هنرمندان سینما را به پای عاشورا ریختند/ سکه ایرانی ها به نام اباعبدالله زده شد

روز سه شنبه ۶ آبان ماه مراسم رونمایی از مجموعه مستند «آیین هم آوایی» با حضور رئیس سازمان سینمایی، مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری، رئیس هیات مدیره خانه سینما و گروهی از سینماگران در محل موسسه رسانه های تصویری برگزار شد.

در ابتدای این مراسم حسین مسافرآستانه مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری گفت: تمام اتفاقاتی که در تاریخ عاشورایی ما رخ داده با استفاده از ابزار هنر بهتر شناخته شده و ثبت می شوند. در واقع با استفاده از هنر از هر گونه انحراف در تفکرات و عملکرد نسبت به وقایع تاریخی و مذهبی، جلوگیری می شود.

وی با اشاره به اینکه هنر می تواند مانع تحریف یک واقعه شود، ادامه داد: فرهنگ عظیم عاشورا را کمتر در هنر و به خصوص در سینما جایگاه دارد و بازتاب آن را خیلی کمتر در تولیدات هنری شاهد هستیم. البته طی سال های گذشته هنرمندانی مانند ناصر تقوایی با بهره گیری از آبشخور عاشورا آثار قابل توجهی را در حوزه سینمای ایران تولید کرده اند اما جدا از این تولیدات ما آثاری با مضمون عاشورا در عرصه هنرهای نمایشی از جمله تئاتر و سینما کمتر داشته ایم. مگر اینکه بر اساس مناسبتی تولیداتی با مضمون عاشورا و تاسوعا در سینما و تلویزیون و تئاتر تولید می شود.

مسافرآستانه با اشاره به مجموعه مستند «آیین هم آوایی» اشاره کرد: این تولید یک حرکت خودجوش بوده و فاز تحقیقاتی آن مدتی طول کشید و بعد به فاز اجرایی رسید. مونا زندی کارگردان و مستندساز سینمای ایران این پیشنهاد را به صورت خودجوش به موسسه رسانه های تصویری ارائه کرد و با توجه به نوع نگاه خود به واقعه عاشورا بدون شعار و بدون سودجویی با دغدغه شخصی این حرکت را آغاز کرد.

مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری گفت: ۱۰ اثر مستند سینمایی از فرهنگ عاشورایی استان های مختلف کشور ساخته شده که این مجموعه را شامل می شود. ما تمام تلاش خود را می کنیم که این حرکت همینجا تمام نشود و امیدوارم بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که آثار دیگری در حوزه فرهنگ عاشورایی با توجه به فرهنگ عزاداری در استان های سراسر کشور ساخته شود.

وی با اشاره به اینکه این مجموعه می تواند منشاء آثار دراماتیک در سینما شود، توضیح داد: شاید در گذشته باید چنین مجموعه ای تولید می شد تا تاثیر آن در سینما و آثار داستانی دیده شود اما شکی ندارم که ۱۰ اثر مستندی که امروز رونمایی شدند می توانند برای ساخت آثار داستانی عاشورایی مثمرثمر باشند. آثاری که در بررسی مستقیم واقعه عاشورا و نشان دادن تاثیر عاشورا در دنیای امروز و بر لحظه لحظه زندگی بشریت، تأثیرگذار هستند.

مونا زندی تهیه کننده این مجموعه در ادامه مراسم گفت: جای کسانی که امروز در کنار ما نیستند اما تلاش بسیاری برای ساخت این مجموعه داشته اند، خالی. از جمله این افراد می توانم به فرهاد ورهرام اشاره کنم که از ابتدای این مجموعه به عنوان مشاور و به عنوان یکی از کارگردانان این مجموعه با ما همکاری داشت. امیدوارم بتوانیم فرصتی را به دست آوریم که آیین عزاداری عاشورایی را در استان های دیگر مورد بررسی قرار دهیم. این مجموعه در ۳۰ قسمت ساخته و در پکیج های ۱۰ قسمتی به مردم ارائه می شود. مجموعه هایی که آیین های مهم سنتی و بومی مردم ایران را در ارتباط با عاشورا و تاسوعا، مداحی ها، آواها و شعرهایی که کم کم در حال منسوخ شدن هستند، به تصویر می کشد. ما در این مجموعه تمام تلاش خود را کردیم تا از مداحان اصیل در سراسر کشور استفاده کنیم.

وی با اشاره به اینکه انگیزه حضور او در ایران به دلیل بیماری پدرش بوده است، توضیح داد: بیماری پدرم باعث شد تا به ایران بازگردم و درست در آن زمان ساخت این مجموعه به من پیشنهاد شد. من تمام اجر معنوی این مجموعه را به روح پدرم هدیه می کنم.

فرهاد توحیدی رئیس هیات مدیره خانه سینما در ادامه این نشست گفت: واقعیت این است که هر ملتی با میراث فرهنگی خود شناخته می شود و میراث فرهنگی شناسنامه هر کشوری است. اگر شناسنامه فرهنگی‌مان را خودمان ننویسیم، توسط دیگران نوشته می شود. به عنوان مثال جای تاسف است که سند تعذیه ایران توسط یک نویسنده خارجی نوشته و ثبت شده است. این در حالی است که هنرمندی مانند بهرام بیضایی درباره آیین های عاشورایی ایران تحقیقات مفصلی انجام داده اما نمی دانسته این تحقیقات قرار است چه زمانی به چاپ برسند.

