کد مطلب : ۷۹۳۴
اماکن اسلامی
درباره مسجد الامه لیبی
استفاده از سنت‌های مسجد‌سازی عثمانی نیز در پیش طرح این مسجد در تریپولی، واقع در لیبی، ذکر شده‌است طرح مسجد به وسیله رامش‌خوسلا از مشاور کانادایی «آرکوب» تهیه شده‌است؛ مشاوری که به خاطر طراحی ساختمان‌های مدرن تجاری و هتل‌هایی که براساس معماری بومی هندوستان و پاکستان شکل‌گرفته‌بود، معروف شده‌است. طرح آرکوب برای الامه، برنده مسابقه محدودی شد که با حمایت مالی وزارت مسکن لیبی در سال ۱۹۷۹ میلادی طرح نهایی آن تهیه‌شد.
طراحان در این پروژه در جستجوی تمایز بودند... چیزی که شخصیت معماری اسلامی لیبی را شکل خواهد‌داد... مؤلفه‌ای که در معماری قدیم لیبی به خوبی مشهوداست، رویکردی که در ادامه به ایجاد یک حیاط مرکزی یا پاسیو که با ساختاری ساده محصور می‌شود منجر می‌شود. این حیاط القا‌کننده حسن و وقار است. حسی که ایجاد آن مستلزم استفاده از معماری توپر ساده بدون بکارگیری از تعابیر تزئینی معماری است. این طرح می‌بایست طرحی جدید بوده و تقلید و تکرار گذشته نباشد... می‌بایست با طرح توسعه کرنیش مطابقت داشته‌باشد و فضای کافی برای پیاده‌رو و فضای سبز ر افراهم‌نماید.
براساس برنامه اولیه طرح، نمازخانه باید گنجایش ۲۷۰۰ مرد به همراه فضای جداگانه برای ۳۰۰ زن در سطحی دیگر را داشته‌باشد. حیاط جلویی باید گنجایش ۶۰۰۰ نمازگزار دیگر را داشته‌باشد تا در مجموع ظرفیت مسجد به ۹۰۰۰ نمازگزار برسد. گنبد این مسجد می‌بایست ۵۰ متر و مناره آن ۷۰متر ارتفاع داشته‌باشد.
علاوه بر تأسیسات بهداشتی کافی، یک مدرسه، یک کتابخانه، موزه و فضا‌های نشیمن نیز به همراه یک محوطه برای فضای سبز در نظر گرفته‌می‌شد. از سوی دیگر یک بالکن مشرف به محوطه مسجد در فضای سبز نیز می‌بایست در مسجد در نظر گرفته‌می‌شد تا مردم را از طریق آن به نماز دعوت کنند.
این ملزومات طراحی با قواعد ملی طراحی در لیبی همساز بود. فرم پیشنهادی برای سازه مسجد گنبدی بود که بر روی یک مخروط ناقص قرار می‌گرفت. وزن گنبد در طرح پیشنهادی به‌وسیله یک تیر دایره‌ای شکل که برروی پنج شاه‌تیر قرار گرفته، تحمل می‌شد. ساختمان نیز باید با بتون درجا و با بهرهگیری از الگو‌های هندسی طراحی می‌شد.
در اکثر موقعیت‌ها پاسخ معیار به موقعیت و فرهنگ محلی که درآنجا واقع‌شده ققابل درک است. اما انتخاب مدل‌های عثمانی بازهم یادآور دوره‌ای تاریخی است که در آن بخش عظیمی از لیبی امروز در زمان امپراطوری عثمانی ساخته‌شد. توجه به معماری شمال آفریقا در این پروژه تنها در بهرهگیری از جزئیات این معماری خلاصه شده‌است.
طراحان در این پروژه در جستجوی تمایز بودند... چیزی که شخصیت معماری اسلامی لیبی را شکل خواهد‌داد... مؤلفه‌ای که در معماری قدیم لیبی به خوبی مشهوداست، رویکردی که در ادامه به ایجاد یک حیاط مرکزی یا پاسیو که با ساختاری ساده محصور می‌شود منجر می‌شود. این حیاط القا‌کننده حسن و وقار است. حسی که ایجاد آن مستلزم استفاده از معماری توپر ساده بدون بکارگیری از تعابیر تزئینی معماری است. این طرح می‌بایست طرحی جدید بوده و تقلید و تکرار گذشته نباشد... می‌بایست با طرح توسعه کرنیش مطابقت داشته‌باشد و فضای کافی برای پیاده‌رو و فضای سبز ر افراهم‌نماید.
براساس برنامه اولیه طرح، نمازخانه باید گنجایش ۲۷۰۰ مرد به همراه فضای جداگانه برای ۳۰۰ زن در سطحی دیگر را داشته‌باشد. حیاط جلویی باید گنجایش ۶۰۰۰ نمازگزار دیگر را داشته‌باشد تا در مجموع ظرفیت مسجد به ۹۰۰۰ نمازگزار برسد. گنبد این مسجد می‌بایست ۵۰ متر و مناره آن ۷۰متر ارتفاع داشته‌باشد.
علاوه بر تأسیسات بهداشتی کافی، یک مدرسه، یک کتابخانه، موزه و فضا‌های نشیمن نیز به همراه یک محوطه برای فضای سبز در نظر گرفته‌می‌شد. از سوی دیگر یک بالکن مشرف به محوطه مسجد در فضای سبز نیز می‌بایست در مسجد در نظر گرفته‌می‌شد تا مردم را از طریق آن به نماز دعوت کنند.
این ملزومات طراحی با قواعد ملی طراحی در لیبی همساز بود. فرم پیشنهادی برای سازه مسجد گنبدی بود که بر روی یک مخروط ناقص قرار می‌گرفت. وزن گنبد در طرح پیشنهادی به‌وسیله یک تیر دایره‌ای شکل که برروی پنج شاه‌تیر قرار گرفته، تحمل می‌شد. ساختمان نیز باید با بتون درجا و با بهرهگیری از الگو‌های هندسی طراحی می‌شد.
در اکثر موقعیت‌ها پاسخ معیار به موقعیت و فرهنگ محلی که درآنجا واقع‌شده ققابل درک است. اما انتخاب مدل‌های عثمانی بازهم یادآور دوره‌ای تاریخی است که در آن بخش عظیمی از لیبی امروز در زمان امپراطوری عثمانی ساخته‌شد. توجه به معماری شمال آفریقا در این پروژه تنها در بهرهگیری از جزئیات این معماری خلاصه شده‌است.
مرجع : فصلنامه آبادی
