کد مطلب : ۱۰۰۶۸
نهادهای اسلامی
درباره آیسسکو
آیسسکو یا سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی (به انگلیسی: ISESCO مخفف Islamic Educational Scientific and Cultural Organization) یک سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی است وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی است که در مه ۱۹۷۹ تأسیس شد. مقر آن در در رباط در مراکش قرار دارد. ۵۷ کشور اسلامی از جمله ایران عضو این سازمان هستند.
سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی (آیسسکو) پس از تصویب اساسنامه آن را در یازدهمین اجلاس وزیران خارجه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی در اسلام آباد در سال ۱۳۶۱ جهت هماهنگی و گسترش تعامل و همکاریهای آموزشی، علمی و فرهنگی با الهام از اهداف و تعالیم اسلام میان کشورهای اسلامی تأسیس گردید. مقر اصلی آیسسکو در رباط قرار دارد و تاکنون این سازمان مبادرت به گشایش دو دفتر منطقهای در شارجه (امارت متحده عربی) و تهران (دی ماه ۱۳۸۱) نموده است.
این سازمان در حال حاضر با ۱۱۴ نهاد تخصصی و موسسات وابسته به سازمان ملل، سازمانهای بینالمللی منطقهای، سازمانهای غیردولتی و موسسات دانشگاهی قرارداد همکاری منعقد کرده است.
مقدمه:
آیسسكو به عنوان یكی از مجامع علمی، فرهنگی و آموزشی وظیفه مهمی در ایجاد تعامل فرهنگی و علمی بین كشورهای مسلمان بر عهده دارد. این سازمان كه زائیده سازمان كنفرانس اسلامی است میتواند نقطه روشنی در بسط و گسترش علم و فناوری و فرهنگ در میان ملل مسلمان و شناساندن دستاوردهای آن به كشورهای غیرمسلمان باشد. ارتباط تنگاتنگ آن با مجامع دانشگاهی و صاحبان علم و اندیشه، بهرهگیری از توان و ظرفیت دانشمندان و دانشگاهیان میتواند نقطه شروع رشد و تعالی و بالندگی روزافزون آن در عرصه بینالمللی باشد. از سوی دیگر كمیسیون ملی آیسسكو در ایران نیز به عنوان نماینده این سازمان میبایست بیش از گذشته مورد توجه باشد، ورای یك سازمان اجرایی و دولتی به وظایف مصرح خود در اساسنامه و مقررات بپردازد و شورای علمی خود را متشكل از دانشمندان و اندیشمندان و جهان دیدگان قرار دهد تا جایگاه خود را هر چه بیشتر از گذشته بیابد. ترتیبی اتخاذ گردد تا پژوهشگران و اندیشمندان ایرانی بتوانند از مزایای آیسسكو بیشتر بهرهمند گردند.
تاریخچه:
سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی (آیسسكو) پس از تصویب اساسنامه آن را در یازدهمین اجلاس وزیران خارجه كشورهای عضو كنفرانس اسلامی در اسلام آباد در سال ۱۳۶۱ (ماه مه ۱۹۸۰) جهت هماهنگی و گسترش تعامل و همكاریهای آموزشی، علمی و فرهنگی با الهام از اهداف و تعالیم عالیه اسلام میان كشورهای اسلامی تأسیس گردید. اساسنامه سازمان در سال ۱۹۸۲ به تصویب رسید و طی سالهای ۱۹۸۶تا ۱۹۸۷ در سه مرحله تصحیح برروی آن انجام گرفت. هم اكنون ۵۱ كشور در این سازمان عضویت دارند و مجمع عمومی این سازمان در سالهای ۱۹۸۲ تا ۲۰۰۲ در هشت مرحله تشكیل شده است.
اهداف سازمان عبارتند از:
۱ـ تقویت و ترغیب همكاری میان كشورهای عضو و تحكیم آن در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
۲ـ توسعه علوم كاربردی و استفاده از فناوری پیشرفته در چارچوب آرمانها و ارزشهای جاودان و بلندمرتبه اسلامی
۳ـ تحكیم درك و تفاهم میان ملتهای مسلمان و مشاركت در امور، دستیابی به صلح و امنیت جهانی به شیوههای گوناگون به ویژه آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
۴ـ حمایت از تكامل و ایجاد هماهنگی میان مؤسسات تخصصی سازمان كنفرانس اسلامی در زمینه آموزش، فرهنگ و ارتباطات و تحكیم همبستگی یكپارچه اسلامی در میان كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی
۵ـ مطرح نمودن فرهنگ اسلامی به عنوان پایه و اساس برنامهریزی آموزشی در كلیه سطوح
۶ـ تحكیم فرهنگ اسلامی، حفظ استقلال اندیشه اسلامی در برابر تهاجم فرهنگی، عوامل انحراف، تخریب و پاسداری از خصوصیات بارز تمدن اسلامی
۷ـ پاسداری از هویت اسلامی مسلمانان در كشورهای غیر اسلامی
اقدامات:
اقداماتی كه آیسسكو برای دستیابی به اهداف مورد نظر خود انجام میدهد به شرح ذیل است:
الف: فعالیت در جهت گسترش فرهنگ اسلامی و زبان قرآن كریم در سطح جهان میان ملل غیرعرب زبان از طریق همكاری با سازمانهای علمی، آموزشی و فرهنگی اتحادیه عرب و سایر سازمانها و نهادهای اسلامی برای برنامهریزی و حمایت از طرحهای مصوب
ب : حمایت از سازمانهای فعال در امور آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطات برای گسترش اهداف سازمان
ج : حمایت از دانشگاهها، دانشكدهها و مؤسسات دولتی و خصوصی متخصص در زمینه مطالعات قرآنی، زبان عربی و فرهنگ اسلامی و اصلاح برنامههای آموزشی، كتابهای درسی و روشهای تدوین آنها به منظور تحقق تكامل فرهنگی
د : تقویت مراكز و نهادهای تخصصی برای حمایت از فعالیتهای علمی و آموزشی افراد، سازمانها، انجمنهای خیریه یا مراكز اسلامی فعال در ترویج فرهنگ اسلامی و تدوین قرآن كریم و زبان عربی تشویق و حمایت تلاشهای كشورهای عضو به تهیه برنامههای آموزشی فنی و آموزش عملی از این برنامهها و نیز تشویق مخترعین و مبتكرین مسلمان
هـ: كمك به دانشگاههای كشورهای اسلامی و سایر كشورها و تشویق آنها به ایجاد كرسیها، مؤسسات و گروههای مطالعات و فرهنگ اسلامی و برقراری همكاری مؤثر میان آنها
و : ترویج كارهای تحقیقی و مطالعاتی برای توسعه و ارتقاء آموزش در كشورهای اسلامی و القای ویژگی اسلامی به تمامی ابعاد تمدن، هنر و فرهنگ
ز : برگزاری كنفرانسها ، سمپوزیومها و سمینارها و تشویق به تأسیس نهادهای آموزشی و علمی با همكاری دولتها، سازمان كنفرانس اسلامی و سازمانهای فعال در زمینههای آموزش، علوم و فرهنگ
تشكیلات سازمان:
۱ـ مجمع عمومی: مجمع عمومی آیسسكو متشكل از نمایندگان كشورهای عضو سازمان اسلامی آیسسكو میباشد كه از سوی دولتهای كشورهای عضو تعیین میگردند كه معمولاً وزرای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات شركت مینمایند. مجمع دارای یك دفتر است و در طی هر یك از جلسات سازمان مجمع عمومی، یك رئیس، سه معاون رئیس، یك گزارشگر و رؤسای كمیتههای كنفرانس را انتخاب خواهد كرد و همچنین دفتر كنفرانس شامل رئیس شورای اجرایی نیز خواهد بود. هر یك از اعضاء محق به دادن یك رأی هستند. قطعنامهها از سوی اكثریت اعضای شركت كننده و رأی دهنده تصویب خواهد شد.
جلسات مجمع عمومی هر سه سال یكبار بطور منظم برگزار خواهد شد و در خصوص موارد ذیل میتوان جلسه ویژه برگزار نمود:
ـ قطعنامه مجمع عمومی
ـ درخواست از سوی شورای اجرایی سازمان اسلامی آیسسكو
ـ درخواست از سوی یك سوم اعضاء
ـ یا درخواست از سوی دبیر كل سازمان اسلامی آیسسكو تصویب شده از سوی حداقل یك سوم اعضاء.
دبیر كل سازمان كنفرانس اسلامی، یا نماینده وی حق شركت در مجمع عمومی را دارند. همچنین نهادها و یا مؤسسات وابسته به سازمان كنفرانس اسلامی نیز طبق قوانین مربوط به اعضاء ناظر سازمان اسلامی آیسسكو حق شركت در جلسات مجمع عمومی را خواهند داشت و نیز وزرای آموزشی كشورهای عضو به علاوه هیأت همراه كه در حال حاضر ۵۱ كشور است.
از جمله وظایف مجمع عمومی عبارتست از:
۱ـ شرح خط مشی عمومی سازمان اسلامی آیسسكو
۲ـ تصویب طرحهای عمل، برنامهها، تضمین و بودجه و پروژههای در دست اجرای سازمان
۳ـ بحث در مورد گزارشها و پیشنهادات ارائه شده از سوی اعضاء همچنین پیشنهادات صادره از سوی شورای اجرایی و عملكرد مناسب آن
۴ـ تصویب آئیننامههای مجمع عمومی
۵ـ اصلاح و تصویب آئین نامههای مجمع، همچنین قوانین مالی سازمان اسلامی آیسسكو و قوانین پرسنلی. مجمع عمومی اجرای متون مقررات جاری در دبیرخانه عمومی سازمان كنفرانس اسلامی را مدنظر قرار خواهد داد.
۶ـ بررسی تمامی موضوعاتی كه در چارچوب صلاحیت دیگر ارگانهای سازمان كنفرانس اسلامی آیسسكو نیستند.
۷ـ تعیین روابط كنفرانس اسلامی آیسسكو با دیگر سازمانهای اسلامی، عربی و بین المللی و همچنین آژانسهای دولتی تخصصی مطابق با مفاد موافقتنامههای دو جانبه كه بدین منظور منعقد گردیدهاند.
۸ـ بحث و تصویب پیش نویس بودجه و برنامهها و همچنین حسابهای مسدود سازمان اسلامی آیسسكو
۹ـ تشكیل كمیتههای ویژه جهت انجام مطالعات مخصوص
۱۰ـ انتخاب دبیر كل سازمان اسلامی آیسسكو برای مدت ۳ سال كه قابل تمدید است. آییننامه مجمع عمومی، شرایط تعیین نامزدها و فرآیند انتخابات را مشخص مینماید.
۱۱ـ تأیید نامزدی اعضای شورای اجرایی سازمان اسلامی آیسسكو كه این افراد به غیر از داشتن مهارت در امور اسلامی، علوم، تحصیلات، هنر، ادبیات و ارتباطات، بایستی تجارب و توانایی لازم جهت بعهده گرفتن، كنترل و اجرای وظایف مقرر شده از سوی شورا دارا باشند.
تاكنون هشت اجلاس مجمع عمومی برگزار شده كه عبارتند از:
۱ـ مجمع عمومی كازابلانكا ۱۹۸۲
۲ـ مجمع عمومی اسلام آباد ۱۹۸۵
۳- مجمع عمومی امان ۱۹۸۸
۴ـ مجمع عمومی رباط ۱۹۹۱
۵ـ مجمع عمومی دمشق ۱۹۹۴
۶ـ مجمع عمومی ریاض ۱۵ تا ۱۸ آذر ۱۳۷۶ (۹ـ۶ دسامبر ۱۹۹۷)
۷ـ مجمع عمومی رباط ۲۴ـ۲۲ نوامبر ۲۰۰۰ میلادی ۴ـ۲ آذر ۱۳۷۹ هجری شمسی
۸ـ مجمع عمومی تهران ۸ـ۶ دی ۱۳۸۲
۲ـ شورای اجرایی: كه هماهنگ كننده و پیشنهاد دهنده مسائل و برنامههای عمل سازمان به مدت سه سال است، در هر سال یك بار با حضور نمایندگان كشورها و كمیسیونهای ملی (در سطح مدیران و كارشناسان) تشكیل میگردد. پیشرفت كارهای اجرایی، برنامههای آینده، بودجه و حق السهم اعضا را بررسی و پس از توافق، نتیجه كار خود را برای تصویب نهایی به مجمع عمومی پیشنهاد مینماید.
شورای اجرایی متشكل از یك نماینده از هریك از دولتهای عضو میباشد. رئیس مجمع عمومی میتواند با حفظ سمت و به عنوان مشاور در جلسات شورا شركت نماید.
دبیركل سازمان كنفرانس اسلامی یا معاون وی نیز میتواند در جلسات شورای اجرایی حضور یابد. مدیركل سازمان اسلامی آیسسكو یا نماینده وی در جلسات شورا شركت میكند. مدیركل از همكارانش و نمایندگان ارگانهای خارج از سازمان اسلامی آیسسكو دعوت مینماید تا در جلسات شورا به منظور ارائه توضیحاتی در زمینه كاری خویش حضور به هم رسانند.
دولتهای عضو، نمایندگان خویش را در شورای اجرایی از بین شخصیتهای مسلمان توانا در زمینههای علمی، آموزشی، هنری، ادبیات و ارتباطات انتخاب مینمایند. افرادی كه تجربه و شایستگی لازم به منظور عضویت در شورا، كنترل و اجرای موارد مطروحه را دارا باشند. هریك از دولتهای عضو در هر لحظه میتوانند به تعویض نماینده خویش اقدام نمایند.
وظائف شورای اجرایی عبارتست از:
" شورا مقررات داخلی سازمان اسلامی آیسسكو به استثنا مواردی كه در حیطه صلاحیت مجمع عمومی میباشد را تدوین مینماید .
" شورا براساس پیشنهاد مدیركل، معاون مدیركل را برای یك دوره سه ساله كه تنها یك بار قابل تجدید است تعیین مینماید. شرایط نامزدی و معیارهای انتخاب در مقررات داخلی شورای اجرایی ذكر میگردد .
" شورا به تهیه پیشنویس دستور كار جلسات كنفرانس عمومی بر مبنای پیشنهاد مدیركل اقدام مینماید و به بررسی فعالیتهای سازمان و ارزیابی بودجه پرداخته و نیز توصیههای مناسب را به مجمع عمومی ارائه میدارد.
" شورا بر اساس قطعنامههای مجمع عمومی از تمامی مقررات ضروری به منظور اجرای برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو به نحوی موثر توسط مدیركل سازمان بهره میگیرد.
۳ـ اداره كل (دبیرخانه): مسئولیت اداره كل آیسسكو و تشكیلات اداری به عهده مدیر كل است كه به انتخاب مجمع عمومی از میان نامزدهای كشورهای عضو برای یك دوره قابل تمدید سه ساله انتخاب میشود . وی مسئول و پاسخگوی عملكردها در برابر شورای اجرایی و مجمع عمومی است. مدیریت آیسسكو از سال ۱۹۸۲ لغایت ۱۹۹۱ بر عهدة آقای پروفسور عبدالهادی ابوطالب بوده است و آقای دكتر عبدالعزیز عثمان التویجری از عربستان سعودی از سال ۱۹۹۱ تا به امروز عهدهدار مدیریت آیسسكو بوده است.
مقر سازمان:
مقر اصلی آیسسكو در كشور مراكش (شهر رباط) قرار دارد. سازمان میتواند براساس قطعنامه كنفرانس عمومی و پیشنهاد شورای اجرایی مراكز، دفاتر یا مؤسساتی را كه وابسته به سازمان است در كشورهای عضو دایر نماید كه تاكنون این سازمان مبادرت به گشایش دو دفتر منطقهای در شارجه (امارت متحده عربی) و تهران (دی ماه ۱۳۸۱) نموده است.
زبانهای كاری سازمان:
زبانهای مورد استفاده سازمان اسلامی آیسسكو عربی، انگلیسی و فرانسه میباشد. در تفسیر اساسنامه هر یك از سه زبان از اعتبار یكسان برخوردارند. در صورت بروز اختلاف در تغییر اساسنامه، تفسیر دو زبان كه یكی از آنها عربی خواهد بود، ملاك قرار میگیرد؛ در غیر اینصورت ، متن اصلی اساسنامه سازمان ملاك خواهد بود.
كشورهای عضو آیسسكو:
طبق مفاد منشور آیسسكو، كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی (OIC) پس از پذیرش منشور سازمان میتوانند به عضویت آیسسكو درآیند. همچنین كشورهایی كه عضو سازمان كنفرانس اسلامی نیستند و در این سازمان به عنوان ناظر فعالیت ندارند نمیتوانند عضو سازمان آیسسكو شوند. در حال حاضر ۵۱ كشور اسلامی عضو این سازمان هستند كه اسامی آنها بدین شرح است:
۱ـ جمهوری آذربایجان، ۲ـ اردن هاشمی، ۳ـ امارات متحده عربی، ۴ـ جمهوری اندونزی، ۵ـ جمهوری اسلامی ایران، ۶ـ جمهوری اسلامی پاكستان، ۷ـ پادشاهی بحرین، ۸ـ سلطان نشین برونئی دارالسلام، ۹ـ جمهوری خلق بنگلادش، ۱۰- جمهوری بنین، ۱۱ـ بوركینافاسو، ۱۲ـ جمهوری بوسنی و هرزگوین، ۱۳ـ جمهوری تاجیكستان، ۱۴ـ جمهوری چاد، ۱۵ـ جمهوری تونس، ۱۶ـ جمهوری جیبوتی، ۱۷ـ پادشاهی عربستان سعودی، ۱۸ـ جمهوری سودان، ۱۹ـ جمهوری سورینام، ۲۰ـ جمهوری عربی سوریه، ۲۱ـ جمهوری سیرالئون، ۲۲ـ جمهوری سنگال، ۲۳ـ جمهوری سومالی، ۲۴ـ جمهوری عراق، ۲۵ـ سلطان نشین عمان، ۲۶ـ جمهوری گابن، ۲۷ـ جمهوری گامبیا، ۲۸ـ جمهوری گینه، ۲۹ـ جمهوری گینه بیسائو، ۳۰ـ فلسطین، ۳۱ـ جمهوری قزاقستان، ۳۲ـ قطر، ۳۳ـ جمهوری قرقیزستان، ۳۴ـ جمهوری فدرال اسلامی كومور، ۳۵ـ كویت، ۳۶ـ جمهوری خلق سوسیالیستی عربی لیبی، ۳۷ـ جمهوری مالدیو، ۳۸ـ جمهوری مالی، ۳۹ـ مالزی، ۴۰ـ جمهوری عربی مصر، ۴۱ـ پادشاهی مراكش، ۴۲- جمهوری اسلامی موریتانی، ۴۳ـ جمهوری نیجر، ۴۴ـ جمهوری یمن، ۴۵ـ جمهوری توگو، ۴۶ـ جمهوری دمكراتیك خلق الجزایر، ۴۷ـ جمهوری فدرال نیجریه، ۴۸ـ جمهوری لبنان، ۴۹ـ ساحل عاج، ۵۰ـ سومالی، ۵۱ـ افغانستان
انتشارات سازمان:
نشریات و كتب سازمان آیسسكو عبارتند از:
ـ نشریه اسلام امروز به سه زبان عربی، فرانسه و انگلیسی
ـ خبرنامه آیسسكو
ـ انتشار بیش از ۳۰۰ كتاب تخصصی در زمینههای مختلف علمی، آموزشی و فرهنگی
بخشهای سازمان:
سازمان آیسسكو دارای بخشهای متفاوت از جمله موارد ذیل است:
ـ بخش آموزش
ـ بخش علوم
ـ بخش فرهنگ و ارتباطات
ـ بخش روابط و همكاریهای بینالمللی
ـ مركز اطلاعات و اسناد
برنامههای سازمان:
برنامههای شورای اجرایی برای سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ عبارتند از:
الف) ارائه سیمای واقعی از اسلام و مسلمانان برای سایر ملل
ب ) ایجاد طرحهایی در جهت ارتقاء عدالت و فرهنگ صلح در سطح بینالمللی
ج ) فناوری ارتباطات در خدمت توسعه كشورهای عضو
طرحهای سه ساله اخیر مربوط به سالهای ۲۰۰۶ ـ ۲۰۰۴ آیسسكو در برگیرندة ۲۰۱ برنامه و ۲۷ پروژه بزرگ مدنی به شرح ذیل است:
بخش آموزش
برنامه های آموزشی به پنج دسته بزرگ ذیلاً تقسیم شدهاند:
ـ آموزش بنیادین در راستای توسعه پایدار
ـ سواد آموزی
ـ آموزش برای همه
ـ آموزش و جامعه خدماتی
ـ آموزش عالی
این زمینههای علمی در برگیرندة شماری از محورها، برنامهها و فعالیتهاست.
