شبکه تلویزیونی «روضه» برای شناسایی مداحان جوان ایجاد شود

جواد حقیقت از مداحان جوان تهرانی است که در این سن به خوبی ظرایف و ملاحظات هیئت‌داری و مداحی را دریافته و با دغدغه درباره آسیب‌های این عرصه سخن می‌گوید. علاقه خاصی به حاج حسن خلج دارد و خود را وامدار"محسن فیضی" و "سیدمحمدجوادی" می‌داند.

نشستن پای صحبت‌های مداحان و ذاکرین جوان اهل‌بیت(ع) که در ابتدای این را مقدس و ارزشمند قرار گرفته‌اند و با شور و اشتیاق، انگیزه و انرژی‌ای که دارند بسیار جذاب است و نشان می‌دهد آنها هم در این مدت کوتاهی که پا در مسیر نوکری سیدالشهدا(ع) گذاشته‌اند حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و دغدغه‌هایی که گاهی به مانند یک مداح با تجربه و کارکشته و مجلس دیده بیان می‌شود و نشان از عمق دقت و توجه آنها و البته دلسوزیشان برای مراقبت از مجالس و هیئت‌های اهل‌بیت(ع) از انواع آسیب‌ها و خطرات دارد که به گفته‌ آنها بخش زیادی از این مسائل متوجه خود ذاکران و مادحین است و خیلی باید مراقبت کنند.

یکی از این مداحان جوان و با انگیزه و خوش فکر " جواد حقیقت" است که برای انجام گفت‌وگویی میهمان خبرگزاری تسنیم بود و با او درباره مسائل مختلف این عرصه صحبت کردیم.

بخش دوم گفت‌وگو با جواد حقیقت را در ادامه می‌خوانید:

مداح خوب با خواندن شعر خوب مستمع را اهل شعر بار می‌آورد

*تسنیم: یکی دیگر از مواردی که در بیانات و توصیه‌های حضرت آقا به مداحان و شعرا، این است که شعر قوی در هیات خوانده و سروده شود. حتی فرمودند که شعر متوسط هم به هیات نیاورید و شعراهای قوی بخوانید. ارزیابی شما از این سخن چیست و اساسا شعر قوی به چه چیزی می‌گویند و چه تاثیری در مخاطب دارد؟

یادم است یک زمانی خیلی در شعرها از چشم و ابرو وخوشگلی استفاده می‌شد که در همان سال در ولادت حضرت زهرا(س) که آقا دیداری با مداحان داشتند مستقیما به این مطلب اشاره کردند که آقا از این چشم و گوش و ابرو اینها پرهیز کنید. یادم است در یکی از سال‌ها دقیقا اشاره کردند که از این سبک‌های سخیف دست بردارید، شما نگاه کنید یک آدم معمولی که ترانه هم گوش می‌دهد و در ماه محرم هم پای مجلس روضه مداحان هم می‌رود یک سبکی را گوش می‌دهد و می‌بیند که فلان خواننده غربی آن را خوانده و یک حال معنوی به او دست نمی‌دهد پس خیلی باید مراقب بود. درباره شعر هم باید توجه داشته باشیم که واقعا در ادبیات دیرینه این مملکت از هشتصد سال پیش ما حافظ و سعدی را داشته‌ایم و مردم ما اهل فرهنگ و ادب هستند و شعر خوب را به راحتی تشخیص می‌دهند. یکی از مسئولیت‌های سنگین مداحان این است که با شعر خوب خواندن جمعیت مستمعش را اهل شعر بار بیاورد.مداح وقتی با تجربه‌تر می‌شود انتخاب شعرش را هم با وسواس بیشتر و دقت بیشتری انجام می‌دهد هر شعری را انتخاب نمی‌کند و هر چیزی به دل او نمی‌نشیند و مجبور می‌شود به تمامی سایت‌ها و کتاب‌ها و دفترها و این شاعر و آن شاعر مراجعه کند و بعد شعر خوب پیدا کند.

