کد مطلب : ۲۱۳۹۲
معنای «هَیْهات مِنّا الذلَّة» در سینما پرداختن به فلسفه عاشوراست
علی شاه حاتمی، کارگردان سینما درباره ویژگی فیلم‌های عاشورایی اظهار کرد: جدا از فیلم‌هایی که به صورت مستقیم موضوع عاشورا را مد نظر قرار می‌دهند، مهمترین موضوع در این حوزه (فیلم‌های عاشورایی) آثاری هستند که به فلسفه عاشورا توجه دارند. مثال روشن در این زمینه سینمای دفاع مقدس است، چون در این حوزه به دفاع با تکیه بر ایمان تکیه می‌شود، اصل مهمی که در عاشورا وجود داشت و در هشت سال جنگ تحمیلی نیز همین ویژگی سبب پیروزی رزمندگان شد.
وی افزود: در کلامی دیگر فلسفه عاشورا را می‌توان در این جمله امام حسین(ع) «هَیْهاتِ مِنّا الذلَّة» معنا کرد، بنابراین ضروریست در این حوزه کاری کرد که واقعا حسینی باشد. در این راستا یاد سخنی از دکتر شریعتی افتادم. وی معتقد است «آنان که رفتند کاری حسینی کردند و آنان که ماندند باید کاری زینبی کنند». یعنی، پرداختن به عاشورا تنها نشان دادن قیام اباعبدالله(ع) نیست، بلکه واژه‌ها و نشانه‌هایی در طول زندگی ایشان وجود دارد که می‌تواند الهام بخش کارهای بسیار شود.
این کارگردان درباره عملکرد سینما در این حوزه گفت: متاسفانه در سینمای ما اینگونه باب شده که فیلم عاشورایی تنها به کارهایی که در آنها به شخصیت‌های قیام پرداخته می‌شود خلاصه شود. کارهایی که عمدتا با مشکلات مختلفی نیز مواجه می‌شود. نمونه روشن آن «رستاخیز» است که هنوز فرصت برای نمایش آن فراهم نشده و اختلاف برای چگونگی اکران آن بسیار است، البته باید آثاری هم به صورت مستقیم در این حوزه تولید شود، اما مسلما فیلم‌هایی که به صورت مستقیم به عاشورا می‌پردازند قادر نیستند تمام سلیقه‌ها را جذب خود کنند.
این کارگردان در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: تجسم فداکاری که قمر بنی‌هاشم کرد در هیچ اثری قابل تصویر نیست، اما می‌توان گوشه‌ای از این فداکاری را در قالب‌های امروزی نشان داد؛ کاری که بخشی از فلسفه عاشورا را در خود داشته باشد. برای این گفته فیلمنامه خودم را مثال می‌زنم. چند سال پیش فیلمنامه‌ای با عنوان «فکه» نوشتم که فیلم آن نیز ساخته شد. در این کار عده‌ای دانشجو به مناطق جنگی سفر می‌کنند. آنها در مسیر بازدید خود گم می‌شوند و یکی از آنها در یکی از چاله‌های فکه گرفتار می‌شود. در آن چاله دانشجو با پیکر شهیدی رو‌به‌رو می‌شود که قمقمه آب آن شهید، وی را از خطر مرگ نجات می‌دهد. این اتفاق را به نوعی با الهام از حضرت ابوالفضل(ع) گرفتم و فیلمنامه آن را نوشتم.
وی در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر این‌که تولید این دست آثار باید توسط سینماگر انجام شود یا مسئولان؟ خاطرنشان کرد: در بیشتر کشورهای دنیا، دولت به بخش‌های فرهنگی کمک می‌کند. در ایران نیز وضعیت همین‌گونه است با این تفاوت که در کشور ما به واسطه این‌که تفکر و ایدئولوژی به زبان سینما تبلیغ می‌شود این نیاز که دولت از این فیلم‌ها حمایت کند بیشتر احساس می‌شود. این اتفاق را ما در سطح شهر به وفور می‌بینیم که شهرداری برای این که یاد عاشورا را زنده نگه دارد تبلیغات محیطی انجام می‌دهد. این اتفاق و توجه باید به شکل جدی‌تر در سینما روی دهد.
وی افزود: در کلامی دیگر فلسفه عاشورا را می‌توان در این جمله امام حسین(ع) «هَیْهاتِ مِنّا الذلَّة» معنا کرد، بنابراین ضروریست در این حوزه کاری کرد که واقعا حسینی باشد. در این راستا یاد سخنی از دکتر شریعتی افتادم. وی معتقد است «آنان که رفتند کاری حسینی کردند و آنان که ماندند باید کاری زینبی کنند». یعنی، پرداختن به عاشورا تنها نشان دادن قیام اباعبدالله(ع) نیست، بلکه واژه‌ها و نشانه‌هایی در طول زندگی ایشان وجود دارد که می‌تواند الهام بخش کارهای بسیار شود.
این کارگردان درباره عملکرد سینما در این حوزه گفت: متاسفانه در سینمای ما اینگونه باب شده که فیلم عاشورایی تنها به کارهایی که در آنها به شخصیت‌های قیام پرداخته می‌شود خلاصه شود. کارهایی که عمدتا با مشکلات مختلفی نیز مواجه می‌شود. نمونه روشن آن «رستاخیز» است که هنوز فرصت برای نمایش آن فراهم نشده و اختلاف برای چگونگی اکران آن بسیار است، البته باید آثاری هم به صورت مستقیم در این حوزه تولید شود، اما مسلما فیلم‌هایی که به صورت مستقیم به عاشورا می‌پردازند قادر نیستند تمام سلیقه‌ها را جذب خود کنند.
این کارگردان در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: تجسم فداکاری که قمر بنی‌هاشم کرد در هیچ اثری قابل تصویر نیست، اما می‌توان گوشه‌ای از این فداکاری را در قالب‌های امروزی نشان داد؛ کاری که بخشی از فلسفه عاشورا را در خود داشته باشد. برای این گفته فیلمنامه خودم را مثال می‌زنم. چند سال پیش فیلمنامه‌ای با عنوان «فکه» نوشتم که فیلم آن نیز ساخته شد. در این کار عده‌ای دانشجو به مناطق جنگی سفر می‌کنند. آنها در مسیر بازدید خود گم می‌شوند و یکی از آنها در یکی از چاله‌های فکه گرفتار می‌شود. در آن چاله دانشجو با پیکر شهیدی رو‌به‌رو می‌شود که قمقمه آب آن شهید، وی را از خطر مرگ نجات می‌دهد. این اتفاق را به نوعی با الهام از حضرت ابوالفضل(ع) گرفتم و فیلمنامه آن را نوشتم.
وی در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر این‌که تولید این دست آثار باید توسط سینماگر انجام شود یا مسئولان؟ خاطرنشان کرد: در بیشتر کشورهای دنیا، دولت به بخش‌های فرهنگی کمک می‌کند. در ایران نیز وضعیت همین‌گونه است با این تفاوت که در کشور ما به واسطه این‌که تفکر و ایدئولوژی به زبان سینما تبلیغ می‌شود این نیاز که دولت از این فیلم‌ها حمایت کند بیشتر احساس می‌شود. این اتفاق را ما در سطح شهر به وفور می‌بینیم که شهرداری برای این که یاد عاشورا را زنده نگه دارد تبلیغات محیطی انجام می‌دهد. این اتفاق و توجه باید به شکل جدی‌تر در سینما روی دهد.
مرجع : ایکنا
