کد مطلب : ۳۴۷۰۴
حاج محمد نعیمی شاع و مداح
تعمیرکار مسیحی گفت: ابوالفضل فقط برای شما نیست
حاج محمد نعیمی از جمله شاعران آیینی است که در هیئت مدیره کانون مداحان و شاعران استان قم عضویت دارد و ذوق شعری او سبب شده تاکنون چند اثر و نوحه عاشورایی و فاطمی مانند بهار شهادت، بوی بهشت و کتاب‌های جیبی با عنوان «کوثر نور» و «جرعه نوش عشق» را به چاپ برساند. در ایام حزن آل‌الله و در دهه پایانی صفر با او از علاقه و استعدادش به شعر تا آسیب‌شناسی مداحی به گفت‌وگو نشستیم.
چه شد که به شعر و شاعری برای اهل‌بیت(ع) علاقه‌مند شدید؟
از زمانی که حدود هشت ساله بودم یادم می‌آید که شعر و نظم به ذائقه من حلاوت می‌بخشید و گرایش ذهنی به شعر داشتم؛ سال‌های اول دبستان در مدرسه‌ای نزدیک منزلمان، مدیری داشتیم که خیلی با تجربه و پخته و معتقد بود و در ایام محرم در مراسم صبگاهی مدرسه پیش از اینکه به کلاس‌ها برویم، شعر«خاک ما گل شود و گل شکفد از گل ما/ لذت عشق حسینی نرود از دل ما» برای ما خواند و شادی باطنی در من ایجاد کرد و این شعر در ذهن من نقش بست و در ده سالگی از شعرهای کتاب‌ها و مداحان استفاده می‌کردم و در هیئت‌های محله و جلسات می خواندم تا بعد از مدتی احساس کردم می‌توانم نوحه یا شعر بنویسم.
اولین بار که شعر نوشتم درسال ۵۴ و ایام اربعین حسینی(ع) بود که در آن زمان کربلا رفتن برای من رویا بود و این شعر را نوشتم «اربعین آمد و قبر تو ندیدیم حسین/ گلی از گلشن وصل تو نچیدیم حسین/ روی زیبای تو را دیدن و آنگه مردن / در دم مرگ به این عشق و امیدیم حسین» و در مناسبت‌های مختلف و برای شهیدان انقلاب شعر و نوحه می‌نوشتم.
در سال ۵۴ که هشت ساله بودم برای اولین‌بار در یکی از روزهای دهه اول محرم، بچه‌های کلاس را گوشه‌ای از حیاط مدرسه جمع می‌کردم و نوحه‌ای که از مداحان در هیئت‌ها یاد گرفته بودم برای آن‌ها می‌خواندم و آن‌ها سینه می‌زدند و سپس در مسجد محله اولین‌بار و به طور رسمی مداحی کردم و در سال‌های بعد و زمان انقلاب با تکیه به پیام امام خمینی(ره) که فرمودند: در شعرهایی که می‌نویسید مسائل روز را مطرح کنید و به انقلاب و حکام ظلم زمان و یزیدهای زمان بپردازید، شعر می‌نوشتم و امیدوارم بتوانم تا آخرین نفس با کمترین بضاعت ادبی که در تراوشات ذهنی من است در خدمت مردم و مدح و منقبت و مراثی اهل بیت باشم تا قطره‌ای از دریای دین به اهل بیت و امام حسین(ع) را ادا کنم.
در این سال‌ها شاهد هستیم مداحی‌ها گاهی رنگ و بوی مادی می‌گیرد دیدگاه شما چیست؟
هیچ وقت به درآمدزایی در زمینه مداحی و شعرسرودن فکر نکردم؛ هنر نوکری امام حسین(ع) و مداحی برای امام حسین(ع) با تمامی هنرهای دیگر متفاوت و یک هنر معنوی و الهی است که هیچ پولی بابت آن نباید دریافت کرد و هیچ زمان نه توقعی داشتم و بابت سرودن شعر یا مداحی کردن پولی از کسی دریافت نکردم و بر خلاف میل من گاهی بعضی از افراد محبت کردند و صله ای به من دادند اما فقط عشق و ذوق و دعای پدر و مادر باعث شده است که در راه سرشار از خیر و برکت قدم بگذارم.
معتقدم قدم اول در مداحی ادب و تواضع است و مداحان جوان باید احترام پیشکسوت‌ها را حفظ کنند و مداحان پیشکسوت نیز باید تجربه خود را به جوانان انتقال دهند؛ طبق فرموده رسول‌الله به بزرگترها احترام بگذارید و کوچکترها را مورد تفقد خود قرار دهید و مداحان جوان و قدیمی در مسیر نوکری امام حسین(ع) باید این حدیث را سرمشق کار خود قرار دهند و قدر نوکری امام حسین(ع) را بدانند و در مسیری که قدم می‌گذارند تامل کنند و از نظر اعتقادی به باور و یقین برسند؛ لذا لازمه نوکری امام حسین(ع) اخلاص و ادب است.
