کد مطلب : ۱۴۲۵۳
هجدهمين نشست عاشورا پژوهی چهل منزل تا اربعین برگزار شد
اندیشه - جلال بیطرفان: هجدهمين نشست از دوره دوم نشست‌های عاشورا پژوهی چهل منزل تا اربعين با موضوع «تحريفات عاشورا و پيامد‌های آن» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمين «محمدهادی يوسفی‌غروی»، عضو انجمن تاريخ‌پژوهان كشور و گردآورنده نخستين گزارش مستند از نهضت عاشورا برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمين «محمدهادی يوسفی‌غروی» در اين نشست كه در سالن اجتماعات مركز انجمنهای علمی حوزه علميه قم توسط مرکز مطالعات راهبردی خیمه برگزار شد در سخنانی تحريفات را مسئله نسبی دانست و اظهار داشت: «تحريفات زمانی شناخته می‌شود كه ما سند اصل موضوعی را كه مورد تحريف قرار گرفته، بشناسيم.»
وی با تاكيد بر اينكه برای شناختن تحريفات عاشورا، شناسايی اصل سند معتبر وقايع و حوادث عاشورا بسيار مهم است، تصریح كرد: «در مجالس و محافل سخنرانان مذهبی مطالبی از تاريخ گذشته را بازگو می‌كنند كه غالبا طبق روش اين گونه مجالس خود را ملتزم به بيان منبع مطالب و اخبار بازگو شده نمی‌دانند و تنها در برخی از موارد اسم كتابی آورده می‌شود.»
عضو انجمن تاريخ‌پژوهان كشور با بيان اينكه گاهی اين سوال مطرح می‌شود با توجه به اينكه ۱۴۰۰ سال از حادثه عاشورا می‌گذرد چه كسانی وقايع و حوادث را ثبت و ضبط كردند تا امروز به دست ما رسيده است؟ به يكی از سندهای معتبر حادثه عاشورا اشاره كرد و گفت: «قديمی‌ترين و معتبرترين مقتل امام حسين(ع) مقتلی شخصی به نام ابومخنف است كه از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) شمرده شده است.»
این محقق و پژوهشگر در خصوص ابومخنف افزود: «ابومخنف شخصی كور بوده است كه به همراه عصاكش خود بر سر راه لشگريان كوفی كه به كربلا می‌رفتند قرار می‌گرفت و از آن‌ها سوالاتی در خصوص واقعه عاشورا می‌كرد، سپس اين مطالب را به عصا كش خود می‌گفت و او نيز می‌نوشت و اينگونه نخستين مقتل كربلا به نام مقتل ابومخنف نوشته شد.»
يوسفی‌غروی گفت: «متاسفانه اصل اين كتاب در دست نيست ولی بيشترين مقدار اخبار كتاب ابومخنف را در كتاب تاريخ طبری آمده است.»
وی اظهار داشت: «مقتل ابومخنف به اعتبار موضوعش به مقتل امام حسين(ع) و به اعتبار معرفش به مقتل ابومخنف مشهور است.»
عضو انجمن تاريخ‌پژوهان كشور ابومخنف را از قبيله ازديان معرفی كرد و تصریح کرد: «اين از عبرت‌های تاريخ است كه از قبايل عرب هم در ركاب امام حسين(ع) حضور دارند و هم در سمت لشگر دشمن، يعنی تقريبا قبيله‌ای نمی‌تواند بگويد تنها طرف امام حسين(ع) يا طرف لشگر دشمن بوده است.»
وی ابومخنف را كنيه لوط بن يحيی بن سعيد بن سالم ازدی قامدی كوفی عنوان كرد و اظهار داشت: «تاريخ ولادت ابومخنف در رجال مشخص نيست اما تاريخ وفات وی ۱۵۷ هجری قمری ذكر شده است كه بر همين اساس می‌توان گفت قسمتی از اواخر زندگی امام زين‌العابدين(ع) و بعد عهد امامت امام باقر(ع) و امام صادق(ع) و ۱۰ سال از امامت امام كاظم(ع)را درك كرده است.»
يوسفی غروی گفت: «ابومخنف روايت مستقيمی از امام زين‌العابدين(ع) و امام كاظم(ع) ندارد اما از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) روايت دارد و به همين دليل جزو اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) شمرده شده است و جدش نيز جزو اصحاب اميرالمومنين(ع) بوده كه در جنگ‌های جمل و صفين در ركاب امام(ع) بوده است.»
وی در ادامه با اشاره به اينكه كتاب‌های زيادی در رابطه با امام حسين(ع) و راجع مقتل نوشته شده است، افزود: «بنده در صدد معرفی اسناد برآمدم.»
