کد مطلب : ۱۳۱۲۷
پرونده درختان مقدس 4//قدسي نگاه کردن به امور مادي، در همه اقوام و ملل مشترک است
فرهنگ - خیمه: در مورد تقدس درخت در اسلام صحبت‌های متفاوتی مطرح شده است؛ به گفتگو با حجت الاسلام دعایی کارشناس مذهبی و عضو شورای سیاست‌گذاری آستان قدس رضوی می‌نشینیم تا با او این سوال را مطرح کنیم که تقدسی متصور برای درختان از کجا ریشه می‌گیرد؟
حجت‌الاسلام دعایی با اشاره به واژه تقدس و جایگاه آن می‌گوید: «واژه تقدس برای مقدس شمردن و مورد احترام قرار دادن است؛ یعنی قدسی نگاه کردن به امور مادی، یکی از رویه‌های مستمر همه اقوام و ملل بوده است که مبتنی بر دیدگاه‌ها و فرهنگ‌های خود بعضی از اشیاء یا امور را مقدس می‌شماردند.»
او ادامه می‌دهد: «در دین اسلام نگاه قدسی به اشیا و مسائل مبتنی بر مباحث توحید و انحصار قدسیت در خدای متعال و بعد اولیای الهی در شبکه هستی است.»
اما حجت السلام دعایی مقدس دانستن درخت، را نشأت گرفته از فرهنگ عاشورا می‌داند و درباره آن به چهار نکته اشاره می‌کند.
حجت الاسلام دعایی به عنوان اولین نکته می‌گوید: سیدالشهدا (ع) به علت فراز برجسته عشق‌بازی در محضر الهی به عالی‌ترین نماد قدسیت در عالم هستی تبدیل شده است. حضرت آنچنان در این محور پیشتاز است که در ادبیات اسلامی ما به معنای ثارالله یعنی خون الهی نامیده می‌شود.
او ادامه می دهد:« نکته دوم این است که چگونگی مصیبت انگاشتن فاجعه عاشورا آنچنان بی‌نظیر و از قافیه سترگ و عظیمی در عالم خلقت و هستی به او نگاه شده است براساس مستندات صحیح و متعدد این مصیبت همه جهان هستی را تحت تأثیر قرار داده است. در زیارت‌نامه‌ای که فرزندش، حضرت صادق (ع) برای بزرگداشت و یادآوری خاطره آن شهادت سترگ سروده و تعلیم داده است، ذکر می‌کند، برای این مصیبت، ساکنان زمین و آسمان گریستند و حضرت اوج می‌گیرد و می‌گوید حتی ساکنان بهشت و جهنم هم برای ایشان گریستند؛ بنابراین براساس این مقدمه تأثیرپذیری جهان هستی از عظمت مصیبت سیدالشهدا (ع) امری قطعی و واقعی است.»
دعایی نکته سوم را در این می داند که براساس مستندات صحیح تأثیرپذیری اشیاء مادی از مصیبت سیدالشهدا (ع) به تعداد زیادی قابل اشاره است؛ همچنین تغییر وضع زمین و آسمان در روز عاشورا از شواهدی است که در تاریخ و روایات آمده است و اینکه در آن روز هر سنگی را از روی زمین بلند کردند زیر آن خون تازه جاری بود در تجربه تاریخی و در روایات ذکر شده است.
اما دعایی آخرین نکته را در این می‌داند که بعد از واقعه عاشورا شواهد قطعی و مستنداتی است که نشان می‌دهد بعضی از حیوانات و اشیاء در روز عاشورا تأثیرپذیری خود را از این مصیبت و هماهنگی خود را برای این فاجعه عظیم نشان می‌دهند.
دعایی می‌افزاید: «همان‌طور که در زیارت عاشورا می‌خوانیم: «مصیبت ما اعظمها و اعظم رزیتها فی‌الاسلام ...» مواردی شبیه این‌گونه هم‌نوایی‌ها را با مستندات قطعی داریم؛ مثلاً هر ساله از برگ‌های درختی در قزوین در روز عاشورا قطراتی شبیه خون جاری می‌شود. وقتی مردم نسبت به واقعه عاشورا نگاه قدسی دارند، طبیعی است که همدردی و هم‌نوایی حیوانات و گیاهان با این مصیبت مورد توجه آنها قرار گیرد؛ هر چند که در این رابطه آسیب‌هایی مطرح است و باید با توجیهات صحیح تقلیل پیدا کند و کنترل و مهار شود.»
از حجت الاسلام دعایی در مورد درختی که نقل شده مورد توجه رسول خدا (ص) بوده است؛ می‌پرسیم؛ دعایی می‌گوید: «در این زمینه روایات متعددی داریم از جمله درختی که حضرت رسول (ص) در صلح حدیبیه در سایه آن نشست و امضای سرنوشت‌ساز صلح را با مشرکان مکه انجام داد. همان صلحی که قرآن با عنوان فتح‌الفتوح از آن یاد و سوره فتح را بر آن نازل کرد. بعد از آن واقعه مسلمانان به این درخت به دیده مقدس نگاه می‌کردند و برای آن قطعه از زمین که یادآور خاطره فتح عظیم پیامبر (ص) بود، احترام قائل بودند؛ اما بعد از فوت پیامبر دستور داده شد، این درخت قطع شود. ما نظیر این تقدس‌زدایی را در جریان وهابیت در سراسر مراکز تمدن اسلامی شاهد هستیم که آنها با همه آثار، خاطرات و دودمان نورانی پیامبر (ص) مبارزه فیزیکی و فکری می‌کنند.»