مهمترین آسیب تهدیدکننده مداحی و اشعار آئینی چیست؟
اشعاری که شاعران در گذشته سرودند و مداحان می‌خوانند از مضامین خوب و پخته‌ای برخوردار بود و خط قرمزها را رعایت می‌کردند و در سه دهه اخیر به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و خون شهیدان و مقام معظم رهبری که خود ادیب هستند، عرصه ادبیات توسعه پیدا کرده؛ لذا مقام معظم رهبری همیشه دغدغه شعر و ادبیات را داشتند و قسمتی از زمان خود را در اختیار شاعران قرار می‌دهند و جوانان شاعر با ذهن‌های خلاق و مستعد هستند و شعرهایی با مضمون‌های بلند و قوی می‌سرایند اما گاهی اوقات آفت و آسیب‌هایی در این عرصه به وجود آمده است و بعضی از افراد خط قرمزها را رعایت نمی‌کنند و برخی از کلمات سخیف و عبارات موهن را در قالب شعر و شور و نوحه بیان می کنند که باعث تاسف است و باید کنترل شود و امیدواریم که در بعضی از گفته‌ها و نسبت‌هایی که به اهل بیت داده می‌شود دستی از معاندین ضد اسلام و ضد مکتب ولایت در کار نباشد چه بسا مقام معظم رهبری حساسیت ویژه‌ای در این مسائل دارند.
یکی از دوستان مداح تعریف می کرد که شب ولادت حضرت زینب(س) در یکی از هیئت‌های تهران یکی از مداحان مردم را به دو دسته تقسیم کرد که سرود دوبیتی با این عنوان: «من مست مستم/ زینب پرستم» را بخوانند که این کارها در شان اهل‌بیت(ع) نیست؛ همان طور که مقام معظم رهبری یک بار اشاره کردند که توصیف هایی که برای حضرت ابوالفضل(ع) می آورند مانند چشمان زیبا و بازوهای قوی و قد بلند برای قمر بنی هاشم(ع) فضیلت محسوب نمی شود؛ ایشان تاکید داشتند که حضرت ابوالفضل نافذ البصیره بودند و باید بصیرتی که در وجود ایشان بود و شناختی که نسبت به امام زمان داشت را برای توصیف قمر بنی هاشم به کار ببریم و با وجود همه این آسیب ها و آفت هایی که در زمینه شعر و مداحی وجود دارد و قطع به یقین دستاویزی برای دشمنان اسلام و اهل بیت (ع) فراهم می‌شود تا بر ضد دین و اسلام عمل کنند و پایه‌های دین دچار لغزش می‌شوند اما با این وجود در حال حاضر، زیبایی‌ها و خلق مضامین و شکوفایی استعدادها در زمینه شعر سرودن وسعت زیادی پیدا کرده است.
حاج محمد یک نکته دیگر را هم گوشزد می‌کند و آن اینکه جوانان امروز سبک های امروزی را بیشتر از سبک سنتی می پسندند؛ بعضی از سبک های امروزی در مداحی خوب است و مفاهیم خوبی در قالب سبک و نوحه گفته می شود اما بعضی از آن‌ها قابل قبول نیست و بر اساس سبک ترانه های خارجی و داخلی، شعر با مفهوم اهل بیت می‌سرایند لذا بعضی از علما نیز سرودن این سبک‌ها را جایز نمی‌دانند؛ وظیفه مداحان و شاعران امروزی این است که با سرودن شعر مناسب با مفاهیم و مضامین عالی، قلب‌ها را متوجه اهداف امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) کنند و امام حسین(ع) را به گونه‌ای جلوه دهند که از بندگان صالح و از ائمه معصومین بوده است و خدا را بالاتر از ایشان ندانند.
ظاهراً حضرتعالی خاطره‌ای بی واسطه از ارادت مسیحیان به اباعبدالله(ع) دارید؟
بله. اوایل دهه ۶۰ بود که دهه عاشورا به یزد سفر کردیم و به هیئتی در حوالی یزد برای عزادارای امام حسین در دهه اول محرم می رفتیم، شب قبل از تاسوعا بلندگوی هیئت خراب شد و مسئول هیئت بسیار ناراحت بود و همه جا تعطیل بود و نمی توانست بلندگو را برای تعمیرات به مغازه ای ببرد و شب بعد مسئول هیئت را خوشحال دیدم و از او علتش را پرسیدم و تعریف کرد که در شهر یزد یک مغازه تعمیرات صوتی و تصویری باز است که صاحب مغازه ارمنی بود و بلندگو را به او دادم و گفتم برای هیئت حضرت ابوالفضل(ع) است و باید برای فرداشب آماده شود و زمانی که تعمیرات انجام شد و بلندگو را تحویل گرفتم اما هزینه ای از من دریافت نکرد و گفت حضرت ابوالفضل(ع) فقط برای شما نیست و ما نیز به او اعتقاد داریم.