برنامههای آموزشی شامل هفت پروژة عمدة ذیل میباشد:
ـ پروژه مربوط به تأسیس دپارتمانهای ویژه فرهنگ اسلامی، زبان عربی و دانشگاهها و مؤسسات مربوط به زبانهای مسلمانان
ـ پروژه تأسیس مراكز آموزش و سرویسدهی زبان عربی در كشورهای عضو غیرعربی زبان
ـ پروژه سواد آموزی با استفاده از دستورالعمل اسلامی ـ قرآنی استاندارد شده
ـ پروژه سواد آموزی دختران، زنان و كودكان بیسرپرست و خیابانی
ـ پروژه عمومیت بخشی آشناسازی با انفورماتیك و اطلاعات با عنوان یك اساس مهم آموزشی
ـ پروژه اصلاح نوشتاری زبانهای مسلمانان به سبك استاندارد قرآنی
ـ پروژه عمومیت بخشی استفاده از كامپیوتر در مدارس مناطق دور افتاده و روستایی
به طور كلی برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو در بخش آموزش عبارتست از :
آموزش اسلامی و زبان عربی و زبان مردم مسلمان
" مدارس قرآنی
" مدارس اسلامی عربی
" آموزش اسلامی و زبان عربی به صورت آموزش رسمی و غیررسمی
" توسعه معرفی آموزش اسلامی و زبان عربی و زبان مردم مسلمان در برنامههای آموزشی
آموزش و توسعه جامع
" آموزش و كار
" آموزش بینالمللی در چارچوب بینش اسلامی
" آموزش زیستمحیطی و بهداشت
" آموزش جمعیت در چارچوب بینش اسلامی
" تقویت آموزش و فعالیتهای اجتماعی مطابق با اصول اسلامی، به ویژه در چارچوب موسسههای اسلامی
توجه به آموزش رسمی و خاص
" آموزش پایه برای همه
" آموزش متوسطه
" آموزش فنی و حرفهای
" آموزش عالی و آموزش در سطح دانشگاه
" آموزش ویژه گروهها با نیازهای خاص
بخش علوم
برنامه های بخش علوم به شش زمینه عملی ذیل تقسیمپذیر است:
ـ ایجاد ظرفیتهای پژوهشهای علمی
ـ تقویت ظرفیتهای فنی ـ تكنولوژیكی
ـ نیازهای آموزش فنی ـ تكنولوژیكی و علمی قرن بیست و یكم
ـ محیط زیست و توسعه پایدار منابع طبیعی
ـ علوم انسانی و اجتماعی
ـ مركز ارتقای پژوهشهای علمی آیسسكو (ICPSR)
این زمینههای علمی در برگیرنده شماری از محورها، برنامهها و فعالیتهاست.
بطور كلی برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو در بخش علوم عبارتست از :
آموزش فنی و علمی
" برنامهها و مواد درسی آموزشی فنی و علمی
" تجهیزات علمی
" نیروی انسانی در عرصه علوم و فنآوری
تحقیق و نشر در زمینه علوم و فنآوری
" حمایت از تحقیقات در زمینههای گوناگون علوم و فنآوری
" افزایش نشر نتایج تحقیقات علمی
همكاری و هماهنگی در زمینه تحقیق علمی و تكنولوژیكی
" افزایش روابط متقابل میان دانشمندان و مسلمانان
" تحكیم همكاری و انسجام میان دانشمندان موسسات و مراكز تحقیق تكنولوژیكی
" تحكیم همكاری ملی، منطقهای و بینالمللی در زمینه تحقیق علمی و تكنولوژیكی
مراكز تحقیق علمی، دانشگاهها و بخش تولید
" افزایش انتقال نتایج تحقیقات علمی به بخش تولید
علم، فنآوری و جامعه. رویارویی با چالشهای قرن بیست و یكم
" متداول كردن علوم و فنآوری
" فنآوری در خدمت توسعه
" منابع آب و شیلات در دنیای اسلامی
" موضوعات اخلاقی در عرصه علوم و فنآوری
بخش فرهنگ و ارتباطات
برنامههای بخش فرهنگ و ارتباطات به چهار بخش عملی ذیل تقسیم میشود:
ـ فرهنگ اسلامی
ـ بُعد فرهنگی توسعه پایدار
ـ فرهنگ در جهان اسلام : وحدت در عین تنوع
ـ اطلاعات و ارتباطات در جهان اسلام
این زمینههای عملی در برگیرنده محورها و برنامهها و فعالیتهای خاص خود میباشند .
برنامههای فرهنگی و ارتباطاتی همچنین در برگیرنده ده پروژه مدنی ذیل میباشد :
ـ پروژه سرمایههای فرهنگ اسلامی
ـ پروژه ارتقاء فرهنگ عدالت و صلح
ـ پروژه حمایت از فعالیتهای دایره المعارف اسلامی
ـ پروژه حمایت از دهه اطلاعات و فرهنگ ارتباطات در جهان اسلام
ـ پروژه تأسیس مراكز تولید و آموزش سمعی ـ بصری و چندرسانهای محلی
ـ پروژه توسعه و گسترش پایگاههای ملی در زمینه آموزش، علوم و فرهنگ در جهان اسلام
ـ پروژه تأسیس مركز محلی آموزش كپی رایت (حق مؤلف)
ـ پروژه مراكز مطالعاتی
ـ پروژه زنان كارآمد
ـ پروژه نظارت اسلامی بر افقهای فرهنگی
به طور كلی برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو در بخش فرهنگ و ارتباطات عبارتست از :
میراث تمدن و فرهنگ اسلامی
" میراث مادی
" ویژگیهای تمدن اسلامی
" موزهها و ابنیه تاریخی
" موسسات فرهنگی و تاریخی
" میراث معنوی
" نسخ خطی اسلامی
" زبانهای مردم مسلمان
" ابعاد تمدن اسلامی
" اشكال عمده تفكر اسلامی
" میراث شفاهی اسلامی
فرهنگ اسلامی و توسعه جامع
" گسترش فرهنگ اسلامی در توسعه جامع
" صنایع دستی، فرهنگی و هنری
گفتگوها و مبادلات فرهنگی
" مبادلات فرهنگی و انسجام میان مسلمانان
" گفتگو میان كشورهای اسلامی
" گفتگو میان فرهنگ اسلامی و فرهنگهای دنیا
ارتباطات در جهان اسلام
" خطمشیها و ابزار ارتباطاتی در كشورهای اسلامی
" روشهای كاری در زمینه اطلاعات و ارتباطات
" ساختارهای مبادلات فرهنگی میان كشورهای مسلمان
بخش روابط و همكاریهای بینالمللی
برنامههای روابط و همكاریهای خارجی به چهار زمینه ذیل تقسیم میشود.
ـ همكاریهای بینالمللی، اسلامی، عربی
ـ گسترش و توسعه مؤسسات آموزشی، علمی، فرهنگی ـ اجتماعی مستقر در قدس شریف
ـ گسترش و توسعه مؤسسات آموزشی، علمی، فرهنگی ـ اجتماعی و اطلاعاتی در سارایوو
ـ همكاری با كمیسیونهای ملی
چهار زمینه كاری فوق دربرگیرنده محورها، برنامهها و فعالیتهای خاص خودش میباشد.
همكاری با سازمانهای بینالمللی و منطقهای
سازمان اسلامی آیسسكو بیش از ۱۳۱ توافقنامه همكاری با سازمانهای اسلامی ـ عربی، بین المللی، منطقهای منعقد نموده است كه از جمله این سازمانها میتوان سازمانهای ذیل را نام برد:
سازمان ملل متحد، سازمان كنفرانس اسلامی ـ سازمان آموزشی، علمی ـ فرهنگی ملل متحد (یونسكو)، سازمان بهداشت جهانی، سازمان مالكیت معنوی جهانی ، كمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، برنامه عمران سازمان ملل، بانك توسعه اسلامی، صندوق توسعه اقتصادی عرب در آفریقا، كمیته همكاریهای علمی و فناوری، سازمانهای وزرای آموزش آسیای جنوب شرقی، جامعه اسلامی بینالمللی، مجمع جهانی مسلمین، سازمان بینالمللی خیریه اسلامی، سازمان فراخوان اسلامی، سازمان اسلامی علوم پزشكی، سازمان آموزشی، فرهنگی علمی اتحادیه عرب، كمیته آموزش كشورهای حوزه خلیج، بنیاد تفكر عربی، بنیاد جهانی انجمن خیریه قذافی، مؤسسه بین المللی تفكر اسلامی، مركز تحقیقات تاریخ، هنر و فرهنگ اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سازمان جهانی مهاجرت، بنیاد تفكر اسلامی آل البیت، شورای منطقهای آموزش و آموزش بزرگسالان در آفریقا، مؤسسه جهان عربی، اتحادیه آموزشی بینالمللی، مركز آموزش و تحقیقات مدیریت و توسعه آفریقا، مركز تكنولوژی علم و فضای آفریقا و فرهنگستان علوم جهانی.
مركز اطلاعات و اسناد
برنامههای مركز اطلاع رسانی و اسناد به شرح ذیل است:
ـ ارتقاء سطح تكنولوژی مدرن اطلاع رسانی، ارتباطات و اسناد در كشورهای عضو
این برنامه ها شامل محورها، فعالیتها و عملكردهای خاص خود میباشند.
ـ برنامهریزی، مطالعات و ارزیابی
برنامههای مربوط به برنامه ریزی، مطالعات و ارزیابی شامل فعالیتهای ذیل میباشد:
برنامهریزی، مطالعات و مكانیزمهای ارزیابی
این نوع از فعالیت در برگیرنده محورها، برنامهها و فعالیتهای خاص خود میباشد.
كتابخانه
كتابخانه آیسسكو خدمات مختلفی را در قالب كتابها، منابع به اعضای سازمان و نیز محققان و فرهنگستانهای مختلف خارج از سازمان ارائه میدهد.
اطلاع رسانی
بخش اطلاعرسانی سازمان آیسسكو مجله علمی و ادواری (Islamtoday) و فصلنامه «آیسسكو» را به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسه منتشر میكند. سازمان آیسسكو همچنین مجموعه فعالیتهای خود را از طریق خبرگزاریها، روزنامهها و مجلات مهم و ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی مستقر در كشورهای عضو و چند پایتخت كشورهای عربی تحت پوشش قرار میدهد.
بخش اطلاعرسانی همچنین به انتشار اطلاعات مربوط به سه زبان كاری عربی، انگلیسی، فرانسه میپردازد. همچنین این بخش دارای شبكههای ارتباطی و همكاری وسیعی با بسیاری از رسانههای مختلف جهان اسلام میباشد.
پروژههای مهم مدنی سازمان (توسعه)
بعنوان بخشی از همكاری های آیسسكو در راستای توسعه آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطاتی در جهان اسلام، این سازمان درصدد برآمده است تا به تدوین شماری از پروژههای مهم مدنی یا توسعهگرایانه بپردازد كه قرار است براساس مراحل زمانبندی شده به كار گرفته شوند.
" برنامه ویژه اسلامی برای سوادآموزی و آموزش پایه همگانی در كشورهای اسلامی (این برنامه مبین همكاریهای یونسكو با كنفرانس جهانی آموزش برای همه میباشد كه در «ژامتین» تایلند در سال ۱۹۹۰ برگزار گردید).
" برنامه آموزش پایه و آموزش توسعه منابع انسانی در كشورهای اسلامی (این برنامه در راستای همكاری با سازمان ملل متحد سازمان كنفرانس اسلامی و آژانسهای تخصصیای میباشد كه در زمینه توسعه منابع انسانی فعالیت دارند.)
" همسانسازی زبان نوشتاری كشورهای مسلمان و تبدیل آن به رسمالخط قرآنی (در هفده كشور آفریقایی زبان این عمل صورت پذیرفته است و یك نوع ماشین تایپی تولید و در بین كشورهای علاقمند توزیع شده است؛ حروفهای تایپ دستی ویژهای نیز برای این زبانها تعبیه شده است و این سازمان قصد دارد تا مرحله دوم این پروژه را در آسیای مركزی با همكاری بانك توسعه اسلامی، جامعه اسلامی بینالمللی و همكاریهای مؤسسه مطالعاتی و تحقیقاتی عربی سازی رباط ـ باس به اتمام رسانند.)
" روزآمد سازی برنامههای درسی آموزش علمی و فنی (فیزیك، شیمی، ریاضیات، زیستشناسی برای مقاطع تحصیلی راهنمایی، دبیرستان و دانشگاه) .
برنامهریزی استراتژیك آیندهنگر
در سطح برنامهریزی استراتژیك آیندهنگر به منظور توسعه آموزشی، علمی و فرهنگی جهان اسلام، آیسسكو هشت استراتژی مهم زیر را به عنوان استراتژی دانش از دیدگاه اسلام تدوین كرده است:
۱ـ استراتژی ارتقای آموزش در كشورهای اسلامی، سومین كنفرانس عمومی آیسسكو، عمان، ۱۹۸۸)
۲ـ استراتژی فرهنگی جهان اسلام (ششمین نشست كنفرانس اسلامی، داكار، ۱۹۹۱)
۳ـ استراتژی توسعه علم و فناوری در كشورهای اسلامی (هشتمین نشست سران عضو كنفرانس اسلامی، تهران، ۱۹۹۷)
۴ـ استراتژی فعالیتهای فرهنگی اسلامی در غرب (نهمین نشست سران سازمان كنفرانس اسلامی، دوحه، ۲۰۰۰)
۵ـ استراتژی بهرهگیری از مغزهای نخبه مهاجر مقیم غرب (بیست و نهمین نشست وزرای امور خارجه كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی. خارطوم، ۲۰۰۲)
۶ـ استراتژی انسجام و وحدت مذاهب اسلامی (دهمین نشست كنفرانس اسلامی، پوترجایای، مالزی، (۲۰۰۳)
۷ـ استراتژی گسترش بیوتكنولوژی در كشورهای اسلامی (دومین كنفرانس وزرای آموزش عالی و تحقیقات علمی، تریپولی، ۲۰۰۳)
۸ـ استراتژی مدیریت منابع آب در كشوهای اسلامی (دومین نشست وزرای آموزش عالی و تحقیقات علمی، تریپولی، ۲۰۰۳)
فهرست موافقتنامههای همكاری سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی اسلامی «آیسسكو» (۲۰۰۴- ۱۹۸۴)
ـ نشست همكاری بین آیسسكو و دولت پادشاهی مراكش (۱۹۸۸)
ـ یادداشت تفاهم آیسسكو و دبیرخانه مركزی سازمان كنفرانس اسلامی OIC ، جده ( ۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری آیسسكو و سازمان ملل متحد، نیویورك (۱۹۹۶)
ـ نشست همكاری آیسسكو و دولت امارات متحده عربی در ارتباط با گشایش دفتر منطقهای آیسسكو در شارجه (۲۰۰۱)
ـ نشست همكاری آیسسكو و دولت جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با گشایش دفتر منطقهای آیسسكو در تهران (۲۰۰۳)
ـ نشست همكاری سازمان اسلامی و دولت اسلامی كومور
«مؤسسات و مراكز تخصصی سازمان ملل متحد»
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسكو)، پاریس (۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان بهداشت جهانی، ژنو (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان مالكیت معنوی جهانی، WIPO ژنو، (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با كمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد UNHCR، ژنو، (۱۹۹۱)
ـ موافقتنامه همكاری با صندوق بینالمللی توسعه كشاورزی IFAD ، رم (۱۹۹۵)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان توسعه صنعتی ملل متحد UNIDO، وین، (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با صندوق جمعیت ملل متحد UNFPA، نیویورك (۱۹۹۶)
ـ یادداشت تفاهم با صندوق كودكان سازمان ملل متحد UNISEF، نیویورك (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با برنامههای محیط زیست سازمان ملل متحد ، UNEP، نایروبی (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با برنامههای توسعه سازمان ملل متحد UNDP ، نیویورك (۱۹۹۷)
ـ یادداشت تفاهم با سازمان جهانی هواشناسی WMO ، ژنو (۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان بینالمللی مهاجرت IOM ، ژنو (۲۰۰۳)
سازمانهای بینالمللی، منطقهای و درون منطقهای:
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان آموزشی، فرهنگی و علمی اتحادیه عرب، ALECSO، تونس (۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز بینالمللی تمدنهای بانتو، CICIBA، لیبریا (۱۹۸۵)
ـ موافقتنامه همكاری با دفتر عربی آموزش كشورهای حوزه خلیج فارس
ـ موافقتنامه همكاری با بانك توسعه اسلامی، IDB ، جده (۱۹۸۷)
ـ موافقتنامه همكاری با كمیسیونهای ملی آموزش، فرهنگ و علوم عرب، رباط (۱۹۸۸)
ـ موافقتنامه همكاری با كمیته دائمی همكاریهای علمی و فناوری سازمان كنفرانس اسلامی، COMSTECH، اسلام آباد (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان وزرای آموزش و پرورش كشورهای آسیای جنوب شرقی، SEAMEO ، بانكوك (۱۹۹۲)
ـ موافقتنامه همكاری با بانك عربی توسعه اقتصادی آفریقا، ABEDA، خارطوم (۱۹۹۴)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان اسلامی علوم پزشكی، كویت (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز عربی متون پزشكی، ACMEL ، كویت (۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد بینالمللی انرژی، لیبی (۱۹۹۳)
ـ پروتكل آموزش بینالمللی تگزاس، ایالات متحده آمریكا (۱۹۹۹)
ـ موافقتنامه همكاری با آكادمی عربی علوم نظامی نایف
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان بینالمللی كشورهای فرانسوی زبان ، IOF ، پاریس (۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با شبكه جهانی انرژی تجدیدپذیر بریتانیا، WREN، لندن (۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز تحقیقات تاریخ، هنر و فرهنگ اسلامی، IRCICA ، استانبول (۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با استراتژی بینالمللی مقابله با بلایای طبیعی آفریقا ، (ISDR/Africa)، نایروبی (۲۰۰۴)
ـ یادداشت تفاهم كمیسیون علم و فناوری در راستای توسعه پایدار جنوب، COMSATS، اسلام آباد (۲۰۰۴)
سازمانهای محلی (غیردولتی) (NGO):
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن فراخوان اسلامی جهانی، تریپولی (۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای ملی فرهنگ عربی، رباط (۱۹۸۶)
ـ موافقتنامه همكاری با مجمع جهانی اسلامی، مكه مكرمه (۱۹۸۷)
ـ موافقتنامه همكاری با آكادمی علوم جهان سوم، TWAS، (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با آكادمی اسلامی علوم، IAS ، عمان (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن دانشگاههای اسلامی، عمان (۱۹۹۲)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه بینالمللی تفكر اسلامی، IIIT، ویرجینیا (۱۹۹۳)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان فراخوان اسلامی، خارطوم (۱۹۹۴)
ـ پروتكل همكاری با سازمان خیریه اسلامی بین المللی، IICO ، كویت (۱۹۹۴)
ـ پروتكل همكاری با آكادمی سلطنتی تحقیقیات تمدن اسلامی (بنیاد اهل البیت) پادشاهی اردن هاشمی (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با انجمن خیریه ابوظبی، دولت امارات متحده عربی (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای منطقهای آموزش و پرورش و سوادآموزی بزرگسالان در آفریقا (CREEA) (۱۹۹۷ )
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد شرق ـ غرب، فرانسه (۱۹۹۷)
ـ یادداشت تفاهم با شبكههای ا.ای.سی، مالزی (۲۰۰۲)
