کد مطلب : ۲۱۷۱۹
چطور می توان مداح شد؟
علی نعیمی در ادامه این مطلب آورده است: وقتی به ابتدای خیابان سپه می رسی، یک آگهی که به تیر چراغ برق خورده است توجه ات را جلب می کند. آموزش مداحی زیرنظر اساتید مجرب با قیمت استثنایی ! به شماره تماس روی آگهی که زنگ می زنی آدرس حسینیه ای را می دهد در همان حوالی. ماجرا به دو ماه قبل باز می گردد.
زمانی که هنوز بوی محرم در کوچه های شهر نپیچیده بود. می گوید دوست دارد مداح شود تا بتواند ده روز محرم را در هیات خودشان بخواند. می گوید رقابت برای مداح شدن در محله شان آنقدر بالاست که همین که بتواند یک شب حسابی شور بر پا کند دیگر مطمئن خواهد بود مداح ثابت تکیه شان می شود. کلاس های مداحی را از طریق آگهی هایی که در محله منتشر می شود پیدا کرده است.
محمدرضا مثل تمام همسن و سالان خود این روزها اگرچه از آموخته های خودش در کلاس های مداحی دارد استفاده می کند اما برای رسیدن به این صدا حسابی خرج کرده است.
احمد اما منتظر است از این کلاس ها بالاتر قدم بگذارد و برای مداح شدن به کلاس های مداح های مطرح کشور برود. «حاج محمود کریمی و حاج سعید حدادیان را خیلی دوست دارم. یکی از آرزوهایم این است که بتوانم جلوی این دو بخوانم و آنها تاییدم کنند. من فکر نمی کنم باید از مداحی پول درآورد. ولی اگر کسی هم پیدا شود که پولی در جیبم بگذارد بدم نمی آید.»
شاید تب مداحی به همین ده بیست روز محرم ختم شود اما هستند جوانانی که دوست دارند صدایشان را برای خواندن در مجالس مذهبی پخته و آماده کنند.
صدای شش دانگ و دانستن ردیف های آوازی نخستین شرط مداح شدن است
حاج غلامرضا سازگار از مداحان قدیمی تهران که در بازار تهران هر ساله مراسم نوحه خوانی برگزار می کند، شرط اصلی مداح شدن را سه چیز می داند: شخصی که در ابتدای مسیر آموزش مداحی قرار می گیرد شاید به جهت نبود برنامه ای مشخص دچار سردرگمی شود وعلت اصلی آن در ندانستن جواب سه چیز است. چه بخوانیم ؟ از کجا بخوانیم؟ چگونه بخوانیم؟
او در توضیح اینکه یک مداح باید چه چیز بخواند و از شعر چه چیزی را بلد باشد، می گوید: به طور خلاصه یک مداح باید برای مداحی مطالبی از قبیل شعر آشنایی با تاریخ ومعارف زندگانی اهل بیت مقتل وکرامت را دارا باشد.
اصولا یک مداح بر فرض اگر بنا باشد یک ساعت مداحی کند مثلا برای شهادت حضرت زهرا(س)، ابتدا باید یک رباعی صلوات بخواند سپس یک غزل امام زمان بعد از آن یک قصیده یا مثنوی در مدح بی بی که درحین خواندن قصیده یک کرامتی از بی بی که معمولا متناسب با معنی یکی از ابیات قصیده است، بخواند وسپس یک غزل مصیبت وبعد روضه و زبان حال وسپس یک نوحه واحد شور... این یک منبر کامل است. بگذریم از اینکه در زمان ما بعضی ها توان خواندن خیلی از اینها را ندارند و صرفا به خواندن شور و نوحه اکتفا کرده اند که البته به این افراد نمی توان مداح گفت چون۱۰ درصد از اصل مداحی را بیشتر به کار نمی برند.
وی کتاب های شعر در حوزه مدیحه سرایی را محدود می داند که دست مداح را برای پیدا کردن شعر مناسب می بندد اما اینکه از کجا بخوانیم و این مطالب را از کجا به دست آوریم بحمدالله مداحان امروزه فقر شعری وتاریخی و... ندارند چرا که برای یک مداح ۴ جلد نخل میثم اینجانب یا دواوین استاد موید شفق و... همچنین شعرای جوان مانند آقای لطیفیان و... کفایت می کند. همچنین در شناخت معارف مقتل وکرامت کتب فراوانی وجود دارد ازقبیل: منتهی الآمال، سحاب رحمت، از مدینه تا مدینه و همچنین کتب کرامات مانند کرامات الحسین و...