مستمع مجلس امام حسین(ع) شعر متوسط به پایین را نمی‌خواهد/ستون مجلس عزاداری روضه قوی وسخنرانی خوب است

این نیاز امروز ما است که باید شعر خوب بخوانیم. مستمع مجالس امام حسین(ع) طوری بار آمده که اگر شعر متوسط به پایین بخوانیم در پایان جلسه حتما به ما گیر می‌دهد و توقع دارد. یک آدم دو ساعت وقت که می‌تواند با خانواده باشد و به تفریح بپردازد یا سر کارش باشد یا خیلی از جاها به خیلی از کارهای دیگر چه از لحاظ معنوی و چه از مادی بپردازد،می‌آید و در هیئت می‌نشیند لذا جلسه ما باید جلوتر از آنها باشد. ما در قبال این دو ساعت مسئول هستیم نسبت به یک جلسه‌ای که می‌خواهیم یک ساعت در آن غزل بخوانیم به اندازه هزار ساعت باید فکر این مردمی که در مجلس نشسته‌اند را بکنیم و به دنبال شعر خوب برویم.متاسفانه خیلی ها دقت نمی‌کند البته مداحان قدیمی ما خیلی خوب هستند اما متاسفانه در مداحان جوانان یک مقداری رعایت نمی‌شود و شعر خوب خوانده نمی‌شود و در برخی مجالس اصلا شعر خوانده نمی‌شود چون این مداح جوان روضه‌ای بلد نیست که بخواند و اصلا اهل روضه بار نیامده است لذا فقط چهار تا سبک ترانه می‌خواند اما این کار ما را به جایی نخواهد رساند زیرا همه چیز در روضه است و ستون آن مجلس عزاداری به روضه قوی و سخنرانی خوب آن است و سینه زنی در مرحله آخر که شاید اهمیت چندانی نداشته باشد. در این مساله هم ما مسیر را اشتباه می‌رویم به طوریکه پایه خیلی از مجلس‌ها و هیئت‌ها که از جمعیت خوبی برخوردار است و استقبال خوبی هم از آن می‌شود، فقط شده سینه زنی است.

در بحث لعن کاسه داغ‌تر از آش نشویم

*تسنیم: شاید یکی‌ از علت‌هایی که بعضی از هیئت‌ها و مداحان به حاشیه کشیده می‌شوند به ضعف مطالعه و عدم علم کافی مداح در شعر خوانی مربوط باشد یعنی شاید یک مداح برای پوشاندن این ضعف خود یکسری کارهایی انجام دهد و مطالبی بخواند که در شان مجلس عزاداری و شادی ائمه(ع) نباشد به طوریکه مقام معظم رهبری از آن به عنوان کارهای خلاف شرع یاد می‌کنند. مثلا مباحثی با عنوان برهنه شدن در برخی هیئت‌ها داریم. شما چه نظری در این باره دارید؟ به عنوان یک مداح شما در مجالس خودتان چه می‌کنید؟

دیدگاه شخصی اگر باشد من با برهنه شدن در خلوت که شاید خیلی نمایش عمومی ندارد و تصویر برداری نیست مخالف نیستم. اما در بحث لعن گاها برخی از دوستان کاسه داغ‌تر از آش می‌شوند در حالیکه رهبر عزیز ما می‌فرمایند" زنان پیامبر (ص) را لعن نکنید". لذا آن مداحی که عاشق رهبری هست و ادعا می‌کند که ایشان را دوست دارد و خیلی طرفدار ایشان هست و پای صحبت ایشان نشسته است باید مراقب باشد. شاید خوب نباشد این را بگویم اما متاسفانه برخی در روز شهادت حضرت زینب (س) که روز گریه و عزاداری است و هیچ دلیلی هم برای لعن وجود ندارد به عمد فقط برای اینکه بگویند، خط فکری من با ایشان فرق می‌کند، شروع به لعن گفتن می‌کنند این موضوع از نکته‌های مبهم ذهن ما است. در حال حاضر مخصوصا در شرایطی که فضاهای مجازی بسیار زیاد و گسترده و در عین حال به راحتی قابل دسترسی است باید خیلی مراقب بود تا بهانه به دست دشمن دهیم.