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد جهانی انجمنهای خیریه القذافی، لیبی (۲۰۰۲)
ـ پروتكل همكاری با شبكه آنلاین اسلام، قطر (۲۰۰۲)
ـ یادداشت تفاهم با بنیاد تفكر عرب، بیروت (۲۰۰۲)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه جهان عرب، پاریس (۲۰۰۲)
ـ پروتكل همكاری با مركز مطالعات اندلس و گفتگوی تمدنها ، رباط (۲۰۰۳)
مؤسسات علمی و فرهنگی:
ـ عقد قرارداد با مؤسسه زبانها و تمدنهای شرقی، پاریس GRLM/INALCO (۱۹۸۹)
ـ پروتكل همكاری با دانشگاه بینالمللی آفریقا، خارطوم (۱۹۹۳)
ـ یادداشت تفاهم با دانشگاه كوردوبا، اسپانیا (۱۹۹۳)
ـ موافقتنامه همكاری با بانك اطلاع رسانی بینالمللی كشورهای فرانسوی زبان، پاریس (۱۹۹۳)
ـ یادداشت تفاهم با مركز مطالعات اسلامی آكسفورد، آكسفورد (۱۹۹۴)
ـ پروتكل همكاری با مركز مطالعات خاورمیانه و خاورنزدیك، وابسته به مركز مطالعات شرقشناسی و آفریقایی، دانشگاه لندن (۱۹۹۴)
ـ موافقتنامه همكاری با دانشگاه الازهر، مركز بین المللی اسلامی مطالعات و تحقیقات جمعیت شناختی، جمهوری عربی مصر (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه تمدن اسلامی، مسكو، فدراسیون روسیه (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با دانشكده مطالعات اسلامی سارایوو، بوسنی هرزگوین (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با دانشگاه الزیتون، جمهوری تونس، (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با دانشگاه آزاد القدس، فلسطین (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با دانشگاه ملك فیصل، چاد (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با مركز فناوری اطلاع رسانی منطقهای و مهندسی نرمافزار، مصر (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با كتابخانه ملی وین (۱۹۹۹)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه بینالمللی سوادآموزی "ILI " ـ پنسیلوانیا، ایالات متحده آمریكا (۲۰۰۰)
ـ موافقتنامه همكاری با دانشگاه اسلامی نیجر (۲۰۰۲)
ـ یادداشت تفاهم با بنیاد فرهنگی گفتگوی تمدنهای المنصور، صنعا (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه فناوریهای اطلاع رسانی آموزش یونسكو، (IITE) مسكو (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز مطالعات و تحقیقات اسلامی شاهزاده عبدالمحسن بن جلاوی، شارجه (۲۰۰۴)
مؤسسات و مراكز اسلامی خارج از كشور:
ـ پروتكل همكاری با فدراسیون سازمانهای اسلامی اروپا، مادرید (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با شورای اسلامی آلمان (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با فدراسیون انجمنهای اسلامی اسپانیا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه اسلامی لای یستر انگلستان (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با شورای عالی مسلمانان بلژیك (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با موسسه فرهنگی ـ اسلامی تاگرا در گرانادا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مركز اسلامی میلانو (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مركز اسلامی اسپانیا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مركز اتحادیه اسلامی استكهلم (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه اسلامی اسپانیا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه اسلامی اطلاع رسانی ایتالیا (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با مركز اسلامی تورنتو، كانادا (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با كمیته اسلامی اسپانیا، مادرید (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد خیریه امام الخویی، لندن، (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه فرهنگی عرب در آرژانتین، (۲۰۰۰)
ـ یادداشت تفاهم با انجمن اسلامی آمریكای شمالی ، ((ISNA)ا، ایالات متحده آمریكا ، ۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با كنفرانس جهانی مذاهب ایالات متحده آمریكا، (۲۰۰۲)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای مسلمانان بریتانیا، لندن، (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای دانشمندان بوسنی و هرزگوین، (۲۰۰۳)
مؤسسات ملی:
ـ موافقتنامه همكاری جهت اجرای برنامه امیرقطر جهت اشاعه زبان عربی و فرهنگ اسلامی، (منعقد شده بین آیسسكو و كمیسیون ملی قطر، ۱۹۸۶)
ـ پروتكل همكاری با آژانس همكاری بینالمللی پادشاهی مراكش (۱۹۸۸)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارت ورزش، هنر و فرهنگ جمهوری مالی (مركز احمدبابا تیمبوكتی، (۱۹۸۸)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی و آموزش كادر علمی پادشاهی مراكش (۱۹۹۵)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای اسلامی ملی ساحل عاج، (۱۹۹۶)
ـ تفاهمنامه همكاری با وزارت آموزش جمهوری یمن (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه آموزش ضمن خدمت معلمان عرب در "كانو" و وزارت آموزش و پرورش نیجریه، (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با وزارت فرهنگ پادشاهی مراكش (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری آیسسكو و دولت چاد جهت تأسیس "مركز تعلیم و تربیت آیسسكو در چاد" (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن خیریه قطر (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با "انجمن الاصلاح" بحرین (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن اسلامی بحرین (۱۹۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با وزارت جوانان و ورزش پادشاهی مراكش(۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با وزارت كار و امور اجتماعی پادشاهی مراكش (۱۹۹۷) و (۲۰۰۳)
ـ پروتكل همكاری با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران (۱۹۹۷)
ـ یادداشت تفاهم با دولت سورینام (۱۹۹۸)
ـ پروتكل همكاری با آژانس همكاری فنی تونس(۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با بخش فرهنگ و اطلاع رسانی شارجه، امارات متحدة عربی (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن علمی سلطنتی(اردن ،۱۹۹۹)
ـ موافقتنامه همكاری آیسكو و دولت كومور (۲۰۰۰)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارت امور مذهبی بحرین (۲۰۰۰ و ۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با صندوق كشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای سازمانهای گسترش ملل متحد
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد الحریری لبنان(۲۰۰۱)
ـ دومین یادداشت تفاهم با دولت جمهوری یمن(۱۹۹۶ـ ۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با دبیرخانه مركزی وقف، كویت(۲۰۰۲)
ـ پروتكل همكاری با صندوق مالی همكاریهای فنی مصر در آفریقا (۲۰۰۲)
ـ یادداشت تفاهم با وزارت آموزش عالی پادشاهی عربستان سعودی (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارتخانه ملی اسلامی
مؤسسات اطلاع رسانی:
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه عالی روزنامهنگاری پادشاهی مراكش (۱۹۹۵)
ـ موافقتنامه همكاری با رادیو و تلویزیون عرب، آرت (۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز اشاعه محصولات سینمایی ملی ایتالیا در خارج از كشور، ایتالس پتاكولا، ۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با خانه تقریب مذاهب اسلامی، لبنان (۱۹۹۹)
مصوبات هشتمین اجلاس مجمع عمومی آیسسكو (تهران ۸ـ۶ دی ۱۳۸۲)
ـ اشغال كوههای جولان سوریه توسط اسرائیل محكوم شد و طبق این مصوبه ضرورت پایان بخشیدن به این اشغال و احترام به قوانین بین الملل تصویب شد.
ـ با رأی اكثریت، مدیر كلی جناب آقای التویجری برای دو دوره سه ساله تمدید شد.
ـ قانون ممنوعیت حجاب در مدارس و محل كار در فرانسه مورد انتقاد شدید قرار گرفت.
ـ سند «استنباط شیوههای تعامل كشورهای عضو آیسسكو با تحولات جهانی» بر این اساس كه پیوند و تعامل با تحولات جهانی بستگی تام به برنامهریزی دقیق و ارتقاء همكاری و همیاری با سازمانهای بین المللی دارد، ارائه شده از سوی مدیر كل آیسسكو، مورد تأیید و تصویب قرار گرفت.
ـ پادشاه عربستان مقدار معتنابهی كمك مالی جهت احیای فعالیتهای مؤسسات فرهنگی عراق به آیسسكو اهدا نمود.
از بدهیهای ایران بابت حق عضویتها بعد از مذاكرات، قراردادی امضاء گردید كه طبق آن ۵۰۰ هزار دلار برای تأسیسات آموزشی، علمی و فرهنگی شهر بم، ۱ میلیون دلار بابت هزینههای دفتر منطقهای آیسسكو در تهران و سایر پروژههای داخلی كاسته شد و همچنین نیمی از بقیه بدهی مورد بخشودگی قرار گرفت و در نهایت بدهی های موجود به كمتر از ۴۵۵ هزار دلار تقلیل یافت.
ـ توافقنامه همكاری بین آقای دكتر التویجری، مدیر كل آیسسكو و جناب آقای محمدی عراقی رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی منعقد و امضاء شد.
ـ گزارش مالی و بستن حسابهای ۲۰۰۲ ـ ۲۰۰۰ و گزارش دفتر ممیزی و كمیته مالی و شرح بودجهها و هزینهها تا پایان سال ۲۰۰۳ مورد تصویب قرار گرفت و تلاش های ملی مدیر كل مبنی بر صرفه جوئی در هزینه ها مورد تأئید قرار گرفت.
ـ متن نهائی شده برنامه عمل سه ساله ۲۰۰۶ ـ ۲۰۰۴ كه بعد از بحث ها و بررسیها مورد تأیید اعضاء شورای اجرائی قرار گرفته بود به تصویب رسید.
ـ تصمیم شورای اجرائی مبنی بر به تعویق انداختن طرح شبكه تلویزیونی ماهوارهای اسلامی مورد تصویب قرار گرفت.
ـ گزارش مدیر كل آیسسكو در مورد فعالیتهای سازمان در فاصله بیست و سومین و بیست و چهارمین نشست شورای اجرائی مورد تصویب قرار گرفت.
ـ تجاوز اسرائیل و تخریب مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در قدس شریف و سراسر فلسطین محكوم شد و قدس شریف به عنوان پایتخت كشور مستقل فلسطین مورد تأئید قرار گرفت.
ـ تصویب تصمیمات شورای اجرایی مبنی بر حمایت آیسسكو از مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در بوسنی هرزگوین
ـ تصویب تصمیمات شورای اجرایی مبنی بر حمایت آیسسكو از مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در سومالی
ـ با همكاری دولت انتقالی اسلامی افغانستان و در چارچوب برنامه عمل سه ساله، به اجرا گذاشتن طرحهای حمایتی نسبت به مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی افغانستان مورد تصویب قرار گرفت.
به علت شرایط خاص، افغانستان از حق عضویت معاف گردید.
ـ افزایش كمك آیسسكو و درخواست كمك از كشورهای عضو آیسسكو و مؤسسات دولتی و غیردولتی در جهان اسلام به منظور بازسازی مؤسسات آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطات در افغانستان مورد تصویب قرار گرفت.
ـ طرح تأسیس مجلس جوانان ارائه شده توسط دولت جمهوری اسلامی ایران مورد تصویب قرار گرفت.
ـ تدوین طرحهای حمایتی از مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در عراق مورد تصویب قرار گرفت.
ـ تصمیمات شورای اجرائی مبنی بر حمایت مالی آیسسكو و درخواست كمك از كشورهای عضو و مؤسسات دولتی و غیردولتی در جهان اسلام به منظور بازسازی مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در عراق مورد تصویب قرار گرفت.
ـ عراق به علت شرایط حاد و بحرانیاش از پرداخت حق عضویت معاف گردید.
ـ در چارچوب برنامه عمل سه ساله آیسسكو، اجرای طرحها و برنامههایی در جهت حمایت از هویت ملی تپههای جولان و مطرح ساختن این موضوع در جلسات مشترك سازمانهای بینالمللی.
ـ درخواست كمك مالی از كشورهای عضو آیسسكو و سازمان های بینالمللی به منظور بازسازی شهر…، این حمایتها در جهت احیاء و بازسازی اماكن تاریخی است.
ـ پیشنهاد مدیر كل مبنی بر كاهش ۵۰۰۰۰۰ دلار از بدهیهای معوقه جمهوری اسلامی ایران به منظور كمك به مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در شهر بم
ـ بدهیهای كشورهای عضو بابت حق عضویتها باید هر چه زودتر پرداخت گردد (قبلاً نیز در اجلاسهای پنجم و ششم مجمع عمومی این موضوع مورد تصویب قرار گرفته بود.)
ـ كشورهای عضو طبق مصوبه اجلاس هفتم میتوانند از مدیر كل تقاضا كنند ترتیباتی برای سهولت پرداخت بدهیهایشان اتخاذ كنند.
ـ تصمیم شورای اجرائی مبنی بر كاهش بدهیها بر طبق طبقهبندیهای كشورهای عضو در جهت تسهیل پرداخت بدهیها
ـ مقرر گردید در خصوص میزان كاهش بدهیها گزارشی برای ارائه در نهمین اجلاس مجمع عمومی تهیه گردد.
ـ ابراز تشكر و امتنان نسبت به دولت جمهوری اسلامی ایران در مورد اختصاص دادن ساختمان، تجهیزات، بودجه و پرسنل برای دفتر منطقهای آیسسكو در تهران
ـ ازدیاد حقوق كلیه پرسنلهای آیسسكو بدون در نظر گرفتن گروه شغلی آنها تا ۱۰٪ حقوق پایه از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۰۴ مورد تصویب قرار گرفت.
ـ بررسی و تصمیم گیری در مورد بالا بردن حقوق پرسنلهای آیسسكو بدون توجه به گروه شغلی آنها هر سه سال یكبار
- افزایش بودجه آیسسكو كه در نشست سران كشورهای اسلامی مورد توافق قرار گرفته بود به تصویب رسید.
ـ پیش نویس نهائی برنامه عمل سه ساله ۲۰۰۶ ـ ۲۰۰۴ و همچنین بودجه آن بالغ بر ۴۱۱۰۰۴۵۳ دلار به منظور به اجرا درآوردن برنامههای آن به تصویب رسید.
ـ كشورهای عضو اسامی نمایندگان خود را در شورای اجرائی آیسسكو همراه با CD آنها باید به دبیرخانه آیسسكو ارسال كنند تا اعتبار نامههای آنها تصویب شود.
ـ افزایش حقوق مدیر كل آیسسكو تا ۲۰٪ از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۰۴ مورد تصویب قرار گرفت.
اساسنامه سازمان
مقدمه
وزرای امور خارجه كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی با برپائی نشستهای پی در پی، اصل تأسیس یك سازمان تخصصی را در زمینه آموزش، علوم و فرهنگ پیشنهاد و مطرح كردند. این پیشنهاد به سومین اجلاس سران كنفرانس اسلامی كه در ژانویه ۱۹۸۱ در طائف مكه مكرمه تشكیل شد، ارائه گردید. این اجلاس نیز در پاسخ به آرمانهای امت اسلام تصمیم گرفت نهاد كارآمدی را با هدف تحكیم همبستگی، همكاری میان جوامع اسلامی در قالب اصول سعه صدر و ارزشهای والای اسلام پایهریزی نماید. دولتهای عضو این اساسنامه:
ـ با اعتقاد به اسلام به عنوان دین سعه صدر، فرهنگی سازنده، تمدنی انسانی و شیوهای برای زندگی؛
ـ با تأكید بر اینكه اسلام بعنوان دین ارزشهای معنوی، اخلاقی و فرهنگی و دین تمدنسازی كه در ایجاد تمدن بشری و غنای آن بسیار حائز اهمیت است؛
ـ با توجه به اهمیتی كه اسلام به دانش و فراگیری علوم قائل است؛
ـ با توجه به آرمانها و آرزوهای قلبی امت مسلمان در دستیابی به همكاری، اتحاد و پیشرفت در قالب اصول رواداری اسلامی؛
ـ با تعهد به ارتقاء آموزش، علوم و فرهنگ برای حصول تفاهم متقابل، تحكیم دوستی، برادری و گسترش صلح میان مردم جهان؛
ـ با تمایل به تحكیم گفتگوی ثمربخش میان فرهنگها برای دستیابی به همزیستی تمدنها كه ضامن احترام به هویت فرهنگی همه ملل خواهد بود؛
ـ با تصدیق اصول برابری، همبستگی و همیاری متقابل برای تحكیم همكاری و در نتیجه توسعه آموزش، علوم، فن آوری، فرهنگ و ارتباطات به طرق مقتضی؛
ـ موافقت خود را نسبت به منشور سازمان اسلامی آموزشی، علمی و فرهنگی (آیسسكو) اعلام میدارند.
فصل اول
مفاد كلی
اصل ۱: عنوان و تعریف
الف ) عنوان: سازمان اسلامی آموزشی، علمی و فرهنگی كه از این پس «سازمان اسلامی»(آیسسكو) نامیده میشود.
ب ) تعریف: سازمان اسلامی (آیسسكو) یك مجمع بین المللی است كه در چارچوب سازمان كنفرانس اسلامی در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات فعالیت دارد.
اصل ۲: مقر سازمان
مقر سازمان اسلامی (آیسسكو) در شهر رباط، پایتخت مراكش قرار دارد. سازمان میتواند براساس مصوبه مجمع عمومی و پیشنهاد شورای اجرایی مراكز، دفاتر یا مؤسساتی را تحت نظارت خود، در هر كشور دیگری دایر نماید.
اصل ۳: زبانها
زبانهای مورد استفاده سازمان اسلامی (آیسسكو) عربی، انگلیسی و فرانسه میباشد. در تفسیر این اساسنامه هر یك از سه زبان از اعتبار یكسان برخوردارند. در صورت بروز اختلاف در تفسیر این اساسنامه، تفسیر دو زبان كه یكی از آنها عربی خواهد بود، ملاك قرار میگیرد. در غیر این صورت، متن اصلی ملاك خواهد بود.