گرآورنده نخستين گزارش مستند از نهضت عاشورا همچنين تاكيد كرد: «مرحوم حاجی‌نوری، حاج‌آقا بزرگ تهرانی، محدث قمی، سيدعبدالحسين شرف‌الدين و ... ابومخنف شخص معتبری معرفی كرده‌اند.»
این پژوهشگر در ادامه به معرفی كتاب‌های رجال شيعی پرداخت و بیان کرد: «ما در شيعه چهار كتاب كافی از شيخ كلينی، تهذيب و استبصار از مرحوم شيخ طوسی و كتاب من لا يحضر الفقيه از مرحوم شيخ صدوق را نه صحيح بلكه به عنوان معتبرترين كتاب روايتی، حديثی خود می‌دانيم كه كتب اربعه معروف هستند كه البته ما نمی‌گوييم هر چه در اين كتاب‌ها آمده صحيح است.»
يوسفی‌غروی نخستين كتاب از كتب اربعه را «رجال نجاشی» معرفی كرد و گفت: «مرحوم شيخ نجاشی در اين كتاب ابومخنف را استاد و پيش قدم كسانی معرفی كرده است كه اخبار تاريخ اسلامی را جمع‌آوری كرده‌اند.»
وی با بيان اينكه اخباری كه ابومخنف نقل كرده است دست اول اخبار صحيح كربلا است، تصریح كرد: «بايد اخبار ديگر را با اين سند معتبر و شناخته‌شده مقايسه كنيم تا اخبار بی‌پايه و بی‌اساس مشخص شود.»
عضو انجمن تاريخ‌پژوهان كشور در پايان افزود: «بيان مطالب و اخبار بی‌پايه اساس در مجالس از پيامد‌های تحريفات است، لذا بايد بر اساس مستندات معتبر، اخبار اصلی را از مطالب بی‌پايه و اساس جدا كنيم.»
در پایان این نشست از خدمات حجت‌الاسلام والمسلمين محمدهادی يوسفی‌غروی، محقق و پژوهشگر تقدیر به عمل آمد.
این نشست‌های عاشوراپژوهی چهل منزل تا اربعین در قم، بلوار جمهوری، كوچه شماره ۲، اولین فرعی سمت چپ، ساختمان انجمنهای علمی حوزه برگزار می‌شود و كلیه علاقه‌مندان به مباحث عاشوراپژوهی می‌توانند برای كسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن ۷۷۵۱۴۲۳-۰۲۵۱ تماس حاصل فرمایند.
حجت‌الاسلام والمسلمين «محمدهادی يوسفی‌غروی» در اين نشست كه در سالن اجتماعات مركز انجمنهای علمی حوزه علميه قم توسط مرکز مطالعات راهبردی خیمه برگزار شد در سخنانی تحريفات را مسئله نسبی دانست و اظهار داشت: «تحريفات زمانی شناخته می‌شود كه ما سند اصل موضوعی را كه مورد تحريف قرار گرفته، بشناسيم.»
وی با تاكيد بر اينكه برای شناختن تحريفات عاشورا، شناسايی اصل سند معتبر وقايع و حوادث عاشورا بسيار مهم است، تصریح كرد: «در مجالس و محافل سخنرانان مذهبی مطالبی از تاريخ گذشته را بازگو می‌كنند كه غالبا طبق روش اين گونه مجالس خود را ملتزم به بيان منبع مطالب و اخبار بازگو شده نمی‌دانند و تنها در برخی از موارد اسم كتابی آورده می‌شود.»
عضو انجمن تاريخ‌پژوهان كشور با بيان اينكه گاهی اين سوال مطرح می‌شود با توجه به اينكه ۱۴۰۰ سال از حادثه عاشورا می‌گذرد چه كسانی وقايع و حوادث را ثبت و ضبط كردند تا امروز به دست ما رسيده است؟ به يكی از سندهای معتبر حادثه عاشورا اشاره كرد و گفت: «قديمی‌ترين و معتبرترين مقتل امام حسين(ع) مقتلی شخصی به نام ابومخنف است كه از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) شمرده شده است.»
این محقق و پژوهشگر در خصوص ابومخنف افزود: «ابومخنف شخصی كور بوده است كه به همراه عصاكش خود بر سر راه لشگريان كوفی كه به كربلا می‌رفتند قرار می‌گرفت و از آن‌ها سوالاتی در خصوص واقعه عاشورا می‌كرد، سپس اين مطالب را به عصا كش خود می‌گفت و او نيز می‌نوشت و اينگونه نخستين مقتل كربلا به نام مقتل ابومخنف نوشته شد.»