یادمان هست که وقتی عبدالمالک ریگی را گرفتند مستندی از او پخش شد. در این مستند از او پرسیدند چرا این کارها را کردی، می‌گوید:" می‌دانید من با چه چیزی تحریک شدم؟ سخنرانی آقایی را برای من گذاشتند و من با سخنرانی این آقا که به بزرگان دین من ناسزا می‌گفت و به خود ما ناسزا می‌گفت و سب می‌کرد، با همین‌ها تحریک شدم. دوستان مداح خیلی باید حواسمان جمع باشد خیال نکنیم در این جا نشسته‌ایم و در امنیت کامل هستیم و اگر ۴ تا ناسزا هم بگویم هیچ اتفاقی نمی‌افتد. همین حرف های ما در زاهدان، اهواز و خوزستان باعث می‌شود که سر بچه شیعه‌ها را ببرند. شیعه‌های مدینه الان آب آشامیدنی ندارند و به سختی زندگی می‌کنند. چرا به خاطر این که من در ایران راحت نشسته‌ام و همه‌ی امکانات را در اختیار دارم و هرچه دوست دارم بگویم؟ متاسفانه برخی در این باب، مسیر را خیلی اشتباه می‌روند.

در خصوص ضعف سواد شعری و تسلط بر اشعار قوی و متقن باید بگویم؛ قسمتی از مداحان را خودم می‌بینیم که خیلی تلاش می‌کنند و شبانه روزی زحمت می‌کشند و شعر حفظ می‌کنند و مقتل می‌خوانند.مجالس خوبی هم می‌روند ولی باید قبول کنیم که در مداحی هم موانعی برای پیشرفت وجود دارد. علی رغم این که ما اعتقادات داریم، سید‌الشهدا (ع) خودش باید نظر کند و ببیند و دستت را بگیرد تا بالا بروی اما همه‌ی اینها نیازمند وسیله‌ای است. من نمی‌توانم اینجا بنشینم و بگویم حضرت عباس (ع) روزی من را می‌دهد، من بایدتلاش کنم. حالا یک مداح جوان تلاش می‌کند، شعر خوب می‌خواند، مقتل مطالعه می‌کند و خیلی امتیازات دیگر اما متاسفانه در فضاهایی گیر می‌افتد. اگر بخواهند ۴ تا پله بالا بروند دیگر راه برای آنان بسته است و به جایی نمی‌رسند. در مقابل شما می‌بینید که فردی ۴ پله پایین‌تر است خیلی هم خوب نمی‌خواند اما از کنار فلان مداح بزرگ سر در می‌آورد، این یک طرف جریان است. از طرف دیگر هم شهرداری که من از دید محلی به آن نگاه می‌کنم، شهرداری مناطق چیزی به نام کانون مداحان درست کرده‌اند که ما در جلسه اول و دوم به مشکل خوردیم و کینه و کدورت‌های شخصی وارد این جریانات شد.امروزه کدام یک از این مداحان بزرگ از آنهایی که در راس نشسته‌اند، جلسه‌ای دارند تا از دانش و تجربه‌ ۳۰ ساله خود چیزی یاد سایرین بدهد در حالی که این مداح دارای تجربه است اما چیزی یاد دیگران نمی‌دهد.