اصل ۴: اهداف
اهداف سازمان اسلامی (آیسسكو) عبارتند از:
الف ) تقویت و تحكیم همكاری بین كشورهای عضو در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
ب ) توسعه علوم كاربردی و استفاده از فنآوریهای پیشرفته درچارچوب ارزشها و آرمانهای متعالی و جاودانه اسلامی
ج ) تحكیم تفاهم میان ملل مسلمان و كمك به تحقق صلح و امنیت جهانی از راههای مختلف بویژه از طریق آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
د ) ایجاد هماهنگی بین نهادهای تخصصی سازمان كنفرانس اسلامی در زمینه آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات از یكطرف و كشورهای عضو سازمان اسلامی (آیسسكو) از طرف دیگر، برای تحكیم همبستگی اسلامی
ه ) مبنا قرار دادن فرهنگ اسلامی در برنامه های درسی كلیه سطوح و مقاطع آموزشی
و ) تحكیم فرهنگ اصیل اسلامی و صیانت از استقلال تفكر اسلامی در مقابله با كلیه اشكال تهاجم فرهنگی و تمامی عوامل تحریف و حفظ ویژگیهای بارز تمدن اسلامی
ز ) پاسداری از هویت اسلامی مسلمانان در كشورهای غیرمسلمان
اصل ۵: روشها
سازمان اسلامی (آیسسكو) برای تحقق اهداف موردنظر خود از روشهای ذیل استفاده خواهد كرد:
الف ) فعالیت در جهت گسترش فرهنگ اسلامی و زبان قرآن كریم در سطح جهان میان ملل غیرعرب زبان از طریق همكاری با سازمانهای علمی، فرهنگی و آموزشی اتحادیه عرب و سایر سازمانها و نهادهای اسلامی برای برنامهریزی و حمایت از طرحهای مناسب
ب ) حمایت از سازمانهای فعال در امور آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطات برای گسترش اهداف سازمان اسلامی (آیسسكو)
ج ) حمایت از دانشگاهها، دانشكدهها و مؤسسات دولتی و خصوصی متخصص در زمینه مطالعات قرآنی، زبان عربی و فرهنگ اسلامی و اصلاح برنامههای آموزشی، كتابهای درسی و روشهای تدریس آنها به منظور تحقق تكامل فرهنگی
د ) تقویت مراكز و نهادهای تخصصی برای حمایت از فعالیتهای علمی و آموزشی افراد، سازمانها، انجمنهای خیریه یا مراكز اسلامی فعال در ترویج فرهنگ اسلامی و تدریس قرآن كریم و زبان عربی، تشویق و حمایت تلاشهای كشورهای عضو به تهیه برنامههای آموزشی، فنی و آموزش عملی و حمایت از این برنامهها و نیز تشویق محققین و مبتكرین مسلمان
ه ) كمك به دانشگاههای كشورهای اسلامی و غیر اسلامی و تشویق آنها به ایجاد كرسیها، مؤسسات و گروههای مطالعات و فرهنگ اسلامی و برقراری همكاری مؤثر میان آنها
و ) ترویج كارهای تحقیقی و مطالعاتی برای توسعه و ارتقاء آموزش در كشورهای اسلامی و القای ویژگی اسلامی به تمامی ابعاد تمدن، هنر و فرهنگ
ز ) برگزاری كنفرانسها، سمپوزیومها و سمینارها و تشویق به تأسیس نهادهای آموزشی و علمی با همكاری دولتها، سازمان كنفرانس اسلامی و مجامع و سازمانهای فعال در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
فصل دوم
عضویت و همكاری با دولتها
اصل ۶: اعضای فعال
هر یك از كشورهای عضو دائم یا غیر دائم (ناظر) سازمان كنفرانس اسلامی در صورت تأیید اساسنامه به عضویت سازمان اسلامی (آیسسكو) درمیآیند. كشوری كه عضو دائم یا غیردائم سازمان كنفرانس اسلامی نباشد، نمیتواند به عضویت سازمان اسلامی (آیسسكو) پذیرفته شود.
اصل ۷: اعضای ناظر
هر یك از كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی كه عضو سازمان اسلامی (آیسسكو) نباشند، به محض اعلام درخواست خود به این سازمان بعنوان ناظر در سازمان اسلامی (آیسسكو) پذیرفته میشوند.
هر یك از كشورهای غیر عضو سازمان كنفرانس اسلامی صرفنظر از اینكه عضو ناظر باشند یا خیر، میتوانند عضو ناظر سازمان اسلامی (آیسسكو) شوند. سازمانها، نهادها و فدراسیونها نیز میتوانند به صورت ناظر به عضویت سازمان درآیند.
در دو مورد اخیر، درخواست عضویت باید به مدیر كل تسلیم شود و این درخواست همراه با اعلام نظر شورای اجرایی به مجمع عمومی ارائه شود.
مجمع عمومی ضوابط مربوط به وضعیت اعضای ناظر و شرایط مربوط به آن را تعیین میكند.
فقط كشورهای عضو از حق رأی در مجمع عمومی برخوردار خواهند بود.
اصل ۸: مصونیتها
سازمان اسلامی (آیسسكو)، مقامات، كاركنان، اماكن، دفاتر، اسناد و مرسولات آن از مصونیتها و امتیازات اعطایی كه به سازمان كنفرانس اسلامی و همچنین مواردی كه در موافقتنامه امضاء شده میان سازمان اسلامی (آیسسكو) و دولت پادشاهی مراكش تصریح گردیده، برخوردار خواهند بود.
فصل سوم
تشكیلات سازمان
اصل ۹: تشكیلات سازمان اسلامی (آیسسكو) عبارتند از:
الف ) مجمع عمومی
ب ) شورای اجرایی
ج ) مدیریت كل
اصل ۱۰: مجمع عمومی
۱ـ مجمع عمومی از نمایندگان كشورهای عضو سازمان اسلامی (آیسسكو) تشكیل میشود كه هر یك از سوی دولت كشورهای عضو منصوب میشوند. در انتخاب نمایندگان باید تخصص آنها در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات در نظر گرفته شود.
۲ـ تركیب اعضای دفتر
مجمع عمومی در هر جلسه یك رئیس، سه معاون، یك گزارشگر و رؤسای كمیتههای مجمع را انتخاب میكند. رئیس شورای اجرایی یكی از اعضای دفتر مجمع خواهد بود.
۳ـ مصوبات
رأی گیری در مجمع عمومی براساس هر دولت یك رأی بوده و تصمیمات اتخاذ شده با یك اكثریت ساده اعضای حاضر و رأی دهنده مورد تصویب قرار میگیرد، مگر آنكه روش دیگری در اصل ۲۰ این اساسنامه ذكر شده باشد.
۴ـ نشستهای مجمع عمومی
مجمع عمومی بصورت منظم هر سه سال یكبار تشكیل جلسه میدهد. در صورت تصویب مجمع عمومی یا درخواست شورای اجرایی یا درخواست حداقل یك سوم كشورهای عضو یا درخواست مدیر كل سازمان اسلامی (آیسسكو) و تأیید حداقل یك سوم كشورهای عضو، جلسه فوق العاده تشكیل خواهد شد.
۵- حضور در مجمع
دبیر كل سازمان كنفرانس اسلامی یا نماینده وی حق شركت در مجمع عمومی را خواهند داشت. نهادهای منشعب از سازمان كنفرانس اسلامی نیز براساس شرایط مربوط به اعضای ناظر سازمان اسلامی (آیسسكو)، حق شركت در جلسات مجمع عمومی را خواهند داشت.
اصل ۱۱: وظایف مجمع عمومی
مجمع عمومی اختیار دارد تا:
۱. سیاستها و خط مشیهای كلی سازمان اسلامی (آیسسكو) را تعیین نماید.
۲. طرح عمل سازمان، دیگر برنامهها، بودجه و طرحهای اجرایی را به تصویب برساند.
۳. گزارشات و پیشنهادات ارائه شده توسط كشورهای عضو و توصیه نامه های صادره از سوی شورای اجرایی را بررسی نموده و تصمیمات مناسب را در مورد آنها اتخاذ نماید.
۴. آئین نامه مجمع عمومی را به تصویب برساند.
۵. آئیننامههای مجمع و همچنین ضوابط مالی و پرسنلی مربوط به سازمان اسلامی (آیسسكو) را اصلاح و تصویب نماید. مجمع عمومی اعمال مقررات جاری دبیرخانه كل سازمان كنفرانس اسلامی را مدنظر قرار میدهد.
۶. كلیه مسائلی را كه در حوزه صلاحیت دیگر نهادهای سازمان اسلامی (آیسسكو) قرار نمیگیرد، مورد بررسی قرار دهد.
۷. روابط آیسسكو را با سازمانهای اسلامی، عربی و بینالمللی و سازمانهای تخصصی دولتی و غیردولتی مطابق با موافقتنامههای دو جانبه منعقده در این خصوص تعیین نماید.
۸. پیش نویس بودجه، برنامهها و گزارش بستن حسابهای سازمان اسلامی (آیسسكو) را مورد بحث قرار دهد و به تصویب برساند.
۹. كمیتههای ویژهای را جهت انجام مطالعات خاص تشكیل دهد.
۱۰. مدیر كل سازمان اسلامی (آیسسكو) را برای یك دوره سه ساله قابل تمدید برگزیند. آئین نامه مجمع عمومی، شرایط معرفی نامزدهای این پست و مراحل انتخاب را تعیین میكند .
۱۱. گزینش اعضای شورای اجرایی سازمان اسلامی (آیسسكو) را تأیید نماید. این افراد علاوه بر آگاهی به امور اسلامی، باید در زمینههای علوم، آموزش، هنر، ادبیات و ارتباطات تبحر لازم را داشته و از توانایی نظارت بر اجرای وظایف محوله بر شورا نیز برخوردار باشند.
اصل ۱۲: شورای اجرایی
الف ) تركیب اعضای شورا:
۱- شورای اجرایی متشكل از نمایندگان كلیه دولتهای عضو سازمان میباشد. رئیس مجمع عمومی به لحاظ موقعیت خود به عنوان مشاور در جلسات شورای اجرایی شركت میكند. دبیر كل سازمان كنفرانس اسلامی یا نماینده او حق شركت در جلسات شورای اجرایی را خواهند داشت. مدیر كل سازمان اسلامی (آیسسكو) یا نماینده وی در جلسات شورا شركت خواهند داشت. مدیر كل همچنین معاونین خود و نمایندگان سایر نهادهای وابسته به سازمان اسلامی (آیسسكو) را دعوت میكند تا در جلسات شورا شركت كنند و در زمینههای مربوط به تخصص خود اظهار نظر نمایند.
۲- مجمع عمومی هنگام انتخاب اعضای شورای اجرایی اطمینان حاصل خواهد كرد كه آنها در امور اسلامی و در زمینههای علمی، آموزشی، هنری و ادبی تبحر دارند و از تجربه و توانایی لازم برای نظارت بر اجرای امور مربوط به شورا نیز برخوردار هستند. كشورهای عضو مجازند هر زمان كه لازم بدانند نماینده دیگری برگزینند.
ب ) وظایف شورا:
۱ـ شورای اجرایی مقررات اداری داخلی سازمان اسلامی (آیسسكو) را باستثناء مقرراتی كه در حوزه مسئولیت مجمع عمومی قرار دارد، تعیین میكند.
۲ـ شورا معاون پیشنهادی مدیر كل را برای یك دوره سه ساله قابل تمدید برای یكبار دیگر، منصوب میكند. شرایط مورد نیاز و مراحل گزینش براساس آئیننامه شورای اجرایی تعیین خواهد شد.
۳ـ شورا پیشنویس دستور كار جلسات مجمع عمومی را بنا بر پیشنهاد مدیر كل و براساس كار سازمان و برآورد بودجه تهیه و توصیههای مربوط را به مجمع عمومی تسلیم میكند.
۴ـ اقدامات لازم را براساس مصوبات مجمع عمومی اتخاذ مینماید تا اطمینان حاصل شود كه مدیر كل برنامههای سازمان اسلامی (آیسسكو) را بنحو مقتضی انجام خواهد داد.
اصل ۱۳: مدیریت كل (اداره كل)
مدیریت كل توسط یك مدیر كل اداره میشود كه مجمع عمومی وی را برای یك دوره سه ساله قابل تمدید انتخاب میكند.
آئین نامه مجمع عمومی شرایط مورد نیاز و مراحل گزینش فرد برای تصدی این سمت را تعیین میكند. مدیر كل رئیس تشكیلات اداری سازمان اسلامی (آیسسكو) بوده و در مقابل شورای اجرایی و مجمع عمومی مسئول است. كلیه كاركنان مدیریت كل مستقیماً تحت نظر مدیر كل انجام وظیفه میكنند. در صورت خالی ماندن پست مدیر كلی دراثر استعفا، سلب صلاحیت و یا هر دلیل دیگر، اختیار هدایت دستگاه اداری و پیگیری اجرای برنامهها به معاون مدیر كل تفویض میشود. سپس مجمع عمومی حداكثر ظرف یكسال تشكیل جلسه میدهد تا مدیر كل جدیدی را انتخاب نماید.
اصل ۱۴: كمیسیونهای ملی و دستگاههای عامل در چارچوب سازمان اسلامی (آیسسكو)
۱ـ كشورهای عضو كمیسیونهای ملی آموزش، علوم و فرهنگ خود را جهت تحكیم روابط میان سازمان اسلامی (آیسسكو) وزارتخانهها، سازمانها و افراد در كشورهای عضو تشكیل خواهند داد.
۲ـ سازمانهایی كه در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات فعالیت دارند، صرف نظر از داشتن یا نداشتن عنوان تشكیلات، بنیاد، یا مركز، میتوانند براساس تصمیم مجمع عمومی سازمان اسلامی (آیسسكو) یا اجلاس وزرای خارجه سازمان كنفرانس اسلامی و تأیید شوراهای موسس و مجمع عمومی نهادهای مربوطه، به سازمان اسلامی (آیسسكو) ملحق شوند. موضوع به مجمع عمومی سازمان اسلامی (آیسسكو) ارجاع داده میشود تا ماهیت رابطه نهاد ملحق شونده به سازمان اسلامی (آیسسكو) و دستگاههای مختلف وابسته به آنرا مشخص نماید.
۳ـ یك نماینده از سوی سازمان اسلامی (آیسسكو) در گردهمایی مجمع عمومی این نهادها شركت میكند تا از همكاری آنها اطمینان حاصل كرده و از تناقض میان فعالیتهای آنها و سیاستها و طرحهای سازمان اسلامی (آیسسكو) جلوگیری به عمل آورد.
۴ـ كشورهای عضو هیأتهای نمایندگی دائم خود در سازمان را براساس روشهای خاص خود انتخاب میكنند.
اصل ۱۵: نهادهای غیردولتی
سازمان اسلامی (آیسسكو) نهادهایی را كه ماهیت مردمی دارند تشویق میكند تا در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات فعالیت نمایند و درعین حال از فعالیتهای آنها حمایت میكند.
اصل ۱۶: بودجه
بودجه سازمان برای سه سال تهیه شده و از اول ژانویه هر سال تا پایان ماه دسامبر همان سال به مورد اجرا گذاشته میشود. این بودجه پس از تصویب در مجمع عمومی مطابق با مفاد آیین نامه مالی سازمان اسلامی (آیسسكو) قابل اجرا خواهد بود.
مدیر كل گزارش سالانهای را در مورد بودجه و بستن حسابها تهیه و پس از پایان سال مالی به دومین اجلاس شورای اجرایی تسلیم میكند. گزارش سال مالی، پیشنهادات مدیر كل در مورد اجرای بودجه و همچنین ملاحظات وی در مورد بستن حسابها را در برمیگیرد.
اصل ۱۷: منابع مالی
منابع مالی سازمان اسلامی (آیسسكو) عبارتند از:
۱ـ حق عضویت كشورهای عضو كه براساس درصد حق عضویت هر كشور در بودجه سازمان كنفرانس اسلامی تعیین میگردد، مگر آنكه مجمع عمومی تصمیم به تغییر آن داشته باشد.
۲ـ منابع حاصل از انجام همكاریهای مشترك میان سازمان اسلامی (آیسسكو) و سایر سازمانها.
۳ـ كمكهای مالی و مبالغی كه توسط كشورهای عضو، یا غیرعضو، نهادها، افراد یا سایر منابع به سازمان اهداء میشود .
شورای اجرایی سازمان اسلامی (آیسسكو) میتواند هدایایی را كه جهت مقاصد بخصوص به سازمان اهدا میشود، بپذیرد، مشروط بر آنكه با اهداف و مقررات سازمان اسلامی (آیسسكو) در تضاد نباشد و این امر تأثیر منفی بر انجام وظایف سازمان نداشته باشد. تصمیم شورا در این رابطه بایستی همراه با كلیه ملاحظات مربوط جهت تصویب یا عدم تصویب به مجمع عمومی احاله گردد.
اصل ۱۸: هزینهها
هزینههای سازمان اسلامی (آیسسكو) صرف مقاصدی مانند موارد ذیل میگردد:
۱ـ تعهدات مربوط به قراردادها، مصوبات یا برنامههای الزامآور گذشته سازمان
۲ـ كمك به نهادها و سازمانهای تحت نظر آیسسكو
۳ـ تعهدات مربوط به طرحهایی كه بطور مشترك با طرفهای دولتی و غیردولتی اجرا شده است.
۴ـ تعهدات سازمان در قبال كاركنان ثابت و مأمور
اصل ۱۹: حسابها
مدیر كل تحت نظارت شورای اجرایی گزارش بستن حسابها را تهیه كرده و آنرا تسلیم اجلاس عادی مجمع عمومی مینماید. شورای اجرایی یك كمیته بازرسی مالی متشكل از نمایندگان پنج كشور عضو را برای یك دوره سه ساله و به صورت چرخشی تعیین میكند تا به حسابهای سازمان اسلامی (آیسسكو) رسیدگی نماید. كمیته بازرسی حق دارد تا تمامی دفترها و پروندهها را بررسی كرده و از شورای اجرایی، مدیر كل و مقامات سازمان اسلامی (آیسسكو) بخواهد تا هرگونه اطلاعاتی را كه برای انجام وظایف خود ضروری بداند، در اختیارش قرار دهند. حسابها هر ساله از سوی كمیته بازرسی مالی حسابرسی میشود تا ازصحت و درستی بودجه و محاسبات اطمینان حاصل گردد.
كمیته بازرسی گزارش خود را تسلیم مدیر كل خواهد كرد كه وی نیز این گزارش را با اعلام نظر خود به اجلاس بعدی مجمع عمومی ارائه خواهد داد. مجمع عمومی حق دارد تا از كمیته بازرسی مالی توضیح بخواهد.
فصل چهارم
مفاد نهایی
اصل ۲۰: متممها یا اصلاحات
۱ـ متممهای پیشنهادی برای این اساسنامه به محض تصویب اكثریت دو سوم اعضای مجمع عمومی قابل اجرا خواهند بود. با وجود این، متممهایی كه تغییرات اساسی در اهداف سازمان اسلامی (آیسسكو) ایجاد كند یا تعهدات جدیدی را برای كشورهای عضو به دنبال داشته باشد بایستی قبل از اجرا توسط دو سوم كشورهای عضو مورد تصویب قرار گیرد. مدیر كل متن پیش نویس متممها را حداقل شش ماه قبل از ارائه به مجمع عمومی، در اختیار كشورهای عضو قرار میدهد.
۲ـ مجمع عمومی حق دارد برای اجرای مفاد مندرج در این اصل، مقررات لازم را با اكثریت دو سوم آراء به تصویب برساند.
اصل ۲۱:
این اساسنامه در بایگانی دولت مراكش نگهداری خواهد شد. یك نسخه اصل اساسنامه نیز جهت امضاء به مدیریت كل سازمان اسلامی ارسال میشود كه در آنجا برای امضا مفتوح خواهد بود.
پذیرش اعضای جدید، بلافاصله بعد از اعلام و براساس اصل ۶ این اساسنامه انجام خواهد گرفت.
اصل ۲۲: داوری
هر گونه مشكل یا اختلاف نظر ناشی از تفسیر این اساسنامه برای رفع ابهام به یك دیوان داوری اسلامی منتخب از سوی مجمع عمومی ارجاع میگردد.
سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی (آیسسکو) پس از تصویب اساسنامه آن را در یازدهمین اجلاس وزیران خارجه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی در اسلام آباد در سال ۱۳۶۱ جهت هماهنگی و گسترش تعامل و همکاریهای آموزشی، علمی و فرهنگی با الهام از اهداف و تعالیم اسلام میان کشورهای اسلامی تأسیس گردید. مقر اصلی آیسسکو در رباط قرار دارد و تاکنون این سازمان مبادرت به گشایش دو دفتر منطقهای در شارجه (امارت متحده عربی) و تهران (دی ماه ۱۳۸۱) نموده است.
این سازمان در حال حاضر با ۱۱۴ نهاد تخصصی و موسسات وابسته به سازمان ملل، سازمانهای بینالمللی منطقهای، سازمانهای غیردولتی و موسسات دانشگاهی قرارداد همکاری منعقد کرده است.
مقدمه:
آیسسكو به عنوان یكی از مجامع علمی، فرهنگی و آموزشی وظیفه مهمی در ایجاد تعامل فرهنگی و علمی بین كشورهای مسلمان بر عهده دارد. این سازمان كه زائیده سازمان كنفرانس اسلامی است میتواند نقطه روشنی در بسط و گسترش علم و فناوری و فرهنگ در میان ملل مسلمان و شناساندن دستاوردهای آن به كشورهای غیرمسلمان باشد. ارتباط تنگاتنگ آن با مجامع دانشگاهی و صاحبان علم و اندیشه، بهرهگیری از توان و ظرفیت دانشمندان و دانشگاهیان میتواند نقطه شروع رشد و تعالی و بالندگی روزافزون آن در عرصه بینالمللی باشد. از سوی دیگر كمیسیون ملی آیسسكو در ایران نیز به عنوان نماینده این سازمان میبایست بیش از گذشته مورد توجه باشد، ورای یك سازمان اجرایی و دولتی به وظایف مصرح خود در اساسنامه و مقررات بپردازد و شورای علمی خود را متشكل از دانشمندان و اندیشمندان و جهان دیدگان قرار دهد تا جایگاه خود را هر چه بیشتر از گذشته بیابد. ترتیبی اتخاذ گردد تا پژوهشگران و اندیشمندان ایرانی بتوانند از مزایای آیسسكو بیشتر بهرهمند گردند.
تاریخچه:
سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی (آیسسكو) پس از تصویب اساسنامه آن را در یازدهمین اجلاس وزیران خارجه كشورهای عضو كنفرانس اسلامی در اسلام آباد در سال ۱۳۶۱ (ماه مه ۱۹۸۰) جهت هماهنگی و گسترش تعامل و همكاریهای آموزشی، علمی و فرهنگی با الهام از اهداف و تعالیم عالیه اسلام میان كشورهای اسلامی تأسیس گردید. اساسنامه سازمان در سال ۱۹۸۲ به تصویب رسید و طی سالهای ۱۹۸۶تا ۱۹۸۷ در سه مرحله تصحیح برروی آن انجام گرفت. هم اكنون ۵۱ كشور در این سازمان عضویت دارند و مجمع عمومی این سازمان در سالهای ۱۹۸۲ تا ۲۰۰۲ در هشت مرحله تشكیل شده است.
اهداف سازمان عبارتند از:
۱ـ تقویت و ترغیب همكاری میان كشورهای عضو و تحكیم آن در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
۲ـ توسعه علوم كاربردی و استفاده از فناوری پیشرفته در چارچوب آرمانها و ارزشهای جاودان و بلندمرتبه اسلامی
۳ـ تحكیم درك و تفاهم میان ملتهای مسلمان و مشاركت در امور، دستیابی به صلح و امنیت جهانی به شیوههای گوناگون به ویژه آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
۴ـ حمایت از تكامل و ایجاد هماهنگی میان مؤسسات تخصصی سازمان كنفرانس اسلامی در زمینه آموزش، فرهنگ و ارتباطات و تحكیم همبستگی یكپارچه اسلامی در میان كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی
۵ـ مطرح نمودن فرهنگ اسلامی به عنوان پایه و اساس برنامهریزی آموزشی در كلیه سطوح
۶ـ تحكیم فرهنگ اسلامی، حفظ استقلال اندیشه اسلامی در برابر تهاجم فرهنگی، عوامل انحراف، تخریب و پاسداری از خصوصیات بارز تمدن اسلامی
۷ـ پاسداری از هویت اسلامی مسلمانان در كشورهای غیر اسلامی
اقدامات:
اقداماتی كه آیسسكو برای دستیابی به اهداف مورد نظر خود انجام میدهد به شرح ذیل است:
الف: فعالیت در جهت گسترش فرهنگ اسلامی و زبان قرآن كریم در سطح جهان میان ملل غیرعرب زبان از طریق همكاری با سازمانهای علمی، آموزشی و فرهنگی اتحادیه عرب و سایر سازمانها و نهادهای اسلامی برای برنامهریزی و حمایت از طرحهای مصوب
ب : حمایت از سازمانهای فعال در امور آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطات برای گسترش اهداف سازمان
ج : حمایت از دانشگاهها، دانشكدهها و مؤسسات دولتی و خصوصی متخصص در زمینه مطالعات قرآنی، زبان عربی و فرهنگ اسلامی و اصلاح برنامههای آموزشی، كتابهای درسی و روشهای تدوین آنها به منظور تحقق تكامل فرهنگی
د : تقویت مراكز و نهادهای تخصصی برای حمایت از فعالیتهای علمی و آموزشی افراد، سازمانها، انجمنهای خیریه یا مراكز اسلامی فعال در ترویج فرهنگ اسلامی و تدوین قرآن كریم و زبان عربی تشویق و حمایت تلاشهای كشورهای عضو به تهیه برنامههای آموزشی فنی و آموزش عملی از این برنامهها و نیز تشویق مخترعین و مبتكرین مسلمان
هـ: كمك به دانشگاههای كشورهای اسلامی و سایر كشورها و تشویق آنها به ایجاد كرسیها، مؤسسات و گروههای مطالعات و فرهنگ اسلامی و برقراری همكاری مؤثر میان آنها
و : ترویج كارهای تحقیقی و مطالعاتی برای توسعه و ارتقاء آموزش در كشورهای اسلامی و القای ویژگی اسلامی به تمامی ابعاد تمدن، هنر و فرهنگ
ز : برگزاری كنفرانسها ، سمپوزیومها و سمینارها و تشویق به تأسیس نهادهای آموزشی و علمی با همكاری دولتها، سازمان كنفرانس اسلامی و سازمانهای فعال در زمینههای آموزش، علوم و فرهنگ
تشكیلات سازمان:
۱ـ مجمع عمومی: مجمع عمومی آیسسكو متشكل از نمایندگان كشورهای عضو سازمان اسلامی آیسسكو میباشد كه از سوی دولتهای كشورهای عضو تعیین میگردند كه معمولاً وزرای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات شركت مینمایند. مجمع دارای یك دفتر است و در طی هر یك از جلسات سازمان مجمع عمومی، یك رئیس، سه معاون رئیس، یك گزارشگر و رؤسای كمیتههای كنفرانس را انتخاب خواهد كرد و همچنین دفتر كنفرانس شامل رئیس شورای اجرایی نیز خواهد بود. هر یك از اعضاء محق به دادن یك رأی هستند. قطعنامهها از سوی اكثریت اعضای شركت كننده و رأی دهنده تصویب خواهد شد.
جلسات مجمع عمومی هر سه سال یكبار بطور منظم برگزار خواهد شد و در خصوص موارد ذیل میتوان جلسه ویژه برگزار نمود:
ـ قطعنامه مجمع عمومی
ـ درخواست از سوی شورای اجرایی سازمان اسلامی آیسسكو
ـ درخواست از سوی یك سوم اعضاء
ـ یا درخواست از سوی دبیر كل سازمان اسلامی آیسسكو تصویب شده از سوی حداقل یك سوم اعضاء.
دبیر كل سازمان كنفرانس اسلامی، یا نماینده وی حق شركت در مجمع عمومی را دارند. همچنین نهادها و یا مؤسسات وابسته به سازمان كنفرانس اسلامی نیز طبق قوانین مربوط به اعضاء ناظر سازمان اسلامی آیسسكو حق شركت در جلسات مجمع عمومی را خواهند داشت و نیز وزرای آموزشی كشورهای عضو به علاوه هیأت همراه كه در حال حاضر ۵۱ كشور است.
از جمله وظایف مجمع عمومی عبارتست از:
۱ـ شرح خط مشی عمومی سازمان اسلامی آیسسكو
۲ـ تصویب طرحهای عمل، برنامهها، تضمین و بودجه و پروژههای در دست اجرای سازمان
۳ـ بحث در مورد گزارشها و پیشنهادات ارائه شده از سوی اعضاء همچنین پیشنهادات صادره از سوی شورای اجرایی و عملكرد مناسب آن
۴ـ تصویب آئیننامههای مجمع عمومی
۵ـ اصلاح و تصویب آئین نامههای مجمع، همچنین قوانین مالی سازمان اسلامی آیسسكو و قوانین پرسنلی. مجمع عمومی اجرای متون مقررات جاری در دبیرخانه عمومی سازمان كنفرانس اسلامی را مدنظر قرار خواهد داد.
۶ـ بررسی تمامی موضوعاتی كه در چارچوب صلاحیت دیگر ارگانهای سازمان كنفرانس اسلامی آیسسكو نیستند.
۷ـ تعیین روابط كنفرانس اسلامی آیسسكو با دیگر سازمانهای اسلامی، عربی و بین المللی و همچنین آژانسهای دولتی تخصصی مطابق با مفاد موافقتنامههای دو جانبه كه بدین منظور منعقد گردیدهاند.
۸ـ بحث و تصویب پیش نویس بودجه و برنامهها و همچنین حسابهای مسدود سازمان اسلامی آیسسكو
۹ـ تشكیل كمیتههای ویژه جهت انجام مطالعات مخصوص
۱۰ـ انتخاب دبیر كل سازمان اسلامی آیسسكو برای مدت ۳ سال كه قابل تمدید است. آییننامه مجمع عمومی، شرایط تعیین نامزدها و فرآیند انتخابات را مشخص مینماید.
۱۱ـ تأیید نامزدی اعضای شورای اجرایی سازمان اسلامی آیسسكو كه این افراد به غیر از داشتن مهارت در امور اسلامی، علوم، تحصیلات، هنر، ادبیات و ارتباطات، بایستی تجارب و توانایی لازم جهت بعهده گرفتن، كنترل و اجرای وظایف مقرر شده از سوی شورا دارا باشند.
تاكنون هشت اجلاس مجمع عمومی برگزار شده كه عبارتند از:
۱ـ مجمع عمومی كازابلانكا ۱۹۸۲
۲ـ مجمع عمومی اسلام آباد ۱۹۸۵
۳- مجمع عمومی امان ۱۹۸۸
۴ـ مجمع عمومی رباط ۱۹۹۱
۵ـ مجمع عمومی دمشق ۱۹۹۴
۶ـ مجمع عمومی ریاض ۱۵ تا ۱۸ آذر ۱۳۷۶ (۹ـ۶ دسامبر ۱۹۹۷)
۷ـ مجمع عمومی رباط ۲۴ـ۲۲ نوامبر ۲۰۰۰ میلادی ۴ـ۲ آذر ۱۳۷۹ هجری شمسی
۸ـ مجمع عمومی تهران ۸ـ۶ دی ۱۳۸۲
۲ـ شورای اجرایی: كه هماهنگ كننده و پیشنهاد دهنده مسائل و برنامههای عمل سازمان به مدت سه سال است، در هر سال یك بار با حضور نمایندگان كشورها و كمیسیونهای ملی (در سطح مدیران و كارشناسان) تشكیل میگردد. پیشرفت كارهای اجرایی، برنامههای آینده، بودجه و حق السهم اعضا را بررسی و پس از توافق، نتیجه كار خود را برای تصویب نهایی به مجمع عمومی پیشنهاد مینماید.
شورای اجرایی متشكل از یك نماینده از هریك از دولتهای عضو میباشد. رئیس مجمع عمومی میتواند با حفظ سمت و به عنوان مشاور در جلسات شورا شركت نماید.
دبیركل سازمان كنفرانس اسلامی یا معاون وی نیز میتواند در جلسات شورای اجرایی حضور یابد. مدیركل سازمان اسلامی آیسسكو یا نماینده وی در جلسات شورا شركت میكند. مدیركل از همكارانش و نمایندگان ارگانهای خارج از سازمان اسلامی آیسسكو دعوت مینماید تا در جلسات شورا به منظور ارائه توضیحاتی در زمینه كاری خویش حضور به هم رسانند.
دولتهای عضو، نمایندگان خویش را در شورای اجرایی از بین شخصیتهای مسلمان توانا در زمینههای علمی، آموزشی، هنری، ادبیات و ارتباطات انتخاب مینمایند. افرادی كه تجربه و شایستگی لازم به منظور عضویت در شورا، كنترل و اجرای موارد مطروحه را دارا باشند. هریك از دولتهای عضو در هر لحظه میتوانند به تعویض نماینده خویش اقدام نمایند.
وظائف شورای اجرایی عبارتست از:
" شورا مقررات داخلی سازمان اسلامی آیسسكو به استثنا مواردی كه در حیطه صلاحیت مجمع عمومی میباشد را تدوین مینماید .
" شورا براساس پیشنهاد مدیركل، معاون مدیركل را برای یك دوره سه ساله كه تنها یك بار قابل تجدید است تعیین مینماید. شرایط نامزدی و معیارهای انتخاب در مقررات داخلی شورای اجرایی ذكر میگردد .
" شورا به تهیه پیشنویس دستور كار جلسات كنفرانس عمومی بر مبنای پیشنهاد مدیركل اقدام مینماید و به بررسی فعالیتهای سازمان و ارزیابی بودجه پرداخته و نیز توصیههای مناسب را به مجمع عمومی ارائه میدارد.
" شورا بر اساس قطعنامههای مجمع عمومی از تمامی مقررات ضروری به منظور اجرای برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو به نحوی موثر توسط مدیركل سازمان بهره میگیرد.
۳ـ اداره كل (دبیرخانه): مسئولیت اداره كل آیسسكو و تشكیلات اداری به عهده مدیر كل است كه به انتخاب مجمع عمومی از میان نامزدهای كشورهای عضو برای یك دوره قابل تمدید سه ساله انتخاب میشود . وی مسئول و پاسخگوی عملكردها در برابر شورای اجرایی و مجمع عمومی است. مدیریت آیسسكو از سال ۱۹۸۲ لغایت ۱۹۹۱ بر عهدة آقای پروفسور عبدالهادی ابوطالب بوده است و آقای دكتر عبدالعزیز عثمان التویجری از عربستان سعودی از سال ۱۹۹۱ تا به امروز عهدهدار مدیریت آیسسكو بوده است.
مقر سازمان:
مقر اصلی آیسسكو در كشور مراكش (شهر رباط) قرار دارد. سازمان میتواند براساس قطعنامه كنفرانس عمومی و پیشنهاد شورای اجرایی مراكز، دفاتر یا مؤسساتی را كه وابسته به سازمان است در كشورهای عضو دایر نماید كه تاكنون این سازمان مبادرت به گشایش دو دفتر منطقهای در شارجه (امارت متحده عربی) و تهران (دی ماه ۱۳۸۱) نموده است.
زبانهای كاری سازمان:
زبانهای مورد استفاده سازمان اسلامی آیسسكو عربی، انگلیسی و فرانسه میباشد. در تفسیر اساسنامه هر یك از سه زبان از اعتبار یكسان برخوردارند. در صورت بروز اختلاف در تغییر اساسنامه، تفسیر دو زبان كه یكی از آنها عربی خواهد بود، ملاك قرار میگیرد؛ در غیر اینصورت ، متن اصلی اساسنامه سازمان ملاك خواهد بود.
كشورهای عضو آیسسكو:
طبق مفاد منشور آیسسكو، كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی (OIC) پس از پذیرش منشور سازمان میتوانند به عضویت آیسسكو درآیند. همچنین كشورهایی كه عضو سازمان كنفرانس اسلامی نیستند و در این سازمان به عنوان ناظر فعالیت ندارند نمیتوانند عضو سازمان آیسسكو شوند. در حال حاضر ۵۱ كشور اسلامی عضو این سازمان هستند كه اسامی آنها بدین شرح است:
۱ـ جمهوری آذربایجان، ۲ـ اردن هاشمی، ۳ـ امارات متحده عربی، ۴ـ جمهوری اندونزی، ۵ـ جمهوری اسلامی ایران، ۶ـ جمهوری اسلامی پاكستان، ۷ـ پادشاهی بحرین، ۸ـ سلطان نشین برونئی دارالسلام، ۹ـ جمهوری خلق بنگلادش، ۱۰- جمهوری بنین، ۱۱ـ بوركینافاسو، ۱۲ـ جمهوری بوسنی و هرزگوین، ۱۳ـ جمهوری تاجیكستان، ۱۴ـ جمهوری چاد، ۱۵ـ جمهوری تونس، ۱۶ـ جمهوری جیبوتی، ۱۷ـ پادشاهی عربستان سعودی، ۱۸ـ جمهوری سودان، ۱۹ـ جمهوری سورینام، ۲۰ـ جمهوری عربی سوریه، ۲۱ـ جمهوری سیرالئون، ۲۲ـ جمهوری سنگال، ۲۳ـ جمهوری سومالی، ۲۴ـ جمهوری عراق، ۲۵ـ سلطان نشین عمان، ۲۶ـ جمهوری گابن، ۲۷ـ جمهوری گامبیا، ۲۸ـ جمهوری گینه، ۲۹ـ جمهوری گینه بیسائو، ۳۰ـ فلسطین، ۳۱ـ جمهوری قزاقستان، ۳۲ـ قطر، ۳۳ـ جمهوری قرقیزستان، ۳۴ـ جمهوری فدرال اسلامی كومور، ۳۵ـ كویت، ۳۶ـ جمهوری خلق سوسیالیستی عربی لیبی، ۳۷ـ جمهوری مالدیو، ۳۸ـ جمهوری مالی، ۳۹ـ مالزی، ۴۰ـ جمهوری عربی مصر، ۴۱ـ پادشاهی مراكش، ۴۲- جمهوری اسلامی موریتانی، ۴۳ـ جمهوری نیجر، ۴۴ـ جمهوری یمن، ۴۵ـ جمهوری توگو، ۴۶ـ جمهوری دمكراتیك خلق الجزایر، ۴۷ـ جمهوری فدرال نیجریه، ۴۸ـ جمهوری لبنان، ۴۹ـ ساحل عاج، ۵۰ـ سومالی، ۵۱ـ افغانستان
انتشارات سازمان:
نشریات و كتب سازمان آیسسكو عبارتند از:
ـ نشریه اسلام امروز به سه زبان عربی، فرانسه و انگلیسی
ـ خبرنامه آیسسكو
ـ انتشار بیش از ۳۰۰ كتاب تخصصی در زمینههای مختلف علمی، آموزشی و فرهنگی
بخشهای سازمان:
سازمان آیسسكو دارای بخشهای متفاوت از جمله موارد ذیل است:
ـ بخش آموزش
ـ بخش علوم
ـ بخش فرهنگ و ارتباطات
ـ بخش روابط و همكاریهای بینالمللی
ـ مركز اطلاعات و اسناد
برنامههای سازمان:
برنامههای شورای اجرایی برای سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ عبارتند از:
الف) ارائه سیمای واقعی از اسلام و مسلمانان برای سایر ملل
ب ) ایجاد طرحهایی در جهت ارتقاء عدالت و فرهنگ صلح در سطح بینالمللی
ج ) فناوری ارتباطات در خدمت توسعه كشورهای عضو
طرحهای سه ساله اخیر مربوط به سالهای ۲۰۰۶ ـ ۲۰۰۴ آیسسكو در برگیرندة ۲۰۱ برنامه و ۲۷ پروژه بزرگ مدنی به شرح ذیل است:
بخش آموزش
برنامه های آموزشی به پنج دسته بزرگ ذیلاً تقسیم شدهاند:
ـ آموزش بنیادین در راستای توسعه پایدار
ـ سواد آموزی
ـ آموزش برای همه
ـ آموزش و جامعه خدماتی
ـ آموزش عالی
این زمینههای علمی در برگیرندة شماری از محورها، برنامهها و فعالیتهاست.
