس در مورد كاركردهاي مثبت بیان کرد: «قاعدتاً كاركردهاي مثبت كاركردهايي هستند كه مورد خواست و انتظار جامعه است، يعني كاركردهايي كه از آن پديده انتظار مي‌رود.»
اويسي در ادامه كاركردهاي مثبت عاشورا به "بازسازي" اشاره كرد و گفت: «يكي از كاركردها بازسازي است، كه ما مي‌توانيم خرده فرهنگ‌هايي با جذابيت‌هايي به وجود آوريم كه البته اين جذابيت‌ها به صورت تحميلي نيستيد بلكه در درون خود فرهنگ قرار دارد يعني خود اين فرهنگ براساس نياز توده مردم خود به خود بروز مي‌كند و اين چيزي نيست كه از طرف دولت‌ها و سازمان‌هاي دولتي بتوان آن را اعمال كرد.»
وي در مورد كاركردهاي منفي خاطرنشان کرد: «ولي كاركردهاي منفي كاركردهايي هستند كه در كنار اين كارها و در پس اين كاركردها به صورت ناخودآگاه و غيراختياري رخ مي‌دهد و مي‌تواند بخشي منفي و بخشي مثبت داشته باشد.»
این جامعه شناس با اشاره به اينكه جريان فرهنگي يك موج است، تصریح کرد: «اين جريان موجي است كه وارد مي‌شود و خود را در فضاي جامعه نشان داده و ثبات پيدا كرده و نهادينه مي‌شود.»
اویسی ضمن اشاره به كاركرد ديگر مراسم عاشورا بحث "هويت‌بخشي" را مطرح كرد و گفت: «در حال حاضر يكي از مسائل و معضلات جامعه ما و جوامع در حال توسعه بحث هويت است يعني وقتي جامعه‌اي بين سنت و مدرنيته قرار مي‌گيرد تكليفش روشن نيست كه واقعاً متعلق به ريشه و فرهنگ سنتي است يا بايد گرايش به فرهنگ مدرن پيدا كند.»
وی كاركرد ديگر را «تعاملات و ارتباطات» دانست و بیان کرد: «بحث ارتباطات بحثي است كه روز به روز با جايگزين شدن ابزار جديد مانند: تلفن، ماشين، رايانه تضعيف مي‌شود. وقتي اين ابزارها پديد مي‌آيد تعاملات چهره‌به‌چهره كه بيشترين كاركرد و كاربرد را در عواطف انسان‌ها دارد از بين مي‌رود.»
این جامعه شناس با اشاره به "تعامل و عاشورا" افزود: «مراسم عاشورا در طول يك سال تمام گروه‌هاي قومي و قبيله‌اي را كنار يكديگر براي مدتي جمع كرده و زمينه تعامل و گفت‌وگو را بين اين افراد برقرار مي‌كند.»
اویسی با اشاره به "تنوع فرهنگي" كه از ديگر كاركردها در اين زمينه است خاطر نشان كرد: «واقعاً اگر فرهنگي نتواند خودش را براساس نياز مخاطبين بازسازي كند آن فرهنگ كاركردش را از دست خواهد داد. بنابراين يك فرهنگ نبايد پاسخگوي فقط و فقط يك نياز باشد.»
وي با اشاره به عاشورا گفت: «مراسم عاشورا با توجه به اينكه يك منشأ صرفاً ديني دارد ولي صرفاً ديني نيست. مراسم عاشورا وابسته به فرهنگ ملي و باستاني است كه طول تاريخ ايران و اسلام توانسته است اين مراسم را دچار تنوع كند.»
این جامعه شناس با اشاره به كاركرد "جنبش‌آفريني" تصريح كرد: «اين طور نيست كه به ابعاد منفي و خشونتي جنبش‌ها اشاره شود.»
اویسی بیان کرد: «اگر تا قبل از اين فقط جنبش‌ها خشونت‌زا بودند، اما جنبش‌هاي امروزي جنبش‌هاي نرم و گفتماني هستند و مراسم عاشورا با توجه به اينكه بنيان‌هاي آن فرهنگي است و برخلاف آنكه برخي معتقدند كه عاشورا خشن بوده، جنگ و كشتار بوده اما ريشه و منشأ ابتدايي‌اش فرهنگ است. امام حسين(ع) ابتدا به طرف مقابل و دشمن زمينه‌هاي قيام را معرفي مي‌كردند و سپس به مبارزه مي‌پرداختند.»
مرجع : خبرگزاری فارس