يوسفی‌غروی گفت: «متاسفانه اصل اين كتاب در دست نيست ولی بيشترين مقدار اخبار كتاب ابومخنف را در كتاب تاريخ طبری آمده است.»
وی اظهار داشت: «مقتل ابومخنف به اعتبار موضوعش به مقتل امام حسين(ع) و به اعتبار معرفش به مقتل ابومخنف مشهور است.»
عضو انجمن تاريخ‌پژوهان كشور ابومخنف را از قبيله ازديان معرفی كرد و تصریح کرد: «اين از عبرت‌های تاريخ است كه از قبايل عرب هم در ركاب امام حسين(ع) حضور دارند و هم در سمت لشگر دشمن، يعنی تقريبا قبيله‌ای نمی‌تواند بگويد تنها طرف امام حسين(ع) يا طرف لشگر دشمن بوده است.»
وی ابومخنف را كنيه لوط بن يحيی بن سعيد بن سالم ازدی قامدی كوفی عنوان كرد و اظهار داشت: «تاريخ ولادت ابومخنف در رجال مشخص نيست اما تاريخ وفات وی ۱۵۷ هجری قمری ذكر شده است كه بر همين اساس می‌توان گفت قسمتی از اواخر زندگی امام زين‌العابدين(ع) و بعد عهد امامت امام باقر(ع) و امام صادق(ع) و ۱۰ سال از امامت امام كاظم(ع)را درك كرده است.»
يوسفی غروی گفت: «ابومخنف روايت مستقيمی از امام زين‌العابدين(ع) و امام كاظم(ع) ندارد اما از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) روايت دارد و به همين دليل جزو اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) شمرده شده است و جدش نيز جزو اصحاب اميرالمومنين(ع) بوده كه در جنگ‌های جمل و صفين در ركاب امام(ع) بوده است.»
وی در ادامه با اشاره به اينكه كتاب‌های زيادی در رابطه با امام حسين(ع) و راجع مقتل نوشته شده است، افزود: «بنده در صدد معرفی اسناد برآمدم.»
گرآورنده نخستين گزارش مستند از نهضت عاشورا همچنين تاكيد كرد: «مرحوم حاجی‌نوری، حاج‌آقا بزرگ تهرانی، محدث قمی، سيدعبدالحسين شرف‌الدين و ... ابومخنف شخص معتبری معرفی كرده‌اند.»
این پژوهشگر در ادامه به معرفی كتاب‌های رجال شيعی پرداخت و بیان کرد: «ما در شيعه چهار كتاب كافی از شيخ كلينی، تهذيب و استبصار از مرحوم شيخ طوسی و كتاب من لا يحضر الفقيه از مرحوم شيخ صدوق را نه صحيح بلكه به عنوان معتبرترين كتاب روايتی، حديثی خود می‌دانيم كه كتب اربعه معروف هستند كه البته ما نمی‌گوييم هر چه در اين كتاب‌ها آمده صحيح است.»
يوسفی‌غروی نخستين كتاب از كتب اربعه را «رجال نجاشی» معرفی كرد و گفت: «مرحوم شيخ نجاشی در اين كتاب ابومخنف را استاد و پيش قدم كسانی معرفی كرده است كه اخبار تاريخ اسلامی را جمع‌آوری كرده‌اند.»
وی با بيان اينكه اخباری كه ابومخنف نقل كرده است دست اول اخبار صحيح كربلا است، تصریح كرد: «بايد اخبار ديگر را با اين سند معتبر و شناخته‌شده مقايسه كنيم تا اخبار بی‌پايه و بی‌اساس مشخص شود.»
عضو انجمن تاريخ‌پژوهان كشور در پايان افزود: «بيان مطالب و اخبار بی‌پايه اساس در مجالس از پيامد‌های تحريفات است، لذا بايد بر اساس مستندات معتبر، اخبار اصلی را از مطالب بی‌پايه و اساس جدا كنيم.»
در پایان این نشست از خدمات حجت‌الاسلام والمسلمين محمدهادی يوسفی‌غروی، محقق و پژوهشگر تقدیر به عمل آمد.
این نشست‌های عاشوراپژوهی چهل منزل تا اربعین در قم، بلوار جمهوری، كوچه شماره ۲، اولین فرعی سمت چپ، ساختمان انجمنهای علمی حوزه برگزار می‌شود و كلیه علاقه‌مندان به مباحث عاشوراپژوهی می‌توانند برای كسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن ۷۷۵۱۴۲۳-۰۲۵۱ تماس حاصل فرمایند.