چیزی به نام آموزش در عرصه مداحی وجود ندارد

بحث آموزش مداحان ما کجا رفته است. اصلا چیزی به نام آموزش در عرصه مداحی وجود ندارد، تمام فعالیت مداح امروز ختم شده به این که یا تقلید کند از سبکی که فلان مداح خوانده است. می‌بیند فلان مداح مشهور چه می‌خواند، زود آن را تکرار می‌کند یا این که آموزش مداحان ما محدود شده است به این که برود پاساژ مهستان کتاب بخرد و بگوید فلان آقا این را خواند. شاید تعداد کمی از مداحان به شاعر خوب دسترسی داشته باشند زیرا شاعر خوب شعرش را به راحتی عرضه نمی‌کند. متاسفانه شاعران و مداحان باند باز شده‌اند. شاعر فقط با یک مداح خاص کار می‌کند مثلا یک شاعر به یک مداح می‌گوید محرم امسالت را از لحاظ شعری من تغذیه‌ می‌کنم مداح هم می‌گوید نوحه‌ای که برای من گفته‌ای حق نداری به کس دیگری بدهی، این رفتارها متقابل است. بنابراین مداح جوان به سراغ اشعاری می‌رود که یک شاعر جوان گفته و شاید پر از ایراد هم باشد، چه به لحاظ شعری که وزن و ردیف و قافیه آن به هم ریخته است که اگر کسی با اطلاعات متوسط آن را بخواند متوجه ضعفش می‌شود. یا این که از نظر معنایی اصلا شعر قوی و غنی نیست بلکه تلاش کرده طبق سبک آقای فلانی گفته باشد و تنها شعر را عوض کرده است. البته در کنار اینها، نقطه مخالف هم فراوان وجود دارد.ما شعرای خوب زیادی داریم که خالصانه کار می‌کنند که می‌توانم اسم هم از او ببرم. شعرای جوانی که خیلی خوب کار می‌کنند و مداح خوبی هم هستند و مداحان جوان و نوجوان زیادی را هم حمایت می‌کند. شاید حالا خیلی قوی نباشد و خیلی در سطح سرودی که حاج محمود کریمی می‌خواند، نباشند اما فضایی را فراهم کرد اند تا از شعرها و سبک‌های آن نیز استفاده کنند و این شعرها را خیلی وقت‌ها در سایت‌ها می‌گذارند و خیلی هم استفاده می‌کنند.

به جز جلسات حاج مصطفی خرسندی کلاس مداحی دیگری در تهران سراغ ندارم

*تسنیم: در بحث آموزش و تربیت مداحان جوان در مصاحبه‌ای که با مسوولان خانه‌ی مداحان داشتیم اعلام کردند که تعداد زیادی مداح را آموزش داده‌اند اما شما می‌گویید آموزش وجود ندارد؟

امیدوارم برداشت بد نشود، ولی من از ۱۰ ، ۱۱ سالگی خودم خوانده‌ام و تا الان جز یک مورد که در خیابان کمیل کانون سلمان فارسی آقای مصطفی خرسندی کلاس مداحی دارد هیچ کلاس مداحی دیگری را در تهران ندیده‌ام و حتی گاهی اوقات شغل من ایجاب می‌کند که در شهر بچرخم. باور بفرمایید حتی یک کلاس مداحی من ندیدم. اگر هم باشد وابستگی به خانه‌ی مداحان ندارد. یک آقا و یا پیرغلامی یا مداحی که ۵۰ یا ۶۰ سالش است چند تا ازبچه‌های محل و مسجد را جمع کرده و کلاس مداحی گذاشته است. ولی من واقعا نمی‌دانم که خانه‌ی مداحان کجا است و چه می‌کند و کدام آمار را ارائه می‌دهد؟ شده تا به حال در محلات بچرخند و آمار بگیرند یا یک بار بیایند فرمی را پر کنند و بگویند آقای مداح شما کجا فعالیت می‌کنید؟ اصلا رتبه بندی کنند و بگویند آقا رتبه‌ی شما این است. من نمی‌دانم الان رتبه‌ام چند است و اصلا نمی‌دانم کجا هستم.باید یک برنامه ریزی منسجم و هدف دار داشته باشند.