چه کنیم که صدایمان صاف بماند
یک مداح باید برای اینکه همیشه در اوج بماند، باید مثل یک خواننده حرفه ای تمام مسائل را مراعات کند. غلامرضا سازگار در این باره می گوید: گرفتگی صدا در امر مقدس مداحی یک عامل طبیعی است که براثر عوامل مختلف برخواننده عارض می شود. عواملی مانند سرماخوردگی، داد زدن بیجا، خواندن زیاد، استرس، خوردن چیزهایی که برروی حنجره اثر می گذارد، استعمال دخانیات و... که نباید توسط مداح صورت بپذیرد.
هر مجلس یک صدایی را می طلبد
یک مداح باید بداند برای هر مجلسی چه چیزی بخواند. مولودی خوانی با روضه خواندن در محرم و باقی مجالس فرق می کند، به طور اجمال هرگونه مجلسی نوع و وقت چینش و ترتیب شعری جداگانه ای را می طلبد. مثلاخواندن در هیات با مجلس ترحیم فرق بسیاری دارد. مجالس ترحیم و ولادت ها و شهادت ها و مجالس عروسی هر کدام نوعی از خواندن را می طلبد که باید بر اساس همان سبک بخواند.
سبک های مداحی با هم فرق دارند
در مداحی باید سبک های مختلف را بشناسیم. یکی از سبک های معروف در مداحی بحر طویل است که در اکثر استان های کشورمان اجرا می شود. استاد سازگار در این باره می گوید: بحر طویل نوعی شعر یا نثر موزون در ادبیات فارسی است. قالب بحر طویل بیشتر برای بیان سخنان طنز یا هزل کاربرد دارد اما برخی شعرهای جدی تر مانند مرثیه ها و مناظره ها نیز با قالب بحرطویل نوشته شده اند. بحر طویل قالبی شعری است که در آن برخلاف سایر قالب های شعر سنتی فارسی، مصراع های مساوی و بیت وجود ندارد. در عوض، بحر طویل از یک یا چند قسمت با نام بند تشکیل می شود.
سرودن بحر طویل از دوره صفویه به بعد مرسوم شده است. شاید در نگاه اول مداحی یک حرفه ساده باشد و هرکس که ادعا می کند میتواند بخواند، با گرفتن میکروفن در دستانش مجلسی را گرم کند.
با مطالبی که در سال های اخیر بابت دستمزد مداحان مطرح در رسانه ها منتشر می شود حتی می توان «مداحی» را شغلی پردرآمد هم حساب کرد اما رسیدن به هدف نهایی برای مداح شدن اتفاقی است که به نظر می رسد با گذراندن یک دوره کلاس و میکروفن دست گرفتن صورت نمی گیرد.
زمانی که هنوز بوی محرم در کوچه های شهر نپیچیده بود. می گوید دوست دارد مداح شود تا بتواند ده روز محرم را در هیات خودشان بخواند. می گوید رقابت برای مداح شدن در محله شان آنقدر بالاست که همین که بتواند یک شب حسابی شور بر پا کند دیگر مطمئن خواهد بود مداح ثابت تکیه شان می شود. کلاس های مداحی را از طریق آگهی هایی که در محله منتشر می شود پیدا کرده است.
محمدرضا مثل تمام همسن و سالان خود این روزها اگرچه از آموخته های خودش در کلاس های مداحی دارد استفاده می کند اما برای رسیدن به این صدا حسابی خرج کرده است.
احمد اما منتظر است از این کلاس ها بالاتر قدم بگذارد و برای مداح شدن به کلاس های مداح های مطرح کشور برود. «حاج محمود کریمی و حاج سعید حدادیان را خیلی دوست دارم. یکی از آرزوهایم این است که بتوانم جلوی این دو بخوانم و آنها تاییدم کنند. من فکر نمی کنم باید از مداحی پول درآورد. ولی اگر کسی هم پیدا شود که پولی در جیبم بگذارد بدم نمی آید.»
شاید تب مداحی به همین ده بیست روز محرم ختم شود اما هستند جوانانی که دوست دارند صدایشان را برای خواندن در مجالس مذهبی پخته و آماده کنند.
صدای شش دانگ و دانستن ردیف های آوازی نخستین شرط مداح شدن است
حاج غلامرضا سازگار از مداحان قدیمی تهران که در بازار تهران هر ساله مراسم نوحه خوانی برگزار می کند، شرط اصلی مداح شدن را سه چیز می داند: شخصی که در ابتدای مسیر آموزش مداحی قرار می گیرد شاید به جهت نبود برنامه ای مشخص دچار سردرگمی شود وعلت اصلی آن در ندانستن جواب سه چیز است. چه بخوانیم ؟ از کجا بخوانیم؟ چگونه بخوانیم؟
او در توضیح اینکه یک مداح باید چه چیز بخواند و از شعر چه چیزی را بلد باشد، می گوید: به طور خلاصه یک مداح باید برای مداحی مطالبی از قبیل شعر آشنایی با تاریخ ومعارف زندگانی اهل بیت مقتل وکرامت را دارا باشد.