چه شد که به شعر و شاعری برای اهل‌بیت(ع) علاقه‌مند شدید؟
از زمانی که حدود هشت ساله بودم یادم می‌آید که شعر و نظم به ذائقه من حلاوت می‌بخشید و گرایش ذهنی به شعر داشتم؛ سال‌های اول دبستان در مدرسه‌ای نزدیک منزلمان، مدیری داشتیم که خیلی با تجربه و پخته و معتقد بود و در ایام محرم در مراسم صبگاهی مدرسه پیش از اینکه به کلاس‌ها برویم، شعر«خاک ما گل شود و گل شکفد از گل ما/ لذت عشق حسینی نرود از دل ما» برای ما خواند و شادی باطنی در من ایجاد کرد و این شعر در ذهن من نقش بست و در ده سالگی از شعرهای کتاب‌ها و مداحان استفاده می‌کردم و در هیئت‌های محله و جلسات می خواندم تا بعد از مدتی احساس کردم می‌توانم نوحه یا شعر بنویسم.
اولین بار که شعر نوشتم درسال ۵۴ و ایام اربعین حسینی(ع) بود که در آن زمان کربلا رفتن برای من رویا بود و این شعر را نوشتم «اربعین آمد و قبر تو ندیدیم حسین/ گلی از گلشن وصل تو نچیدیم حسین/ روی زیبای تو را دیدن و آنگه مردن / در دم مرگ به این عشق و امیدیم حسین» و در مناسبت‌های مختلف و برای شهیدان انقلاب شعر و نوحه می‌نوشتم.
در سال ۵۴ که هشت ساله بودم برای اولین‌بار در یکی از روزهای دهه اول محرم، بچه‌های کلاس را گوشه‌ای از حیاط مدرسه جمع می‌کردم و نوحه‌ای که از مداحان در هیئت‌ها یاد گرفته بودم برای آن‌ها می‌خواندم و آن‌ها سینه می‌زدند و سپس در مسجد محله اولین‌بار و به طور رسمی مداحی کردم و در سال‌های بعد و زمان انقلاب با تکیه به پیام امام خمینی(ره) که فرمودند: در شعرهایی که می‌نویسید مسائل روز را مطرح کنید و به انقلاب و حکام ظلم زمان و یزیدهای زمان بپردازید، شعر می‌نوشتم و امیدوارم بتوانم تا آخرین نفس با کمترین بضاعت ادبی که در تراوشات ذهنی من است در خدمت مردم و مدح و منقبت و مراثی اهل بیت باشم تا قطره‌ای از دریای دین به اهل بیت و امام حسین(ع) را ادا کنم.
در این سال‌ها شاهد هستیم مداحی‌ها گاهی رنگ و بوی مادی می‌گیرد دیدگاه شما چیست؟
هیچ وقت به درآمدزایی در زمینه مداحی و شعرسرودن فکر نکردم؛ هنر نوکری امام حسین(ع) و مداحی برای امام حسین(ع) با تمامی هنرهای دیگر متفاوت و یک هنر معنوی و الهی است که هیچ پولی بابت آن نباید دریافت کرد و هیچ زمان نه توقعی داشتم و بابت سرودن شعر یا مداحی کردن پولی از کسی دریافت نکردم و بر خلاف میل من گاهی بعضی از افراد محبت کردند و صله ای به من دادند اما فقط عشق و ذوق و دعای پدر و مادر باعث شده است که در راه سرشار از خیر و برکت قدم بگذارم.
معتقدم قدم اول در مداحی ادب و تواضع است و مداحان جوان باید احترام پیشکسوت‌ها را حفظ کنند و مداحان پیشکسوت نیز باید تجربه خود را به جوانان انتقال دهند؛ طبق فرموده رسول‌الله به بزرگترها احترام بگذارید و کوچکترها را مورد تفقد خود قرار دهید و مداحان جوان و قدیمی در مسیر نوکری امام حسین(ع) باید این حدیث را سرمشق کار خود قرار دهند و قدر نوکری امام حسین(ع) را بدانند و در مسیری که قدم می‌گذارند تامل کنند و از نظر اعتقادی به باور و یقین برسند؛ لذا لازمه نوکری امام حسین(ع) اخلاص و ادب است.