برنامههای آموزشی شامل هفت پروژة عمدة ذیل میباشد:
ـ پروژه مربوط به تأسیس دپارتمانهای ویژه فرهنگ اسلامی، زبان عربی و دانشگاهها و مؤسسات مربوط به زبانهای مسلمانان
ـ پروژه تأسیس مراكز آموزش و سرویسدهی زبان عربی در كشورهای عضو غیرعربی زبان
ـ پروژه سواد آموزی با استفاده از دستورالعمل اسلامی ـ قرآنی استاندارد شده
ـ پروژه سواد آموزی دختران، زنان و كودكان بیسرپرست و خیابانی
ـ پروژه عمومیت بخشی آشناسازی با انفورماتیك و اطلاعات با عنوان یك اساس مهم آموزشی
ـ پروژه اصلاح نوشتاری زبانهای مسلمانان به سبك استاندارد قرآنی
ـ پروژه عمومیت بخشی استفاده از كامپیوتر در مدارس مناطق دور افتاده و روستایی
به طور كلی برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو در بخش آموزش عبارتست از :
آموزش اسلامی و زبان عربی و زبان مردم مسلمان
" مدارس قرآنی
" مدارس اسلامی عربی
" آموزش اسلامی و زبان عربی به صورت آموزش رسمی و غیررسمی
" توسعه معرفی آموزش اسلامی و زبان عربی و زبان مردم مسلمان در برنامههای آموزشی
آموزش و توسعه جامع
" آموزش و كار
" آموزش بینالمللی در چارچوب بینش اسلامی
" آموزش زیستمحیطی و بهداشت
" آموزش جمعیت در چارچوب بینش اسلامی
" تقویت آموزش و فعالیتهای اجتماعی مطابق با اصول اسلامی، به ویژه در چارچوب موسسههای اسلامی
توجه به آموزش رسمی و خاص
" آموزش پایه برای همه
" آموزش متوسطه
" آموزش فنی و حرفهای
" آموزش عالی و آموزش در سطح دانشگاه
" آموزش ویژه گروهها با نیازهای خاص
بخش علوم
برنامه های بخش علوم به شش زمینه عملی ذیل تقسیمپذیر است:
ـ ایجاد ظرفیتهای پژوهشهای علمی
ـ تقویت ظرفیتهای فنی ـ تكنولوژیكی
ـ نیازهای آموزش فنی ـ تكنولوژیكی و علمی قرن بیست و یكم
ـ محیط زیست و توسعه پایدار منابع طبیعی
ـ علوم انسانی و اجتماعی
ـ مركز ارتقای پژوهشهای علمی آیسسكو (ICPSR)
این زمینههای علمی در برگیرنده شماری از محورها، برنامهها و فعالیتهاست.
بطور كلی برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو در بخش علوم عبارتست از :
آموزش فنی و علمی
" برنامهها و مواد درسی آموزشی فنی و علمی
" تجهیزات علمی
" نیروی انسانی در عرصه علوم و فنآوری
تحقیق و نشر در زمینه علوم و فنآوری
" حمایت از تحقیقات در زمینههای گوناگون علوم و فنآوری
" افزایش نشر نتایج تحقیقات علمی
همكاری و هماهنگی در زمینه تحقیق علمی و تكنولوژیكی
" افزایش روابط متقابل میان دانشمندان و مسلمانان
" تحكیم همكاری و انسجام میان دانشمندان موسسات و مراكز تحقیق تكنولوژیكی
" تحكیم همكاری ملی، منطقهای و بینالمللی در زمینه تحقیق علمی و تكنولوژیكی
مراكز تحقیق علمی، دانشگاهها و بخش تولید
" افزایش انتقال نتایج تحقیقات علمی به بخش تولید
علم، فنآوری و جامعه. رویارویی با چالشهای قرن بیست و یكم
" متداول كردن علوم و فنآوری
" فنآوری در خدمت توسعه
" منابع آب و شیلات در دنیای اسلامی
" موضوعات اخلاقی در عرصه علوم و فنآوری
بخش فرهنگ و ارتباطات
برنامههای بخش فرهنگ و ارتباطات به چهار بخش عملی ذیل تقسیم میشود:
ـ فرهنگ اسلامی
ـ بُعد فرهنگی توسعه پایدار
ـ فرهنگ در جهان اسلام : وحدت در عین تنوع
ـ اطلاعات و ارتباطات در جهان اسلام
این زمینههای عملی در برگیرنده محورها و برنامهها و فعالیتهای خاص خود میباشند .
برنامههای فرهنگی و ارتباطاتی همچنین در برگیرنده ده پروژه مدنی ذیل میباشد :
ـ پروژه سرمایههای فرهنگ اسلامی
ـ پروژه ارتقاء فرهنگ عدالت و صلح
ـ پروژه حمایت از فعالیتهای دایره المعارف اسلامی
ـ پروژه حمایت از دهه اطلاعات و فرهنگ ارتباطات در جهان اسلام
ـ پروژه تأسیس مراكز تولید و آموزش سمعی ـ بصری و چندرسانهای محلی
ـ پروژه توسعه و گسترش پایگاههای ملی در زمینه آموزش، علوم و فرهنگ در جهان اسلام
ـ پروژه تأسیس مركز محلی آموزش كپی رایت (حق مؤلف)
ـ پروژه مراكز مطالعاتی
ـ پروژه زنان كارآمد
ـ پروژه نظارت اسلامی بر افقهای فرهنگی
به طور كلی برنامههای سازمان اسلامی آیسسكو در بخش فرهنگ و ارتباطات عبارتست از :
میراث تمدن و فرهنگ اسلامی
" میراث مادی
" ویژگیهای تمدن اسلامی
" موزهها و ابنیه تاریخی
" موسسات فرهنگی و تاریخی
" میراث معنوی
" نسخ خطی اسلامی
" زبانهای مردم مسلمان
" ابعاد تمدن اسلامی
" اشكال عمده تفكر اسلامی
" میراث شفاهی اسلامی
فرهنگ اسلامی و توسعه جامع
" گسترش فرهنگ اسلامی در توسعه جامع
" صنایع دستی، فرهنگی و هنری
گفتگوها و مبادلات فرهنگی
" مبادلات فرهنگی و انسجام میان مسلمانان
" گفتگو میان كشورهای اسلامی
" گفتگو میان فرهنگ اسلامی و فرهنگهای دنیا
ارتباطات در جهان اسلام
" خطمشیها و ابزار ارتباطاتی در كشورهای اسلامی
" روشهای كاری در زمینه اطلاعات و ارتباطات
" ساختارهای مبادلات فرهنگی میان كشورهای مسلمان
بخش روابط و همكاریهای بینالمللی
برنامههای روابط و همكاریهای خارجی به چهار زمینه ذیل تقسیم میشود.
ـ همكاریهای بینالمللی، اسلامی، عربی
ـ گسترش و توسعه مؤسسات آموزشی، علمی، فرهنگی ـ اجتماعی مستقر در قدس شریف
ـ گسترش و توسعه مؤسسات آموزشی، علمی، فرهنگی ـ اجتماعی و اطلاعاتی در سارایوو
ـ همكاری با كمیسیونهای ملی
چهار زمینه كاری فوق دربرگیرنده محورها، برنامهها و فعالیتهای خاص خودش میباشد.
همكاری با سازمانهای بینالمللی و منطقهای
سازمان اسلامی آیسسكو بیش از ۱۳۱ توافقنامه همكاری با سازمانهای اسلامی ـ عربی، بین المللی، منطقهای منعقد نموده است كه از جمله این سازمانها میتوان سازمانهای ذیل را نام برد:
سازمان ملل متحد، سازمان كنفرانس اسلامی ـ سازمان آموزشی، علمی ـ فرهنگی ملل متحد (یونسكو)، سازمان بهداشت جهانی، سازمان مالكیت معنوی جهانی ، كمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، برنامه عمران سازمان ملل، بانك توسعه اسلامی، صندوق توسعه اقتصادی عرب در آفریقا، كمیته همكاریهای علمی و فناوری، سازمانهای وزرای آموزش آسیای جنوب شرقی، جامعه اسلامی بینالمللی، مجمع جهانی مسلمین، سازمان بینالمللی خیریه اسلامی، سازمان فراخوان اسلامی، سازمان اسلامی علوم پزشكی، سازمان آموزشی، فرهنگی علمی اتحادیه عرب، كمیته آموزش كشورهای حوزه خلیج، بنیاد تفكر عربی، بنیاد جهانی انجمن خیریه قذافی، مؤسسه بین المللی تفكر اسلامی، مركز تحقیقات تاریخ، هنر و فرهنگ اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سازمان جهانی مهاجرت، بنیاد تفكر اسلامی آل البیت، شورای منطقهای آموزش و آموزش بزرگسالان در آفریقا، مؤسسه جهان عربی، اتحادیه آموزشی بینالمللی، مركز آموزش و تحقیقات مدیریت و توسعه آفریقا، مركز تكنولوژی علم و فضای آفریقا و فرهنگستان علوم جهانی.
مركز اطلاعات و اسناد
برنامههای مركز اطلاع رسانی و اسناد به شرح ذیل است:
ـ ارتقاء سطح تكنولوژی مدرن اطلاع رسانی، ارتباطات و اسناد در كشورهای عضو
این برنامه ها شامل محورها، فعالیتها و عملكردهای خاص خود میباشند.
ـ برنامهریزی، مطالعات و ارزیابی
برنامههای مربوط به برنامه ریزی، مطالعات و ارزیابی شامل فعالیتهای ذیل میباشد:
برنامهریزی، مطالعات و مكانیزمهای ارزیابی
این نوع از فعالیت در برگیرنده محورها، برنامهها و فعالیتهای خاص خود میباشد.
كتابخانه
كتابخانه آیسسكو خدمات مختلفی را در قالب كتابها، منابع به اعضای سازمان و نیز محققان و فرهنگستانهای مختلف خارج از سازمان ارائه میدهد.
اطلاع رسانی
بخش اطلاعرسانی سازمان آیسسكو مجله علمی و ادواری (Islamtoday) و فصلنامه «آیسسكو» را به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسه منتشر میكند. سازمان آیسسكو همچنین مجموعه فعالیتهای خود را از طریق خبرگزاریها، روزنامهها و مجلات مهم و ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی مستقر در كشورهای عضو و چند پایتخت كشورهای عربی تحت پوشش قرار میدهد.
بخش اطلاعرسانی همچنین به انتشار اطلاعات مربوط به سه زبان كاری عربی، انگلیسی، فرانسه میپردازد. همچنین این بخش دارای شبكههای ارتباطی و همكاری وسیعی با بسیاری از رسانههای مختلف جهان اسلام میباشد.
پروژههای مهم مدنی سازمان (توسعه)
بعنوان بخشی از همكاری های آیسسكو در راستای توسعه آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطاتی در جهان اسلام، این سازمان درصدد برآمده است تا به تدوین شماری از پروژههای مهم مدنی یا توسعهگرایانه بپردازد كه قرار است براساس مراحل زمانبندی شده به كار گرفته شوند.
" برنامه ویژه اسلامی برای سوادآموزی و آموزش پایه همگانی در كشورهای اسلامی (این برنامه مبین همكاریهای یونسكو با كنفرانس جهانی آموزش برای همه میباشد كه در «ژامتین» تایلند در سال ۱۹۹۰ برگزار گردید).
" برنامه آموزش پایه و آموزش توسعه منابع انسانی در كشورهای اسلامی (این برنامه در راستای همكاری با سازمان ملل متحد سازمان كنفرانس اسلامی و آژانسهای تخصصیای میباشد كه در زمینه توسعه منابع انسانی فعالیت دارند.)
" همسانسازی زبان نوشتاری كشورهای مسلمان و تبدیل آن به رسمالخط قرآنی (در هفده كشور آفریقایی زبان این عمل صورت پذیرفته است و یك نوع ماشین تایپی تولید و در بین كشورهای علاقمند توزیع شده است؛ حروفهای تایپ دستی ویژهای نیز برای این زبانها تعبیه شده است و این سازمان قصد دارد تا مرحله دوم این پروژه را در آسیای مركزی با همكاری بانك توسعه اسلامی، جامعه اسلامی بینالمللی و همكاریهای مؤسسه مطالعاتی و تحقیقاتی عربی سازی رباط ـ باس به اتمام رسانند.)
" روزآمد سازی برنامههای درسی آموزش علمی و فنی (فیزیك، شیمی، ریاضیات، زیستشناسی برای مقاطع تحصیلی راهنمایی، دبیرستان و دانشگاه) .
برنامهریزی استراتژیك آیندهنگر
در سطح برنامهریزی استراتژیك آیندهنگر به منظور توسعه آموزشی، علمی و فرهنگی جهان اسلام، آیسسكو هشت استراتژی مهم زیر را به عنوان استراتژی دانش از دیدگاه اسلام تدوین كرده است:
۱ـ استراتژی ارتقای آموزش در كشورهای اسلامی، سومین كنفرانس عمومی آیسسكو، عمان، ۱۹۸۸)
۲ـ استراتژی فرهنگی جهان اسلام (ششمین نشست كنفرانس اسلامی، داكار، ۱۹۹۱)
۳ـ استراتژی توسعه علم و فناوری در كشورهای اسلامی (هشتمین نشست سران عضو كنفرانس اسلامی، تهران، ۱۹۹۷)
۴ـ استراتژی فعالیتهای فرهنگی اسلامی در غرب (نهمین نشست سران سازمان كنفرانس اسلامی، دوحه، ۲۰۰۰)
۵ـ استراتژی بهرهگیری از مغزهای نخبه مهاجر مقیم غرب (بیست و نهمین نشست وزرای امور خارجه كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی. خارطوم، ۲۰۰۲)
۶ـ استراتژی انسجام و وحدت مذاهب اسلامی (دهمین نشست كنفرانس اسلامی، پوترجایای، مالزی، (۲۰۰۳)
۷ـ استراتژی گسترش بیوتكنولوژی در كشورهای اسلامی (دومین كنفرانس وزرای آموزش عالی و تحقیقات علمی، تریپولی، ۲۰۰۳)
۸ـ استراتژی مدیریت منابع آب در كشوهای اسلامی (دومین نشست وزرای آموزش عالی و تحقیقات علمی، تریپولی، ۲۰۰۳)
فهرست موافقتنامههای همكاری سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی اسلامی «آیسسكو» (۲۰۰۴- ۱۹۸۴)
ـ نشست همكاری بین آیسسكو و دولت پادشاهی مراكش (۱۹۸۸)
ـ یادداشت تفاهم آیسسكو و دبیرخانه مركزی سازمان كنفرانس اسلامی OIC ، جده ( ۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری آیسسكو و سازمان ملل متحد، نیویورك (۱۹۹۶)
ـ نشست همكاری آیسسكو و دولت امارات متحده عربی در ارتباط با گشایش دفتر منطقهای آیسسكو در شارجه (۲۰۰۱)
ـ نشست همكاری آیسسكو و دولت جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با گشایش دفتر منطقهای آیسسكو در تهران (۲۰۰۳)
ـ نشست همكاری سازمان اسلامی و دولت اسلامی كومور
«مؤسسات و مراكز تخصصی سازمان ملل متحد»
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد (یونسكو)، پاریس (۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان بهداشت جهانی، ژنو (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان مالكیت معنوی جهانی، WIPO ژنو، (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با كمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد UNHCR، ژنو، (۱۹۹۱)
ـ موافقتنامه همكاری با صندوق بینالمللی توسعه كشاورزی IFAD ، رم (۱۹۹۵)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان توسعه صنعتی ملل متحد UNIDO، وین، (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با صندوق جمعیت ملل متحد UNFPA، نیویورك (۱۹۹۶)
ـ یادداشت تفاهم با صندوق كودكان سازمان ملل متحد UNISEF، نیویورك (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با برنامههای محیط زیست سازمان ملل متحد ، UNEP، نایروبی (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با برنامههای توسعه سازمان ملل متحد UNDP ، نیویورك (۱۹۹۷)
ـ یادداشت تفاهم با سازمان جهانی هواشناسی WMO ، ژنو (۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان بینالمللی مهاجرت IOM ، ژنو (۲۰۰۳)
سازمانهای بینالمللی، منطقهای و درون منطقهای:
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان آموزشی، فرهنگی و علمی اتحادیه عرب، ALECSO، تونس (۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز بینالمللی تمدنهای بانتو، CICIBA، لیبریا (۱۹۸۵)
ـ موافقتنامه همكاری با دفتر عربی آموزش كشورهای حوزه خلیج فارس
ـ موافقتنامه همكاری با بانك توسعه اسلامی، IDB ، جده (۱۹۸۷)
ـ موافقتنامه همكاری با كمیسیونهای ملی آموزش، فرهنگ و علوم عرب، رباط (۱۹۸۸)
ـ موافقتنامه همكاری با كمیته دائمی همكاریهای علمی و فناوری سازمان كنفرانس اسلامی، COMSTECH، اسلام آباد (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان وزرای آموزش و پرورش كشورهای آسیای جنوب شرقی، SEAMEO ، بانكوك (۱۹۹۲)
ـ موافقتنامه همكاری با بانك عربی توسعه اقتصادی آفریقا، ABEDA، خارطوم (۱۹۹۴)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان اسلامی علوم پزشكی، كویت (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز عربی متون پزشكی، ACMEL ، كویت (۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد بینالمللی انرژی، لیبی (۱۹۹۳)
ـ پروتكل آموزش بینالمللی تگزاس، ایالات متحده آمریكا (۱۹۹۹)
ـ موافقتنامه همكاری با آكادمی عربی علوم نظامی نایف
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان بینالمللی كشورهای فرانسوی زبان ، IOF ، پاریس (۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با شبكه جهانی انرژی تجدیدپذیر بریتانیا، WREN، لندن (۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز تحقیقات تاریخ، هنر و فرهنگ اسلامی، IRCICA ، استانبول (۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با استراتژی بینالمللی مقابله با بلایای طبیعی آفریقا ، (ISDR/Africa)، نایروبی (۲۰۰۴)
ـ یادداشت تفاهم كمیسیون علم و فناوری در راستای توسعه پایدار جنوب، COMSATS، اسلام آباد (۲۰۰۴)
سازمانهای محلی (غیردولتی) (NGO):
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن فراخوان اسلامی جهانی، تریپولی (۱۹۸۴)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای ملی فرهنگ عربی، رباط (۱۹۸۶)
ـ موافقتنامه همكاری با مجمع جهانی اسلامی، مكه مكرمه (۱۹۸۷)
ـ موافقتنامه همكاری با آكادمی علوم جهان سوم، TWAS، (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با آكادمی اسلامی علوم، IAS ، عمان (۱۹۸۹)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن دانشگاههای اسلامی، عمان (۱۹۹۲)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه بینالمللی تفكر اسلامی، IIIT، ویرجینیا (۱۹۹۳)
ـ موافقتنامه همكاری با سازمان فراخوان اسلامی، خارطوم (۱۹۹۴)
ـ پروتكل همكاری با سازمان خیریه اسلامی بین المللی، IICO ، كویت (۱۹۹۴)
ـ پروتكل همكاری با آكادمی سلطنتی تحقیقیات تمدن اسلامی (بنیاد اهل البیت) پادشاهی اردن هاشمی (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با انجمن خیریه ابوظبی، دولت امارات متحده عربی (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای منطقهای آموزش و پرورش و سوادآموزی بزرگسالان در آفریقا (CREEA) (۱۹۹۷ )