رتبه و جایگاه شعرا و مداحان جوان ما کجاست

*تسنیم: احساس می‌شود در بحث معرفی مداحان حتی در صدا و سیما و سایر جاها چنین چیزی وجود دارد. به طوریکه یکسری‌ مداحان معتقدند با این که مجالس خوبی دارند و از تحصیلات خوبی هم برخوردار هستند اما دیده نمی‌شوند و کسی سراغ آنها نمی‌آید.در این باره چه نظری دارید؟

شما نگاه کنید ما در کشور چند تا شاعر چهره شده داریم. چهره به لحاظ رسانه‌ای، یک یا دو تا ، هر مناسبتی از شهادت و ولادت گرفته تا ۲۲ بهمن و مناسبت‌ ملی و مذهبی فقط هین دو سه نفر را می‌آورند. رتبه و جایگاه شعرا و مداحان جوان ما کجاست؟ شاعران خوب واقعا کجا هستند. چرا یک بار از آنها به صداوسیما و برنامه‌های مهم دعوت نمی‌کنند. البته الان شبکه‌ی قرآن مسابقه مداحی گذاشته است اما آنهم مبنا و باری ندارد چرا که مگر تلفنی می‌شود خواند؟ این که شما تلفنی بخوانی و به تو رتبه دهند نه حالی ایجاد کرد‌ه‌ای و نه می‌تواند درست اجرا کند لذا هیچ چیز روضه با تلفنی خواندن آن جور در نمی‌آید.

ضرورت ایجاد شبکه تلویزیونی روضه در صداوسیما

*تسنیم: پیشنهادی برای حضور مداحان جوان در شبکه قرآن یا تاسیس شبکه مخصوص مداحی و روضه به مدیران صدا و سیما دارید؟

بله. بهتر است یک شبکه و برنامه ای به نام روضه ایجاد کنند چرا ما در کشور نباید این فضا را داشته باشیم؟ اگر این اتفاق بیافتد می توانند مداحان جوان را بیاورند آنجا بخوانند.آن وقت خیلی‌ها ثبت نام می‌کنند و می‌توانند در قالب مسابقه حضوری و زنده شرکت کنند و مردم نظر بدهند.بنابراین در فضایی که قرار باشد تلفنی مداحی کنند و از این طریق بخواهیم استعدادها را بشناسیم راه درستی نیست. شما دقت کنید ببینید امکانات ما بیشتر است یا شبکه‌ی امام حسین (ع). قطعا ابزار ما بیشتر است و دست ما بازتر است. ما مداح دم دست خود بیشتر داریم اما همه‌ی اینها را کنار گذاشتیم و استفاده نمی‌کنیم به همین راحتی اما این شبکه از آن تنگناها رد می‌شود و فکر می‌کند که چگونه می تواند در درون جواد حقیقت نفوذ کند، آن را پیدا می‌کند و نفوذ می‌کند. ما می‌بینیم برخی از مداحان که خیلی هم ویژگی خاصی ندارند برای این که مشهور شوند سر از این شبکه‌ها درمی‌آورند و کلیپ‌شان پخش می‌شود و گاهی کارهایی می‌کنند که به ضرر شیعه تمام می‌شود.متاسفانه ما در رسانه ملی خودمان فضایی را ایجاد نکردیم که مداحان جوان و کمتر دیده شده ما بخواند و از اساتید برجسته و باسابقه برای تدریس آنها استفاده نکردیم. ما در کشورمان استعداد و نیرو کم نداریم. استاد در ایران بسیار است باید به سراغشان برویم و پای کاربیاوریم.

*تسنیم: اگر درپایان صحبتی دارید می‌شنویم؟

امیدوارم شما هم در این خبرگزاری در راهی که پیش گرفته‌اید موفق باشید. من یک تشکر هم به خانواده‌ام بدهکار هستم. پدر و مادر و همسرم خیلی به من کمک کردند و خیلی مدیون آنها هستم. ما مداحان متاسفانه کمتر برای خانواده‌هایمان وقت می‌گذاریم. حالا به مناسبت شغلی که داریم و حاشیه‌هایی که دارد. به خاطر اصل و فرعش ما را حلال کنند. خیلی از روزها را سرکار هستیم البته غالب مداحان بزرگ تک شغله هستند. ولی ما نه. هم کارمند اداری هستیم، هم رزق و روزی را فراهم می‌کنیم و هم به مجلس روضه می‌رسیم خیلی دور از خانواده هستیم. امیدوارم اگر کم و کاستی هست ما را حلال کنند.