مهمترین آسیب تهدیدکننده مداحی و اشعار آئینی چیست؟
اشعاری که شاعران در گذشته سرودند و مداحان می‌خوانند از مضامین خوب و پخته‌ای برخوردار بود و خط قرمزها را رعایت می‌کردند و در سه دهه اخیر به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و خون شهیدان و مقام معظم رهبری که خود ادیب هستند، عرصه ادبیات توسعه پیدا کرده؛ لذا مقام معظم رهبری همیشه دغدغه شعر و ادبیات را داشتند و قسمتی از زمان خود را در اختیار شاعران قرار می‌دهند و جوانان شاعر با ذهن‌های خلاق و مستعد هستند و شعرهایی با مضمون‌های بلند و قوی می‌سرایند اما گاهی اوقات آفت و آسیب‌هایی در این عرصه به وجود آمده است و بعضی از افراد خط قرمزها را رعایت نمی‌کنند و برخی از کلمات سخیف و عبارات موهن را در قالب شعر و شور و نوحه بیان می کنند که باعث تاسف است و باید کنترل شود و امیدواریم که در بعضی از گفته‌ها و نسبت‌هایی که به اهل بیت داده می‌شود دستی از معاندین ضد اسلام و ضد مکتب ولایت در کار نباشد چه بسا مقام معظم رهبری حساسیت ویژه‌ای در این مسائل دارند.
یکی از دوستان مداح تعریف می کرد که شب ولادت حضرت زینب(س) در یکی از هیئت‌های تهران یکی از مداحان مردم را به دو دسته تقسیم کرد که سرود دوبیتی با این عنوان: «من مست مستم/ زینب پرستم» را بخوانند که این کارها در شان اهل‌بیت(ع) نیست؛ همان طور که مقام معظم رهبری یک بار اشاره کردند که توصیف هایی که برای حضرت ابوالفضل(ع) می آورند مانند چشمان زیبا و بازوهای قوی و قد بلند برای قمر بنی هاشم(ع) فضیلت محسوب نمی شود؛ ایشان تاکید داشتند که حضرت ابوالفضل نافذ البصیره بودند و باید بصیرتی که در وجود ایشان بود و شناختی که نسبت به امام زمان داشت را برای توصیف قمر بنی هاشم به کار ببریم و با وجود همه این آسیب ها و آفت هایی که در زمینه شعر و مداحی وجود دارد و قطع به یقین دستاویزی برای دشمنان اسلام و اهل بیت (ع) فراهم می‌شود تا بر ضد دین و اسلام عمل کنند و پایه‌های دین دچار لغزش می‌شوند اما با این وجود در حال حاضر، زیبایی‌ها و خلق مضامین و شکوفایی استعدادها در زمینه شعر سرودن وسعت زیادی پیدا کرده است.
حاج محمد یک نکته دیگر را هم گوشزد می‌کند و آن اینکه جوانان امروز سبک های امروزی را بیشتر از سبک سنتی می پسندند؛ بعضی از سبک های امروزی در مداحی خوب است و مفاهیم خوبی در قالب سبک و نوحه گفته می شود اما بعضی از آن‌ها قابل قبول نیست و بر اساس سبک ترانه های خارجی و داخلی، شعر با مفهوم اهل بیت می‌سرایند لذا بعضی از علما نیز سرودن این سبک‌ها را جایز نمی‌دانند؛ وظیفه مداحان و شاعران امروزی این است که با سرودن شعر مناسب با مفاهیم و مضامین عالی، قلب‌ها را متوجه اهداف امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) کنند و امام حسین(ع) را به گونه‌ای جلوه دهند که از بندگان صالح و از ائمه معصومین بوده است و خدا را بالاتر از ایشان ندانند.
ظاهراً حضرتعالی خاطره‌ای بی واسطه از ارادت مسیحیان به اباعبدالله(ع) دارید؟
بله. اوایل دهه ۶۰ بود که دهه عاشورا به یزد سفر کردیم و به هیئتی در حوالی یزد برای عزادارای امام حسین در دهه اول محرم می رفتیم، شب قبل از تاسوعا بلندگوی هیئت خراب شد و مسئول هیئت بسیار ناراحت بود و همه جا تعطیل بود و نمی توانست بلندگو را برای تعمیرات به مغازه ای ببرد و شب بعد مسئول هیئت را خوشحال دیدم و از او علتش را پرسیدم و تعریف کرد که در شهر یزد یک مغازه تعمیرات صوتی و تصویری باز است که صاحب مغازه ارمنی بود و بلندگو را به او دادم و گفتم برای هیئت حضرت ابوالفضل(ع) است و باید برای فرداشب آماده شود و زمانی که تعمیرات انجام شد و بلندگو را تحویل گرفتم اما هزینه ای از من دریافت نکرد و گفت حضرت ابوالفضل(ع) فقط برای شما نیست و ما نیز به او اعتقاد داریم.
مرجع : ایکنا