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد شرق ـ غرب، فرانسه (۱۹۹۷)
ـ یادداشت تفاهم با شبكههای ا.ای.سی، مالزی (۲۰۰۲)
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد جهانی انجمنهای خیریه القذافی، لیبی (۲۰۰۲)
ـ پروتكل همكاری با شبكه آنلاین اسلام، قطر (۲۰۰۲)
ـ یادداشت تفاهم با بنیاد تفكر عرب، بیروت (۲۰۰۲)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه جهان عرب، پاریس (۲۰۰۲)
ـ پروتكل همكاری با مركز مطالعات اندلس و گفتگوی تمدنها ، رباط (۲۰۰۳)
مؤسسات علمی و فرهنگی:
ـ عقد قرارداد با مؤسسه زبانها و تمدنهای شرقی، پاریس GRLM/INALCO (۱۹۸۹)
ـ پروتكل همكاری با دانشگاه بینالمللی آفریقا، خارطوم (۱۹۹۳)
ـ یادداشت تفاهم با دانشگاه كوردوبا، اسپانیا (۱۹۹۳)
ـ موافقتنامه همكاری با بانك اطلاع رسانی بینالمللی كشورهای فرانسوی زبان، پاریس (۱۹۹۳)
ـ یادداشت تفاهم با مركز مطالعات اسلامی آكسفورد، آكسفورد (۱۹۹۴)
ـ پروتكل همكاری با مركز مطالعات خاورمیانه و خاورنزدیك، وابسته به مركز مطالعات شرقشناسی و آفریقایی، دانشگاه لندن (۱۹۹۴)
ـ موافقتنامه همكاری با دانشگاه الازهر، مركز بین المللی اسلامی مطالعات و تحقیقات جمعیت شناختی، جمهوری عربی مصر (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه تمدن اسلامی، مسكو، فدراسیون روسیه (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با دانشكده مطالعات اسلامی سارایوو، بوسنی هرزگوین (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با دانشگاه الزیتون، جمهوری تونس، (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با دانشگاه آزاد القدس، فلسطین (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با دانشگاه ملك فیصل، چاد (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با مركز فناوری اطلاع رسانی منطقهای و مهندسی نرمافزار، مصر (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با كتابخانه ملی وین (۱۹۹۹)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه بینالمللی سوادآموزی "ILI " ـ پنسیلوانیا، ایالات متحده آمریكا (۲۰۰۰)
ـ موافقتنامه همكاری با دانشگاه اسلامی نیجر (۲۰۰۲)
ـ یادداشت تفاهم با بنیاد فرهنگی گفتگوی تمدنهای المنصور، صنعا (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه فناوریهای اطلاع رسانی آموزش یونسكو، (IITE) مسكو (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز مطالعات و تحقیقات اسلامی شاهزاده عبدالمحسن بن جلاوی، شارجه (۲۰۰۴)
مؤسسات و مراكز اسلامی خارج از كشور:
ـ پروتكل همكاری با فدراسیون سازمانهای اسلامی اروپا، مادرید (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با شورای اسلامی آلمان (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با فدراسیون انجمنهای اسلامی اسپانیا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه اسلامی لای یستر انگلستان (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با شورای عالی مسلمانان بلژیك (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با موسسه فرهنگی ـ اسلامی تاگرا در گرانادا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مركز اسلامی میلانو (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مركز اسلامی اسپانیا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مركز اتحادیه اسلامی استكهلم (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه اسلامی اسپانیا (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه اسلامی اطلاع رسانی ایتالیا (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با مركز اسلامی تورنتو، كانادا (۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با كمیته اسلامی اسپانیا، مادرید (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد خیریه امام الخویی، لندن، (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه فرهنگی عرب در آرژانتین، (۲۰۰۰)
ـ یادداشت تفاهم با انجمن اسلامی آمریكای شمالی ، ((ISNA)ا، ایالات متحده آمریكا ، ۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با كنفرانس جهانی مذاهب ایالات متحده آمریكا، (۲۰۰۲)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای مسلمانان بریتانیا، لندن، (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای دانشمندان بوسنی و هرزگوین، (۲۰۰۳)
مؤسسات ملی:
ـ موافقتنامه همكاری جهت اجرای برنامه امیرقطر جهت اشاعه زبان عربی و فرهنگ اسلامی، (منعقد شده بین آیسسكو و كمیسیون ملی قطر، ۱۹۸۶)
ـ پروتكل همكاری با آژانس همكاری بینالمللی پادشاهی مراكش (۱۹۸۸)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارت ورزش، هنر و فرهنگ جمهوری مالی (مركز احمدبابا تیمبوكتی، (۱۹۸۸)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارت آموزش عالی و تحقیقات علمی و آموزش كادر علمی پادشاهی مراكش (۱۹۹۵)
ـ موافقتنامه همكاری با شورای اسلامی ملی ساحل عاج، (۱۹۹۶)
ـ تفاهمنامه همكاری با وزارت آموزش جمهوری یمن (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با مؤسسه آموزش ضمن خدمت معلمان عرب در "كانو" و وزارت آموزش و پرورش نیجریه، (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با وزارت فرهنگ پادشاهی مراكش (۱۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری آیسسكو و دولت چاد جهت تأسیس "مركز تعلیم و تربیت آیسسكو در چاد" (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن خیریه قطر (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با "انجمن الاصلاح" بحرین (۱۹۹۶)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن اسلامی بحرین (۱۹۹۹۶)
ـ پروتكل همكاری با وزارت جوانان و ورزش پادشاهی مراكش(۱۹۹۷)
ـ پروتكل همكاری با وزارت كار و امور اجتماعی پادشاهی مراكش (۱۹۹۷) و (۲۰۰۳)
ـ پروتكل همكاری با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران (۱۹۹۷)
ـ یادداشت تفاهم با دولت سورینام (۱۹۹۸)
ـ پروتكل همكاری با آژانس همكاری فنی تونس(۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با بخش فرهنگ و اطلاع رسانی شارجه، امارات متحدة عربی (۱۹۹۸)
ـ موافقتنامه همكاری با انجمن علمی سلطنتی(اردن ،۱۹۹۹)
ـ موافقتنامه همكاری آیسكو و دولت كومور (۲۰۰۰)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارت امور مذهبی بحرین (۲۰۰۰ و ۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با صندوق كشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای سازمانهای گسترش ملل متحد
ـ موافقتنامه همكاری با بنیاد الحریری لبنان(۲۰۰۱)
ـ دومین یادداشت تفاهم با دولت جمهوری یمن(۱۹۹۶ـ ۲۰۰۱)
ـ موافقتنامه همكاری با دبیرخانه مركزی وقف، كویت(۲۰۰۲)
ـ پروتكل همكاری با صندوق مالی همكاریهای فنی مصر در آفریقا (۲۰۰۲)
ـ یادداشت تفاهم با وزارت آموزش عالی پادشاهی عربستان سعودی (۲۰۰۳)
ـ موافقتنامه همكاری با وزارتخانه ملی اسلامی
مؤسسات اطلاع رسانی:
ـ موافقتنامه همكاری با مؤسسه عالی روزنامهنگاری پادشاهی مراكش (۱۹۹۵)
ـ موافقتنامه همكاری با رادیو و تلویزیون عرب، آرت (۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با مركز اشاعه محصولات سینمایی ملی ایتالیا در خارج از كشور، ایتالس پتاكولا، ۱۹۹۷)
ـ موافقتنامه همكاری با خانه تقریب مذاهب اسلامی، لبنان (۱۹۹۹)
مصوبات هشتمین اجلاس مجمع عمومی آیسسكو (تهران ۸ـ۶ دی ۱۳۸۲)
ـ اشغال كوههای جولان سوریه توسط اسرائیل محكوم شد و طبق این مصوبه ضرورت پایان بخشیدن به این اشغال و احترام به قوانین بین الملل تصویب شد.
ـ با رأی اكثریت، مدیر كلی جناب آقای التویجری برای دو دوره سه ساله تمدید شد.
ـ قانون ممنوعیت حجاب در مدارس و محل كار در فرانسه مورد انتقاد شدید قرار گرفت.
ـ سند «استنباط شیوههای تعامل كشورهای عضو آیسسكو با تحولات جهانی» بر این اساس كه پیوند و تعامل با تحولات جهانی بستگی تام به برنامهریزی دقیق و ارتقاء همكاری و همیاری با سازمانهای بین المللی دارد، ارائه شده از سوی مدیر كل آیسسكو، مورد تأیید و تصویب قرار گرفت.
ـ پادشاه عربستان مقدار معتنابهی كمك مالی جهت احیای فعالیتهای مؤسسات فرهنگی عراق به آیسسكو اهدا نمود.
از بدهیهای ایران بابت حق عضویتها بعد از مذاكرات، قراردادی امضاء گردید كه طبق آن ۵۰۰ هزار دلار برای تأسیسات آموزشی، علمی و فرهنگی شهر بم، ۱ میلیون دلار بابت هزینههای دفتر منطقهای آیسسكو در تهران و سایر پروژههای داخلی كاسته شد و همچنین نیمی از بقیه بدهی مورد بخشودگی قرار گرفت و در نهایت بدهی های موجود به كمتر از ۴۵۵ هزار دلار تقلیل یافت.
ـ توافقنامه همكاری بین آقای دكتر التویجری، مدیر كل آیسسكو و جناب آقای محمدی عراقی رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی منعقد و امضاء شد.
ـ گزارش مالی و بستن حسابهای ۲۰۰۲ ـ ۲۰۰۰ و گزارش دفتر ممیزی و كمیته مالی و شرح بودجهها و هزینهها تا پایان سال ۲۰۰۳ مورد تصویب قرار گرفت و تلاش های ملی مدیر كل مبنی بر صرفه جوئی در هزینه ها مورد تأئید قرار گرفت.
ـ متن نهائی شده برنامه عمل سه ساله ۲۰۰۶ ـ ۲۰۰۴ كه بعد از بحث ها و بررسیها مورد تأیید اعضاء شورای اجرائی قرار گرفته بود به تصویب رسید.
ـ تصمیم شورای اجرائی مبنی بر به تعویق انداختن طرح شبكه تلویزیونی ماهوارهای اسلامی مورد تصویب قرار گرفت.
ـ گزارش مدیر كل آیسسكو در مورد فعالیتهای سازمان در فاصله بیست و سومین و بیست و چهارمین نشست شورای اجرائی مورد تصویب قرار گرفت.
ـ تجاوز اسرائیل و تخریب مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در قدس شریف و سراسر فلسطین محكوم شد و قدس شریف به عنوان پایتخت كشور مستقل فلسطین مورد تأئید قرار گرفت.
ـ تصویب تصمیمات شورای اجرایی مبنی بر حمایت آیسسكو از مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در بوسنی هرزگوین
ـ تصویب تصمیمات شورای اجرایی مبنی بر حمایت آیسسكو از مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در سومالی
ـ با همكاری دولت انتقالی اسلامی افغانستان و در چارچوب برنامه عمل سه ساله، به اجرا گذاشتن طرحهای حمایتی نسبت به مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی افغانستان مورد تصویب قرار گرفت.
به علت شرایط خاص، افغانستان از حق عضویت معاف گردید.
ـ افزایش كمك آیسسكو و درخواست كمك از كشورهای عضو آیسسكو و مؤسسات دولتی و غیردولتی در جهان اسلام به منظور بازسازی مؤسسات آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطات در افغانستان مورد تصویب قرار گرفت.
ـ طرح تأسیس مجلس جوانان ارائه شده توسط دولت جمهوری اسلامی ایران مورد تصویب قرار گرفت.
ـ تدوین طرحهای حمایتی از مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در عراق مورد تصویب قرار گرفت.
ـ تصمیمات شورای اجرائی مبنی بر حمایت مالی آیسسكو و درخواست كمك از كشورهای عضو و مؤسسات دولتی و غیردولتی در جهان اسلام به منظور بازسازی مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در عراق مورد تصویب قرار گرفت.
ـ عراق به علت شرایط حاد و بحرانیاش از پرداخت حق عضویت معاف گردید.
ـ در چارچوب برنامه عمل سه ساله آیسسكو، اجرای طرحها و برنامههایی در جهت حمایت از هویت ملی تپههای جولان و مطرح ساختن این موضوع در جلسات مشترك سازمانهای بینالمللی.
ـ درخواست كمك مالی از كشورهای عضو آیسسكو و سازمان های بینالمللی به منظور بازسازی شهر…، این حمایتها در جهت احیاء و بازسازی اماكن تاریخی است.
ـ پیشنهاد مدیر كل مبنی بر كاهش ۵۰۰۰۰۰ دلار از بدهیهای معوقه جمهوری اسلامی ایران به منظور كمك به مؤسسات آموزشی، علمی و فرهنگی در شهر بم
ـ بدهیهای كشورهای عضو بابت حق عضویتها باید هر چه زودتر پرداخت گردد (قبلاً نیز در اجلاسهای پنجم و ششم مجمع عمومی این موضوع مورد تصویب قرار گرفته بود.)
ـ كشورهای عضو طبق مصوبه اجلاس هفتم میتوانند از مدیر كل تقاضا كنند ترتیباتی برای سهولت پرداخت بدهیهایشان اتخاذ كنند.
ـ تصمیم شورای اجرائی مبنی بر كاهش بدهیها بر طبق طبقهبندیهای كشورهای عضو در جهت تسهیل پرداخت بدهیها
ـ مقرر گردید در خصوص میزان كاهش بدهیها گزارشی برای ارائه در نهمین اجلاس مجمع عمومی تهیه گردد.
ـ ابراز تشكر و امتنان نسبت به دولت جمهوری اسلامی ایران در مورد اختصاص دادن ساختمان، تجهیزات، بودجه و پرسنل برای دفتر منطقهای آیسسكو در تهران
ـ ازدیاد حقوق كلیه پرسنلهای آیسسكو بدون در نظر گرفتن گروه شغلی آنها تا ۱۰٪ حقوق پایه از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۰۴ مورد تصویب قرار گرفت.
ـ بررسی و تصمیم گیری در مورد بالا بردن حقوق پرسنلهای آیسسكو بدون توجه به گروه شغلی آنها هر سه سال یكبار
- افزایش بودجه آیسسكو كه در نشست سران كشورهای اسلامی مورد توافق قرار گرفته بود به تصویب رسید.
ـ پیش نویس نهائی برنامه عمل سه ساله ۲۰۰۶ ـ ۲۰۰۴ و همچنین بودجه آن بالغ بر ۴۱۱۰۰۴۵۳ دلار به منظور به اجرا درآوردن برنامههای آن به تصویب رسید.
ـ كشورهای عضو اسامی نمایندگان خود را در شورای اجرائی آیسسكو همراه با CD آنها باید به دبیرخانه آیسسكو ارسال كنند تا اعتبار نامههای آنها تصویب شود.
ـ افزایش حقوق مدیر كل آیسسكو تا ۲۰٪ از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۰۴ مورد تصویب قرار گرفت.
اساسنامه سازمان
مقدمه
وزرای امور خارجه كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی با برپائی نشستهای پی در پی، اصل تأسیس یك سازمان تخصصی را در زمینه آموزش، علوم و فرهنگ پیشنهاد و مطرح كردند. این پیشنهاد به سومین اجلاس سران كنفرانس اسلامی كه در ژانویه ۱۹۸۱ در طائف مكه مكرمه تشكیل شد، ارائه گردید. این اجلاس نیز در پاسخ به آرمانهای امت اسلام تصمیم گرفت نهاد كارآمدی را با هدف تحكیم همبستگی، همكاری میان جوامع اسلامی در قالب اصول سعه صدر و ارزشهای والای اسلام پایهریزی نماید. دولتهای عضو این اساسنامه:
ـ با اعتقاد به اسلام به عنوان دین سعه صدر، فرهنگی سازنده، تمدنی انسانی و شیوهای برای زندگی؛
ـ با تأكید بر اینكه اسلام بعنوان دین ارزشهای معنوی، اخلاقی و فرهنگی و دین تمدنسازی كه در ایجاد تمدن بشری و غنای آن بسیار حائز اهمیت است؛
ـ با توجه به اهمیتی كه اسلام به دانش و فراگیری علوم قائل است؛
ـ با توجه به آرمانها و آرزوهای قلبی امت مسلمان در دستیابی به همكاری، اتحاد و پیشرفت در قالب اصول رواداری اسلامی؛
ـ با تعهد به ارتقاء آموزش، علوم و فرهنگ برای حصول تفاهم متقابل، تحكیم دوستی، برادری و گسترش صلح میان مردم جهان؛
ـ با تمایل به تحكیم گفتگوی ثمربخش میان فرهنگها برای دستیابی به همزیستی تمدنها كه ضامن احترام به هویت فرهنگی همه ملل خواهد بود؛
ـ با تصدیق اصول برابری، همبستگی و همیاری متقابل برای تحكیم همكاری و در نتیجه توسعه آموزش، علوم، فن آوری، فرهنگ و ارتباطات به طرق مقتضی؛
ـ موافقت خود را نسبت به منشور سازمان اسلامی آموزشی، علمی و فرهنگی (آیسسكو) اعلام میدارند.
فصل اول
مفاد كلی
اصل ۱: عنوان و تعریف
الف ) عنوان: سازمان اسلامی آموزشی، علمی و فرهنگی كه از این پس «سازمان اسلامی»(آیسسكو) نامیده میشود.
ب ) تعریف: سازمان اسلامی (آیسسكو) یك مجمع بین المللی است كه در چارچوب سازمان كنفرانس اسلامی در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات فعالیت دارد.
اصل ۲: مقر سازمان
مقر سازمان اسلامی (آیسسكو) در شهر رباط، پایتخت مراكش قرار دارد. سازمان میتواند براساس مصوبه مجمع عمومی و پیشنهاد شورای اجرایی مراكز، دفاتر یا مؤسساتی را تحت نظارت خود، در هر كشور دیگری دایر نماید.
اصل ۳: زبانها
زبانهای مورد استفاده سازمان اسلامی (آیسسكو) عربی، انگلیسی و فرانسه میباشد. در تفسیر این اساسنامه هر یك از سه زبان از اعتبار یكسان برخوردارند. در صورت بروز اختلاف در تفسیر این اساسنامه، تفسیر دو زبان كه یكی از آنها عربی خواهد بود، ملاك قرار میگیرد. در غیر این صورت، متن اصلی ملاك خواهد بود.