وی ادامه داد: سینمای مستند ایران به عنوان یک گنجینه شناخته شده وظیفه ثبت هویت ملی ایران را دارد که نه تنها می تواند برای ما بلکه برای جهانیان جذابیت داشته و نمایش داده شود. این مستندها می توانند نمایش دهنده سبک زندگی ایرانی باشند و برای همه قابل استناد هستند. ناصر تقوایی و دیگران در این زمینه کارهایی کرده اند اما آنچه که در ۳۰ سال گذشته شکل گرفت این است که اساس انقلاب بر اساس عاشورا شکل گرفته و در طول این مدت همانگونه که این فرهنگ گسترش پیدا کرد، ضریب نفوذ آن در جامعه نیز بیش از گذشته شد.

این فیلمنامه‌نویس با سابقه متذکر شد: متاسفانه در زمینه عاشورا مطالعات جامعه شناسانه و مردم شناسانه مستندی ندیده ام. فکر می کنم تحقیقات مناسبی در زمینه اینکه چرا عزاداری های عاشورا و تاسوعا به جای اینکه در مسجد برگزار شوند، توسط مردم در کوه ها و خیابان ها برگزار می شوند و مردم در کوچه و خیابان تکیه می زنند، وجود ندارند. گمان می کنم این مسأله مهمی است که می تواند مطالعات وسیعی را به همراه داشته باشد.

در ادامه مراسم، وحید موساییان کارگردان «فرزند چهارم» و مرجان ریاحی کارگردان مستند «نینجای ایرانی» به عنوان برگزیدگان ششمین جشنواره فیلم بغداد، جوایز خود از این جشنواره را در این مراسم دریافت کردند.

حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی در ادامه این مراسم گفت: خوشحال هستم و جای تشکر دارد از موسسه رسانه های تصویری به خاطر این اقدام خوب و به هنگام که چنین مجموعه مستندی را رونمایی کرد. مجموعه مستندی که در خصوص حادثه تکرار نشدنی و ابدی عاشورا ساخته شده، حادثه ای که سبب شد سکه ما ایرانیان و شیعیان به نام اباعبدالله زده شود.

وی ادامه داد: سال ها بود که جای مستند خالی بود و البته جای خوشحالی است که شرایطی پیش آمده تا مستند و مستندسازان دیده شوند. یقین دارم این مجموعه مورد استقبال مردم ایران قرار می گیرد و خیلی ها از این مجموعه چه در داخل ایران و چه در نقاط مختلف جهان، بهره می‌برند. مردم جهان صحنه هایی از عاشورا را از طریق تصاویر عزاداری و راهپیمایی ها در سراسر دنیا دیدهاند. حتی خیلی ها که فرصت نکردهاند به واقعه عاشورا بپردازند این سوال برای آنها به وجود می آید که کشته شدگان عاشورا چه کسانی بودند و خیلی ها در سراسر دنیا علاقه مند هستند تا این را بدانند.

ایوبی با اشاره به آشنایی اش با ملل مختلف گفت: به خوبی می دانم که خیلی ها می خواهند چنین مستندهایی را ببینند. نباید فراموش کنیم که خیلی ها از سر کنجکاوی آمدند که ببینند عاشورا چیست و خودشان درگیر امام حسین (ع) شدند. حقیقت عاشورا به گونه ای است که همه را جذب می کند. عاشورا در واقع سکه هویت همه ایرانی هاست. به خاطر دارم زمانی که رایزن فرهنگی بودم شب اربعین با شب سال تحویل یکی شده بود و ما نمی دانستیم که اگر برنامه عزاداری طراحی کنیم مردم در یک کشور بیگانه به دیدن این مراسم می آیند یا نه؟ این در حالی است که در همان زمان عده ای از کج سلیقگان از یک خواننده مطرح لس آنجلسی دعوت کرده بودند تا در این مراسم برنامه اجرا کند، اما در کمال تعجب دیدیم که سالنی که ما برای مراسم عزاداری گرفته بودیم پر شده بود در حالی که کنسرت آن خواننده به دلیل عدم استقبال مخاطبان تعطیل شد.

ایوبی یادآور شد: امام حسین (ع) برای همه است و هویت همه ما از امام حسین (ع) است. اگر کسی به دنبال شناخت فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی است باید فرهنگ تعذیه را در سراسر کشور مشاهده کند. مردم ایران برای عشق عاشورا از هر هنری که دارند استفاده می کنند تا امروز سینما را به پای عاشورا ریختند. سراسر ایران از شهرها، روستاها و استان های مختلف می تواند گنجینه‌ای برای مستندسازان ایران باشد.

رئیس سازمان سینمایی اظهار امیدواری کرد که ساخت چنین مستندهایی ادامه پیدا کند و سیر تاریخی همه آثار عاشورایی به صورت یک مجموعه فاخر تولید شود. وی افزود: مطمئن باشید مستندهایی با موضوع عاشورا در سراسر دنیا خریدار خواهند داشت. خوشحالم شرایطی پیش آمد که فیلم کوتاه و مستند دیده شدند.

ایوبی در پایان صحبت های خود تاکید کرد: ما بد حالی را برای خودمان قبول کردیم به این امید اینکه خوشحالی برای اهالی سینما باشد.