اصولا یک مداح بر فرض اگر بنا باشد یک ساعت مداحی کند مثلا برای شهادت حضرت زهرا(س)، ابتدا باید یک رباعی صلوات بخواند سپس یک غزل امام زمان بعد از آن یک قصیده یا مثنوی در مدح بی بی که درحین خواندن قصیده یک کرامتی از بی بی که معمولا متناسب با معنی یکی از ابیات قصیده است، بخواند وسپس یک غزل مصیبت وبعد روضه و زبان حال وسپس یک نوحه واحد شور... این یک منبر کامل است. بگذریم از اینکه در زمان ما بعضی ها توان خواندن خیلی از اینها را ندارند و صرفا به خواندن شور و نوحه اکتفا کرده اند که البته به این افراد نمی توان مداح گفت چون۱۰ درصد از اصل مداحی را بیشتر به کار نمی برند.
وی کتاب های شعر در حوزه مدیحه سرایی را محدود می داند که دست مداح را برای پیدا کردن شعر مناسب می بندد اما اینکه از کجا بخوانیم و این مطالب را از کجا به دست آوریم بحمدالله مداحان امروزه فقر شعری وتاریخی و... ندارند چرا که برای یک مداح ۴ جلد نخل میثم اینجانب یا دواوین استاد موید شفق و... همچنین شعرای جوان مانند آقای لطیفیان و... کفایت می کند. همچنین در شناخت معارف مقتل وکرامت کتب فراوانی وجود دارد ازقبیل: منتهی الآمال، سحاب رحمت، از مدینه تا مدینه و همچنین کتب کرامات مانند کرامات الحسین و...
چه کنیم که صدایمان صاف بماند
یک مداح باید برای اینکه همیشه در اوج بماند، باید مثل یک خواننده حرفه ای تمام مسائل را مراعات کند. غلامرضا سازگار در این باره می گوید: گرفتگی صدا در امر مقدس مداحی یک عامل طبیعی است که براثر عوامل مختلف برخواننده عارض می شود. عواملی مانند سرماخوردگی، داد زدن بیجا، خواندن زیاد، استرس، خوردن چیزهایی که برروی حنجره اثر می گذارد، استعمال دخانیات و... که نباید توسط مداح صورت بپذیرد.
هر مجلس یک صدایی را می طلبد
یک مداح باید بداند برای هر مجلسی چه چیزی بخواند. مولودی خوانی با روضه خواندن در محرم و باقی مجالس فرق می کند، به طور اجمال هرگونه مجلسی نوع و وقت چینش و ترتیب شعری جداگانه ای را می طلبد. مثلاخواندن در هیات با مجلس ترحیم فرق بسیاری دارد. مجالس ترحیم و ولادت ها و شهادت ها و مجالس عروسی هر کدام نوعی از خواندن را می طلبد که باید بر اساس همان سبک بخواند.
سبک های مداحی با هم فرق دارند
در مداحی باید سبک های مختلف را بشناسیم. یکی از سبک های معروف در مداحی بحر طویل است که در اکثر استان های کشورمان اجرا می شود. استاد سازگار در این باره می گوید: بحر طویل نوعی شعر یا نثر موزون در ادبیات فارسی است. قالب بحر طویل بیشتر برای بیان سخنان طنز یا هزل کاربرد دارد اما برخی شعرهای جدی تر مانند مرثیه ها و مناظره ها نیز با قالب بحرطویل نوشته شده اند. بحر طویل قالبی شعری است که در آن برخلاف سایر قالب های شعر سنتی فارسی، مصراع های مساوی و بیت وجود ندارد. در عوض، بحر طویل از یک یا چند قسمت با نام بند تشکیل می شود.
سرودن بحر طویل از دوره صفویه به بعد مرسوم شده است. شاید در نگاه اول مداحی یک حرفه ساده باشد و هرکس که ادعا می کند میتواند بخواند، با گرفتن میکروفن در دستانش مجلسی را گرم کند.
با مطالبی که در سال های اخیر بابت دستمزد مداحان مطرح در رسانه ها منتشر می شود حتی می توان «مداحی» را شغلی پردرآمد هم حساب کرد اما رسیدن به هدف نهایی برای مداح شدن اتفاقی است که به نظر می رسد با گذراندن یک دوره کلاس و میکروفن دست گرفتن صورت نمی گیرد.
مرجع : پارسینه