برای مطالعه بیشتر به «بخش پرونده های ویژه خیمه» با عنوان «درختان مقدس» مراجعه کنید.
حجت‌الاسلام دعایی با اشاره به واژه تقدس و جایگاه آن می‌گوید: «واژه تقدس برای مقدس شمردن و مورد احترام قرار دادن است؛ یعنی قدسی نگاه کردن به امور مادی، یکی از رویه‌های مستمر همه اقوام و ملل بوده است که مبتنی بر دیدگاه‌ها و فرهنگ‌های خود بعضی از اشیاء یا امور را مقدس می‌شماردند.»
او ادامه می‌دهد: «در دین اسلام نگاه قدسی به اشیا و مسائل مبتنی بر مباحث توحید و انحصار قدسیت در خدای متعال و بعد اولیای الهی در شبکه هستی است.»
اما حجت السلام دعایی مقدس دانستن درخت، را نشأت گرفته از فرهنگ عاشورا می‌داند و درباره آن به چهار نکته اشاره می‌کند.
حجت الاسلام دعایی به عنوان اولین نکته می‌گوید: سیدالشهدا (ع) به علت فراز برجسته عشق‌بازی در محضر الهی به عالی‌ترین نماد قدسیت در عالم هستی تبدیل شده است. حضرت آنچنان در این محور پیشتاز است که در ادبیات اسلامی ما به معنای ثارالله یعنی خون الهی نامیده می‌شود.
او ادامه می دهد:« نکته دوم این است که چگونگی مصیبت انگاشتن فاجعه عاشورا آنچنان بی‌نظیر و از قافیه سترگ و عظیمی در عالم خلقت و هستی به او نگاه شده است براساس مستندات صحیح و متعدد این مصیبت همه جهان هستی را تحت تأثیر قرار داده است. در زیارت‌نامه‌ای که فرزندش، حضرت صادق (ع) برای بزرگداشت و یادآوری خاطره آن شهادت سترگ سروده و تعلیم داده است، ذکر می‌کند، برای این مصیبت، ساکنان زمین و آسمان گریستند و حضرت اوج می‌گیرد و می‌گوید حتی ساکنان بهشت و جهنم هم برای ایشان گریستند؛ بنابراین براساس این مقدمه تأثیرپذیری جهان هستی از عظمت مصیبت سیدالشهدا (ع) امری قطعی و واقعی است.»
دعایی نکته سوم را در این می داند که براساس مستندات صحیح تأثیرپذیری اشیاء مادی از مصیبت سیدالشهدا (ع) به تعداد زیادی قابل اشاره است؛ همچنین تغییر وضع زمین و آسمان در روز عاشورا از شواهدی است که در تاریخ و روایات آمده است و اینکه در آن روز هر سنگی را از روی زمین بلند کردند زیر آن خون تازه جاری بود در تجربه تاریخی و در روایات ذکر شده است.
اما دعایی آخرین نکته را در این می‌داند که بعد از واقعه عاشورا شواهد قطعی و مستنداتی است که نشان می‌دهد بعضی از حیوانات و اشیاء در روز عاشورا تأثیرپذیری خود را از این مصیبت و هماهنگی خود را برای این فاجعه عظیم نشان می‌دهند.
دعایی می‌افزاید: «همان‌طور که در زیارت عاشورا می‌خوانیم: «مصیبت ما اعظمها و اعظم رزیتها فی‌الاسلام ...» مواردی شبیه این‌گونه هم‌نوایی‌ها را با مستندات قطعی داریم؛ مثلاً هر ساله از برگ‌های درختی در قزوین در روز عاشورا قطراتی شبیه خون جاری می‌شود. وقتی مردم نسبت به واقعه عاشورا نگاه قدسی دارند، طبیعی است که همدردی و هم‌نوایی حیوانات و گیاهان با این مصیبت مورد توجه آنها قرار گیرد؛ هر چند که در این رابطه آسیب‌هایی مطرح است و باید با توجیهات صحیح تقلیل پیدا کند و کنترل و مهار شود.»
از حجت الاسلام دعایی در مورد درختی که نقل شده مورد توجه رسول خدا (ص) بوده است؛ می‌پرسیم؛ دعایی می‌گوید: «در این زمینه روایات متعددی داریم از جمله درختی که حضرت رسول (ص) در صلح حدیبیه در سایه آن نشست و امضای سرنوشت‌ساز صلح را با مشرکان مکه انجام داد. همان صلحی که قرآن با عنوان فتح‌الفتوح از آن یاد و سوره فتح را بر آن نازل کرد. بعد از آن واقعه مسلمانان به این درخت به دیده مقدس نگاه می‌کردند و برای آن قطعه از زمین که یادآور خاطره فتح عظیم پیامبر (ص) بود، احترام قائل بودند؛ اما بعد از فوت پیامبر دستور داده شد، این درخت قطع شود. ما نظیر این تقدس‌زدایی را در جریان وهابیت در سراسر مراکز تمدن اسلامی شاهد هستیم که آنها با همه آثار، خاطرات و دودمان نورانی پیامبر (ص) مبارزه فیزیکی و فکری می‌کنند.»
برای مطالعه بیشتر به «بخش پرونده های ویژه خیمه» با عنوان «درختان مقدس» مراجعه کنید.