اصل ۴: اهداف
اهداف سازمان اسلامی (آیسسكو) عبارتند از:
الف ) تقویت و تحكیم همكاری بین كشورهای عضو در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
ب ) توسعه علوم كاربردی و استفاده از فنآوریهای پیشرفته درچارچوب ارزشها و آرمانهای متعالی و جاودانه اسلامی
ج ) تحكیم تفاهم میان ملل مسلمان و كمك به تحقق صلح و امنیت جهانی از راههای مختلف بویژه از طریق آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
د ) ایجاد هماهنگی بین نهادهای تخصصی سازمان كنفرانس اسلامی در زمینه آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات از یكطرف و كشورهای عضو سازمان اسلامی (آیسسكو) از طرف دیگر، برای تحكیم همبستگی اسلامی
ه ) مبنا قرار دادن فرهنگ اسلامی در برنامه های درسی كلیه سطوح و مقاطع آموزشی
و ) تحكیم فرهنگ اصیل اسلامی و صیانت از استقلال تفكر اسلامی در مقابله با كلیه اشكال تهاجم فرهنگی و تمامی عوامل تحریف و حفظ ویژگیهای بارز تمدن اسلامی
ز ) پاسداری از هویت اسلامی مسلمانان در كشورهای غیرمسلمان
اصل ۵: روشها
سازمان اسلامی (آیسسكو) برای تحقق اهداف موردنظر خود از روشهای ذیل استفاده خواهد كرد:
الف ) فعالیت در جهت گسترش فرهنگ اسلامی و زبان قرآن كریم در سطح جهان میان ملل غیرعرب زبان از طریق همكاری با سازمانهای علمی، فرهنگی و آموزشی اتحادیه عرب و سایر سازمانها و نهادهای اسلامی برای برنامهریزی و حمایت از طرحهای مناسب
ب ) حمایت از سازمانهای فعال در امور آموزشی، علمی، فرهنگی و ارتباطات برای گسترش اهداف سازمان اسلامی (آیسسكو)
ج ) حمایت از دانشگاهها، دانشكدهها و مؤسسات دولتی و خصوصی متخصص در زمینه مطالعات قرآنی، زبان عربی و فرهنگ اسلامی و اصلاح برنامههای آموزشی، كتابهای درسی و روشهای تدریس آنها به منظور تحقق تكامل فرهنگی
د ) تقویت مراكز و نهادهای تخصصی برای حمایت از فعالیتهای علمی و آموزشی افراد، سازمانها، انجمنهای خیریه یا مراكز اسلامی فعال در ترویج فرهنگ اسلامی و تدریس قرآن كریم و زبان عربی، تشویق و حمایت تلاشهای كشورهای عضو به تهیه برنامههای آموزشی، فنی و آموزش عملی و حمایت از این برنامهها و نیز تشویق محققین و مبتكرین مسلمان
ه ) كمك به دانشگاههای كشورهای اسلامی و غیر اسلامی و تشویق آنها به ایجاد كرسیها، مؤسسات و گروههای مطالعات و فرهنگ اسلامی و برقراری همكاری مؤثر میان آنها
و ) ترویج كارهای تحقیقی و مطالعاتی برای توسعه و ارتقاء آموزش در كشورهای اسلامی و القای ویژگی اسلامی به تمامی ابعاد تمدن، هنر و فرهنگ
ز ) برگزاری كنفرانسها، سمپوزیومها و سمینارها و تشویق به تأسیس نهادهای آموزشی و علمی با همكاری دولتها، سازمان كنفرانس اسلامی و مجامع و سازمانهای فعال در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات
فصل دوم
عضویت و همكاری با دولتها
اصل ۶: اعضای فعال
هر یك از كشورهای عضو دائم یا غیر دائم (ناظر) سازمان كنفرانس اسلامی در صورت تأیید اساسنامه به عضویت سازمان اسلامی (آیسسكو) درمیآیند. كشوری كه عضو دائم یا غیردائم سازمان كنفرانس اسلامی نباشد، نمیتواند به عضویت سازمان اسلامی (آیسسكو) پذیرفته شود.
اصل ۷: اعضای ناظر
هر یك از كشورهای عضو سازمان كنفرانس اسلامی كه عضو سازمان اسلامی (آیسسكو) نباشند، به محض اعلام درخواست خود به این سازمان بعنوان ناظر در سازمان اسلامی (آیسسكو) پذیرفته میشوند.
هر یك از كشورهای غیر عضو سازمان كنفرانس اسلامی صرفنظر از اینكه عضو ناظر باشند یا خیر، میتوانند عضو ناظر سازمان اسلامی (آیسسكو) شوند. سازمانها، نهادها و فدراسیونها نیز میتوانند به صورت ناظر به عضویت سازمان درآیند.
در دو مورد اخیر، درخواست عضویت باید به مدیر كل تسلیم شود و این درخواست همراه با اعلام نظر شورای اجرایی به مجمع عمومی ارائه شود.
مجمع عمومی ضوابط مربوط به وضعیت اعضای ناظر و شرایط مربوط به آن را تعیین میكند.
فقط كشورهای عضو از حق رأی در مجمع عمومی برخوردار خواهند بود.
اصل ۸: مصونیتها
سازمان اسلامی (آیسسكو)، مقامات، كاركنان، اماكن، دفاتر، اسناد و مرسولات آن از مصونیتها و امتیازات اعطایی كه به سازمان كنفرانس اسلامی و همچنین مواردی كه در موافقتنامه امضاء شده میان سازمان اسلامی (آیسسكو) و دولت پادشاهی مراكش تصریح گردیده، برخوردار خواهند بود.
فصل سوم
تشكیلات سازمان
اصل ۹: تشكیلات سازمان اسلامی (آیسسكو) عبارتند از:
الف ) مجمع عمومی
ب ) شورای اجرایی
ج ) مدیریت كل
اصل ۱۰: مجمع عمومی
۱ـ مجمع عمومی از نمایندگان كشورهای عضو سازمان اسلامی (آیسسكو) تشكیل میشود كه هر یك از سوی دولت كشورهای عضو منصوب میشوند. در انتخاب نمایندگان باید تخصص آنها در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات در نظر گرفته شود.
۲ـ تركیب اعضای دفتر
مجمع عمومی در هر جلسه یك رئیس، سه معاون، یك گزارشگر و رؤسای كمیتههای مجمع را انتخاب میكند. رئیس شورای اجرایی یكی از اعضای دفتر مجمع خواهد بود.
۳ـ مصوبات
رأی گیری در مجمع عمومی براساس هر دولت یك رأی بوده و تصمیمات اتخاذ شده با یك اكثریت ساده اعضای حاضر و رأی دهنده مورد تصویب قرار میگیرد، مگر آنكه روش دیگری در اصل ۲۰ این اساسنامه ذكر شده باشد.
۴ـ نشستهای مجمع عمومی
مجمع عمومی بصورت منظم هر سه سال یكبار تشكیل جلسه میدهد. در صورت تصویب مجمع عمومی یا درخواست شورای اجرایی یا درخواست حداقل یك سوم كشورهای عضو یا درخواست مدیر كل سازمان اسلامی (آیسسكو) و تأیید حداقل یك سوم كشورهای عضو، جلسه فوق العاده تشكیل خواهد شد.
۵- حضور در مجمع
دبیر كل سازمان كنفرانس اسلامی یا نماینده وی حق شركت در مجمع عمومی را خواهند داشت. نهادهای منشعب از سازمان كنفرانس اسلامی نیز براساس شرایط مربوط به اعضای ناظر سازمان اسلامی (آیسسكو)، حق شركت در جلسات مجمع عمومی را خواهند داشت.
اصل ۱۱: وظایف مجمع عمومی
مجمع عمومی اختیار دارد تا:
۱. سیاستها و خط مشیهای كلی سازمان اسلامی (آیسسكو) را تعیین نماید.
۲. طرح عمل سازمان، دیگر برنامهها، بودجه و طرحهای اجرایی را به تصویب برساند.
۳. گزارشات و پیشنهادات ارائه شده توسط كشورهای عضو و توصیه نامه های صادره از سوی شورای اجرایی را بررسی نموده و تصمیمات مناسب را در مورد آنها اتخاذ نماید.
۴. آئین نامه مجمع عمومی را به تصویب برساند.
۵. آئیننامههای مجمع و همچنین ضوابط مالی و پرسنلی مربوط به سازمان اسلامی (آیسسكو) را اصلاح و تصویب نماید. مجمع عمومی اعمال مقررات جاری دبیرخانه كل سازمان كنفرانس اسلامی را مدنظر قرار میدهد.
۶. كلیه مسائلی را كه در حوزه صلاحیت دیگر نهادهای سازمان اسلامی (آیسسكو) قرار نمیگیرد، مورد بررسی قرار دهد.
۷. روابط آیسسكو را با سازمانهای اسلامی، عربی و بینالمللی و سازمانهای تخصصی دولتی و غیردولتی مطابق با موافقتنامههای دو جانبه منعقده در این خصوص تعیین نماید.
۸. پیش نویس بودجه، برنامهها و گزارش بستن حسابهای سازمان اسلامی (آیسسكو) را مورد بحث قرار دهد و به تصویب برساند.
۹. كمیتههای ویژهای را جهت انجام مطالعات خاص تشكیل دهد.
۱۰. مدیر كل سازمان اسلامی (آیسسكو) را برای یك دوره سه ساله قابل تمدید برگزیند. آئین نامه مجمع عمومی، شرایط معرفی نامزدهای این پست و مراحل انتخاب را تعیین میكند .
۱۱. گزینش اعضای شورای اجرایی سازمان اسلامی (آیسسكو) را تأیید نماید. این افراد علاوه بر آگاهی به امور اسلامی، باید در زمینههای علوم، آموزش، هنر، ادبیات و ارتباطات تبحر لازم را داشته و از توانایی نظارت بر اجرای وظایف محوله بر شورا نیز برخوردار باشند.
اصل ۱۲: شورای اجرایی
الف ) تركیب اعضای شورا:
۱- شورای اجرایی متشكل از نمایندگان كلیه دولتهای عضو سازمان میباشد. رئیس مجمع عمومی به لحاظ موقعیت خود به عنوان مشاور در جلسات شورای اجرایی شركت میكند. دبیر كل سازمان كنفرانس اسلامی یا نماینده او حق شركت در جلسات شورای اجرایی را خواهند داشت. مدیر كل سازمان اسلامی (آیسسكو) یا نماینده وی در جلسات شورا شركت خواهند داشت. مدیر كل همچنین معاونین خود و نمایندگان سایر نهادهای وابسته به سازمان اسلامی (آیسسكو) را دعوت میكند تا در جلسات شورا شركت كنند و در زمینههای مربوط به تخصص خود اظهار نظر نمایند.
۲- مجمع عمومی هنگام انتخاب اعضای شورای اجرایی اطمینان حاصل خواهد كرد كه آنها در امور اسلامی و در زمینههای علمی، آموزشی، هنری و ادبی تبحر دارند و از تجربه و توانایی لازم برای نظارت بر اجرای امور مربوط به شورا نیز برخوردار هستند. كشورهای عضو مجازند هر زمان كه لازم بدانند نماینده دیگری برگزینند.
ب ) وظایف شورا:
۱ـ شورای اجرایی مقررات اداری داخلی سازمان اسلامی (آیسسكو) را باستثناء مقرراتی كه در حوزه مسئولیت مجمع عمومی قرار دارد، تعیین میكند.
۲ـ شورا معاون پیشنهادی مدیر كل را برای یك دوره سه ساله قابل تمدید برای یكبار دیگر، منصوب میكند. شرایط مورد نیاز و مراحل گزینش براساس آئیننامه شورای اجرایی تعیین خواهد شد.
۳ـ شورا پیشنویس دستور كار جلسات مجمع عمومی را بنا بر پیشنهاد مدیر كل و براساس كار سازمان و برآورد بودجه تهیه و توصیههای مربوط را به مجمع عمومی تسلیم میكند.
۴ـ اقدامات لازم را براساس مصوبات مجمع عمومی اتخاذ مینماید تا اطمینان حاصل شود كه مدیر كل برنامههای سازمان اسلامی (آیسسكو) را بنحو مقتضی انجام خواهد داد.
اصل ۱۳: مدیریت كل (اداره كل)
مدیریت كل توسط یك مدیر كل اداره میشود كه مجمع عمومی وی را برای یك دوره سه ساله قابل تمدید انتخاب میكند.
آئین نامه مجمع عمومی شرایط مورد نیاز و مراحل گزینش فرد برای تصدی این سمت را تعیین میكند. مدیر كل رئیس تشكیلات اداری سازمان اسلامی (آیسسكو) بوده و در مقابل شورای اجرایی و مجمع عمومی مسئول است. كلیه كاركنان مدیریت كل مستقیماً تحت نظر مدیر كل انجام وظیفه میكنند. در صورت خالی ماندن پست مدیر كلی دراثر استعفا، سلب صلاحیت و یا هر دلیل دیگر، اختیار هدایت دستگاه اداری و پیگیری اجرای برنامهها به معاون مدیر كل تفویض میشود. سپس مجمع عمومی حداكثر ظرف یكسال تشكیل جلسه میدهد تا مدیر كل جدیدی را انتخاب نماید.
اصل ۱۴: كمیسیونهای ملی و دستگاههای عامل در چارچوب سازمان اسلامی (آیسسكو)
۱ـ كشورهای عضو كمیسیونهای ملی آموزش، علوم و فرهنگ خود را جهت تحكیم روابط میان سازمان اسلامی (آیسسكو) وزارتخانهها، سازمانها و افراد در كشورهای عضو تشكیل خواهند داد.
۲ـ سازمانهایی كه در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات فعالیت دارند، صرف نظر از داشتن یا نداشتن عنوان تشكیلات، بنیاد، یا مركز، میتوانند براساس تصمیم مجمع عمومی سازمان اسلامی (آیسسكو) یا اجلاس وزرای خارجه سازمان كنفرانس اسلامی و تأیید شوراهای موسس و مجمع عمومی نهادهای مربوطه، به سازمان اسلامی (آیسسكو) ملحق شوند. موضوع به مجمع عمومی سازمان اسلامی (آیسسكو) ارجاع داده میشود تا ماهیت رابطه نهاد ملحق شونده به سازمان اسلامی (آیسسكو) و دستگاههای مختلف وابسته به آنرا مشخص نماید.
۳ـ یك نماینده از سوی سازمان اسلامی (آیسسكو) در گردهمایی مجمع عمومی این نهادها شركت میكند تا از همكاری آنها اطمینان حاصل كرده و از تناقض میان فعالیتهای آنها و سیاستها و طرحهای سازمان اسلامی (آیسسكو) جلوگیری به عمل آورد.
۴ـ كشورهای عضو هیأتهای نمایندگی دائم خود در سازمان را براساس روشهای خاص خود انتخاب میكنند.
اصل ۱۵: نهادهای غیردولتی
سازمان اسلامی (آیسسكو) نهادهایی را كه ماهیت مردمی دارند تشویق میكند تا در زمینههای آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات فعالیت نمایند و درعین حال از فعالیتهای آنها حمایت میكند.
اصل ۱۶: بودجه
بودجه سازمان برای سه سال تهیه شده و از اول ژانویه هر سال تا پایان ماه دسامبر همان سال به مورد اجرا گذاشته میشود. این بودجه پس از تصویب در مجمع عمومی مطابق با مفاد آیین نامه مالی سازمان اسلامی (آیسسكو) قابل اجرا خواهد بود.
مدیر كل گزارش سالانهای را در مورد بودجه و بستن حسابها تهیه و پس از پایان سال مالی به دومین اجلاس شورای اجرایی تسلیم میكند. گزارش سال مالی، پیشنهادات مدیر كل در مورد اجرای بودجه و همچنین ملاحظات وی در مورد بستن حسابها را در برمیگیرد.
اصل ۱۷: منابع مالی
منابع مالی سازمان اسلامی (آیسسكو) عبارتند از:
۱ـ حق عضویت كشورهای عضو كه براساس درصد حق عضویت هر كشور در بودجه سازمان كنفرانس اسلامی تعیین میگردد، مگر آنكه مجمع عمومی تصمیم به تغییر آن داشته باشد.
۲ـ منابع حاصل از انجام همكاریهای مشترك میان سازمان اسلامی (آیسسكو) و سایر سازمانها.
۳ـ كمكهای مالی و مبالغی كه توسط كشورهای عضو، یا غیرعضو، نهادها، افراد یا سایر منابع به سازمان اهداء میشود .
شورای اجرایی سازمان اسلامی (آیسسكو) میتواند هدایایی را كه جهت مقاصد بخصوص به سازمان اهدا میشود، بپذیرد، مشروط بر آنكه با اهداف و مقررات سازمان اسلامی (آیسسكو) در تضاد نباشد و این امر تأثیر منفی بر انجام وظایف سازمان نداشته باشد. تصمیم شورا در این رابطه بایستی همراه با كلیه ملاحظات مربوط جهت تصویب یا عدم تصویب به مجمع عمومی احاله گردد.
اصل ۱۸: هزینهها
هزینههای سازمان اسلامی (آیسسكو) صرف مقاصدی مانند موارد ذیل میگردد:
۱ـ تعهدات مربوط به قراردادها، مصوبات یا برنامههای الزامآور گذشته سازمان
۲ـ كمك به نهادها و سازمانهای تحت نظر آیسسكو
۳ـ تعهدات مربوط به طرحهایی كه بطور مشترك با طرفهای دولتی و غیردولتی اجرا شده است.
۴ـ تعهدات سازمان در قبال كاركنان ثابت و مأمور
اصل ۱۹: حسابها
مدیر كل تحت نظارت شورای اجرایی گزارش بستن حسابها را تهیه كرده و آنرا تسلیم اجلاس عادی مجمع عمومی مینماید. شورای اجرایی یك كمیته بازرسی مالی متشكل از نمایندگان پنج كشور عضو را برای یك دوره سه ساله و به صورت چرخشی تعیین میكند تا به حسابهای سازمان اسلامی (آیسسكو) رسیدگی نماید. كمیته بازرسی حق دارد تا تمامی دفترها و پروندهها را بررسی كرده و از شورای اجرایی، مدیر كل و مقامات سازمان اسلامی (آیسسكو) بخواهد تا هرگونه اطلاعاتی را كه برای انجام وظایف خود ضروری بداند، در اختیارش قرار دهند. حسابها هر ساله از سوی كمیته بازرسی مالی حسابرسی میشود تا ازصحت و درستی بودجه و محاسبات اطمینان حاصل گردد.
كمیته بازرسی گزارش خود را تسلیم مدیر كل خواهد كرد كه وی نیز این گزارش را با اعلام نظر خود به اجلاس بعدی مجمع عمومی ارائه خواهد داد. مجمع عمومی حق دارد تا از كمیته بازرسی مالی توضیح بخواهد.
فصل چهارم
مفاد نهایی
اصل ۲۰: متممها یا اصلاحات
۱ـ متممهای پیشنهادی برای این اساسنامه به محض تصویب اكثریت دو سوم اعضای مجمع عمومی قابل اجرا خواهند بود. با وجود این، متممهایی كه تغییرات اساسی در اهداف سازمان اسلامی (آیسسكو) ایجاد كند یا تعهدات جدیدی را برای كشورهای عضو به دنبال داشته باشد بایستی قبل از اجرا توسط دو سوم كشورهای عضو مورد تصویب قرار گیرد. مدیر كل متن پیش نویس متممها را حداقل شش ماه قبل از ارائه به مجمع عمومی، در اختیار كشورهای عضو قرار میدهد.
۲ـ مجمع عمومی حق دارد برای اجرای مفاد مندرج در این اصل، مقررات لازم را با اكثریت دو سوم آراء به تصویب برساند.
اصل ۲۱:
این اساسنامه در بایگانی دولت مراكش نگهداری خواهد شد. یك نسخه اصل اساسنامه نیز جهت امضاء به مدیریت كل سازمان اسلامی ارسال میشود كه در آنجا برای امضا مفتوح خواهد بود.
پذیرش اعضای جدید، بلافاصله بعد از اعلام و براساس اصل ۶ این اساسنامه انجام خواهد گرفت.
اصل ۲۲: داوری
هر گونه مشكل یا اختلاف نظر ناشی از تفسیر این اساسنامه برای رفع ابهام به یك دیوان داوری اسلامی منتخب از سوی مجمع عمومی ارجاع میگردد.